بی‌نظیر یکتا؛ دانش‌جوی دورهی ماستری در دانشگاه ابنسینا است. وی رییس شرکت تجارتی بی‌نظیر یکتا و عضو انجمن زنان تجارت‌پیشه افغانستان می‌باشد. خانم یکتا از آغاز فعالیت‌های اجتماعی خود تا کنون همواره تلاش ورزیده است تا برای دیگران زمینه‌ی کار و اشتغال فراهم کند. او یکی از زنان مشهور و تاثیرگذار در افغانستان است که خودکفایی اقتصادی زنان و آگاهی مردان جامعه را راه مطمئن برای رشد توان‌مندی زنان می‌داند.
خانم یکتا، به‌خاطر فرصتی که به ما دادید تشکر می‌کنیم. شما در افغانستان به‌عنوان یک زن موفق ظاهر شده‌‌اید و این موفقیت بیش‌تر در قالب فعالیت‌های اقتصادی و خدمات اجتماعی تان متبارز شده است؛ در ابتدا بفرمایید که این روند را چگونه آغاز کردید؟
از حضور شما و رسانهی نیمرخ سپاس‌گزارم. آغاز فعالیت‌های من با توصیف محرومیت‌ها و چالش‌های زنده‌گی‌‌ام تفاوت غیرقابل‌باور دارد. سواد خواندن و نوشتن را قبل از گشایش مکتب در روستای مان، آموخته بودم و در سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ه.ش در روستایی به‌نام «سیاه‌چوب» در ولایت دایکندی به‌عنوان استاد در مکتب دخترانه تدریس میکردم. پس‌از آن تا سال ۱۳۸۴ در یک موسسه به‌عنوان سوپروایزر کار کردم.
من در آن‌زمان نظر به مسوولیت‌هایی که به عهده داشتم، کوچک بودم و حتا با مخالفت هم‌کاران‌ام مواجه می‌شدم؛ چون به توانایی من باور نداشتند.
بعد از آن به هرات رفتیم و در آن‌جا نیز دست از تلاش برنداشتم. در موسسه‌ای به‌عنوان استاد شروع به‌کار کردم. این‌ها همه زمینه‌ساز فعالیت‌ها و گام‌های موفقی شد که باید در راستای رسیدن به هدف برمی‌داشتم. دیری نگذشت و با جمعی از هم‌فکران خود انجمن اجتماعی حمایت از زنان را در هرات تاسیس کردیم، این انجمن حدود ۱۷۰۰ عضو داشت. ما توانستیم در اولین قدم، از طریق تاسیس کارگاه‌های قالین‌بافی و صنایع دستی، برای یک‌هزار و هفت‌صد خانواده منبع درامد مالی فراهم کنیم.
چون فراهم شدن زمینه‌های رایگان کاری و کارآموزی در افغانستان، زیاد ارج گذاشته نمی‌شود، بنابراین از هر عضو انجمن ۵۰ افغانی حق عضویت می‌گرفتیم و از آن‌طریق برای کودکان خیابانی کارگاه‌های قالین‌بافی ایجاد می‌کردیم.
پس از آن موسسه انکشافی صحی برای جوانان را راهاندازی کردیم. در ابتدا من رییس این موسسه بودم و در طول چهار سال در سمت‌های مختلف آن کار کردم.
تا این‌جا که بیش‌تر فعالیت‌های تان در بخش‌های مختلف به هدف ارایه خدمات اجتماعی انجام شده است. پس رشد استعداد شخصی و پروسه تحصیلی تان را چگونه ادامه دادید؟
من هم‌گام با فعالیت‌های اجتماعی خود، آموزش‌های دورهی مکتب را نیز ادامه می‌دادم. پس از فراغت از صنف دوازدهم، دیگر در کابل آمدم و دورهی کارشناسی علوم سیاسی را در دانشگاه رابعه بلخی شروع کردم که در سال ۱۳۹۵ موفقانه به پایان رسید. فراغت از دورهی کارشناسی برای من یک پیشاهنگ تغییر در توانایی علمی بود که توانستم با اطمینان کامل و با اتکا بر توان‌مندی شخصی خود به پله‌های بالاتر قدم بگذارم. اکنون در دانشگاه ابنسینا، دانش‌جوی دورهی ماستری روابط بین‌الملل، هستم.
پیشینه‌ی دوره‌های آموزشی و تحصیلی تان، موفقانه به‌نظر می‌رسد. فعالیت‌های شما بیش‌تر اقتصادی بوده است، حتا در جریان فعالیت‌های تان همواره برای دیگران کار ایجاد کرده‌اید؛ پس در عرصه‌ی اقتصادی، به‌ویژه اقتصاد خصوصی خودتان چه کارهایی انجام داده‌اید؟
در جریان کار و فعالیت‌های اجتماعی خود با قشرهای مختلف جامعه سروکار داشتم و همیشه می‌خواستم برای شان دست یاری بدهم. در این مدت متوجه شدم که جامعه‌ی ما از همه مهم‌تر و ضروری‌تر به کار و رشد اقتصادی نیاز دارد. برای همین خواستم در ابتدا خودم از نگاه اقتصادی خودکفا باشم تا بهتر و با اطمینان خاطر به برنامه‌های بزرگ‌تر فکر کنم و به اهداف ارزش‌مندی که دارم برسم. برای همین، سال گذشته «شرکت تجارتی بی‌نظیر یکتا» را راهاندازی کردم. اکنون شرکت بی‌نظیر یکتا در چندین کشور منطقه میوه‌ی خشک، و به‌تازه‌گی میوه‌ی تر نیز صادر می‌کند. ما با این برنامه می‌خواهیم فرآورده‌های زراعتی افغانستان را به دنیا صادر کنیم و در بدل آن پول نقد و فرصت‌های کاری برای شهروندان فراهم می‌کنیم. این خود یک موفقیت بزرگ است که نشان می‌‌دهد یک زن می‌تواند برای خود و دیگران زمینه‌ی کار و فعالیت‌های اقتصادی فراهم کند.
