نویسنده: هیأت تحریر نیمرخ | چاپ‌شده در شماره دوم هفته‌نامه نیمرخ، 26 سنبله 1396 خورشیدی
زن جـوان امریکایـی، وقتـی در سـال 1962 میلادی زادگاهـش را تـرک کـرد تـا بـا همسر دیپلامتـش بـه افغانسـتان بیایـد هیـچ وقـت فکـر نمـی‌کـرد ایـن مسـافرت کاری و اقامـت موقـت او را عاشـق و ایـن عشـق، انتخـاب‌هـای زندگی‌اش را دگرگـون کنـد و سرنوشتش را تغییـر دهـد. نانسـی، بـه نسـل دختران کتاب‌خـوان آمریکایی تعلـق داشـت کـه عشـق را در رمان «بر بـاد رفته» مزه‌مـزه می‌کردند؛ جایـی که جنگ نتوانسـته بـود فرصـت عشـق را از آدمیـان بگیـرد و عشـق در مـدار زمین و انسـان ایسـتاده بـود.
اما نانسـی هم‌چـون شـخصیت محبـوب رمـان پرطرفـدار کشـورش عمـل نکـرد. او عشـق را ورای زمیـن مـادری یافـت؛ جایـی در قلـب آسـیا، جایی که هنـوز در سیاسـت کشـورش(آمریـکا) اهمیتـ خـاص نداشـت. وقتـی نانسـی به خـاک افغانسـتان آمـد هنـوز اولیـن انسـان به ماه قـدم نگذاشـته بـود. او در مدت کوتاهـی از همسر دیپلامتـش جـدا شـد و دل بـه فرهنـگ و تاریـخ افغانسـتان بسـت و با لوئیس دوپری، باستان‌شـناس ازدواج کرد. او در آن سـال‌ها می‌توانسـت صـدای شـادی و هلهلـه‌ی جشـن‌هـای عروسـی مـردم را بشـنود و از تماشـای دف و دایـره و رقـص سـنتی مـردم قلـب آسـیا لـذت ببرد.
هنـوز چهـره افغانسـتان در زیـر دیوارهـای سـیمانی پنهـان نشـده بـود و به گفتـه‌ی خـودش، افغانسـتان مثـل امـروز چهـره‌ی غمگیـن نداشـت. وقتـی نانسـی همـراه همسر ماجراجویـش بـه تحقیـق و پژوهـش در تاریـخ افغانسـتان شروع کـرد منابـع بسـیار محـدودی در دسترس داشـت. دو شریـک زندگـی و همـکار، نانسـی دوپـری و همسرش تـا پایان دهـه هفتـاد میلادی در افغانسـتان زندگـی کردنـد و پـس از آن بـا فشـار دولـت کمونیسـت حاکـم مجبـور بـه تـرک ایـن کشـور و عزیمـت به پاکسـتان شـدند.
آن‌ها در پشـاور پاکستان هم‌چنـان بـه تلاش خـود بـرای جمـع‌آوری اسـناد و مطالعـات تاریخی در خصـوص افغانسـتان ادامـه دادنـد و نیـز پناه‌جویان افغانسـتان را کـه از جنگ شـوروی گریختـه و بـه پاکسـتان رفته بودنـد، یـاری مـی‌رسـاندند. نانسـی اولیـن مرکـز معلومـات افغانسـتان را در سـال ۱۹۸۹ در شـهر پشـاور پاکسـتان ایجـاد و بعـد بـه افغانسـتان منتقـل کـرد؛ در همان سـالی کـه لوییس درگذشـت و نانسـی بـه تنهایـی کار پژوهـش در تاریـخ افغانسـتان را ادامـه داد.
نانسـی هاتـچ دوپـری در بیـش از نیـم قـرن زندگـی در افغانسـتان صدهـزار سـند تاریخـی افغانسـتان را در مرکـز معلومـات افغانسـتان در دانشگاه کابل، جمـع‌آوری کـرد کـه هـر روز بـر شمار آن اضافـه می‌شـود و هـر روز ده‌هـا دانشـجوی دانشـگاه کابـل و محققـان بـه ایـن مرکـز مراجعه می‌کنند.