در جامعه‌ی سنتی افغانستان هنوز پندارهایی وجود دارد که زن جز ملکیت مرد به‌حساب می‌آید، فروش زنان و رسم فروش دختران به بهانه‌ی گله گواه این مدعاست. شما چگونه موفق شدید از این سدها عبور کنید و مالکیت زن بر اقتصاد خصوصی را در عمل نشان دهید؟
شاید در افغانستان چنین پنداری وجود داشته باشد، اما کاملن نه. این پندار و اندیشه‌های شبیه این به طور کامل اشتباه است. زنان هرگز ملکیت مردان نبوده و نیست. زنان توانایی و ظرفیت آن را دارند تا برابر با مردان در تمام عرصه‌ها، از جمله در سیاست و اقتصاد فعال باشند. در بخش اقتصادی، فعالیت شرکت تجارتی بی‌نظیر یکتا یک نمونه‌ی خوبی برای این ادعا بوده می‌تواند. شرکت بی‌نظیر یکتا تاکنون در بخش پروسس میوه‌‌های خشک برای ۸۰ خانم زمینه‌ی کار فراهم کرده است و پنج کارمند دایمی دارد، به‌زودی از ساختمان جدید مرکز آن در کابل نیز بهره‌برداری خواهد شد. من به عنوان یک عضو انجمن زنان تجارت پیشه در افغانستان و به‌حیث رییس شرکت تجارتی بی‌نظیر یکتا در جلسه‌های مختلف داخلی و چندین نشست بزرگ بین‌المللی نیز شرکت کرده‌ام؛ به‌طور نمونه در کنفرانس ریکا در عشق‌آباد ترکمنستان، در نشست سارک در هندوستان، در نمایشگاه‌های مختلف داخلی که از جانب سفارت‌های کانادا، اندونزیا، آمریکا و… دایر شده است، شرکت کردیم. در واقع حرف من برای زنان این‌است که برای رسیدن به موفقیت باید خودکفا شوید و محدودیت‌ها را بشکنید.
در بخش سیاست هم نظر من این است که زنان باید در ابتدا بنیاد اقتصادی خود را به خودکفایی برسانند و از وابسته‌گی‌ها خود را برهانند تا در سیاست موفقانه عمل کنند. من دانش‌آموخته‌ی علوم سیاسی هستم ولی سیاست و اقتصاد را دو روی یک سکه می‌‌دانم؛ زیرا بزرگ‌ترین سیاست‌مدارهای دنیا یک تجار هم هستند، همانند انگلامرکل و بزرگ‌ترین شخصیت‌های اقتصادی در سیاست‌های جهانی تاثیرگذار اند، مانند دونالد‌ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا. زنان اگر بخواهند در سیاست دخیل باشند، ابتدا باید اقتصاد خود را رشد دهند و خودکفا شوند.
خانم یکتا، روی‌کرد نیمرخ به‌گونه‌ای است که عامل‌های موفقیت زنان موفق و تاثیرگذار در جامعه را بررسی می‌کند، زیرا آنان می‌توانند به عنوان یک الگوی موفقیت برای زنان باشند، نقطه‌ی عطف برنامه‌ها و عامل‌های موفقیت شما در این‌بخش‌ها چه بوده؟
همیشه به‌این فکر میکردم که چرا هر زن کار خودش را نداشته باشد؟ چرا مستقل نباشد؟ این مساله باعث می‌شد تا با ذهن پرسش‌گرم قوت بیش‌تر بگیرم و حرکت کنم به‌سوی آن‌چه که می‌خواستم. من در اداره‌های مختلف به سمت‌های گوناگون کار کرده‌ام، اما از کارمند بودن رنج می‌بردم. انگیزه‌‌ای که باعث شد من به‌فعالیت‌های اقتصادی رو بیاورم و در گذشته نیز برای ایجاد اشتغال به بانوان تلاش کنم؛ دغدغه‌ی ذهنی خودم برای کارآفرینی به دیگران بود و دردی که از محرومیت‌های زنان در افغانستان حس میکردم. این‌ها همه به من انگیزه داد تا برای فراهم نمودن زمینه‌ی فعالیت اقتصادی نه تنها برای خود بلکه برای صدها زن دیگر نیز تلاش ورزم و فکر می‌کنم زنان برای موفقیت باید محدودیت‌ها را بکشند و استقلال اقتصادی داشته باشند.
به نظر شما تمرکز بر اقتصاد خصوصی راه‌حل خوبی برای رشد و توان‌مندی زنان است؟
مشکلات بزرگ سیاسی و اقتصادی در افغانستان ممکن است از طریق تحرک اجتماعی مردم افغانستان حل شود. در این میان توسعه‌ی اقتصادی باعث توسعه‌ی پایدار در کشور خواهد شد؛ پس چرا ما شهروندان بانی سکتورهای خصوصی نباشیم؟ راهاندازی سکتورهای خصوصی بهترین راه خودکفایی است، به همین جهت است که می‌گویم تا زنان به خودکفایی نرسند فعالیت سیاسی نیز نمی‌توانند.
