ریحانه رها
مانیفست یک فمینیست، دومین اثر چیماماندا انگوزى آدیشى می‌باشد. اولین اثر وی به نام «ما همه باید فمینیست باشیم» یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های عصر وی در حوزه مطالعات جنسیتی بوده. این بانو به عنوان “نویسنده‌اى نترس” معروف است و در نوشته‌هایش هرنوع تبعیض (نژادى و به‌خصوص جنسیتى) را به چالش می‌کشد. آدیشی در مقدمه‌ی کتاب نوشته است: «وقتى چند سال پیش، یکى از دوستان دوران کودکى‌ام که حالا بانویى زیبا و قوى شده بود، از من پرسید که چطور دختر کوچک‌اش را یک فمینیست بار بیاورد؟ اولین چیزى که به ذهنم رسید این بود که نمى‌دانم. به نظرم سوال سختى بود.
در پاسخ به پیشنهاد دوستم، تصمیم گرفتم برای او نامه‌اى بنویسم و امیدوار بودم این نامه، صادقانه و عملى باشد و بتواند برایش نقشه‌ى راهى براى تفکرِ فمینیستى کارآمد از آب در بیاید. این کتاب نسخه‌اى از همان نامه است.»
در اولین نگاه، با قسمتی از متن اصلی در پشت جلد کتاب روبه‌رو می‌شویم: «به دخترت بیاموز که چیزهایى به نام نقش‌هاى جنسیتى، مزخرفاتى بیش نیستند. هرگز به او نگو که باید این کار را انجام دهد یا آن کار را انجام دهد، چون او دختر است. عبارت «چون تو دختر هستى»، هرگز دلیلى براى هیچ چیزى نیست؛ هیچ چیزى!»
این کتاب، شامل پانزده پیشنهاد و نکاتی کاربردی در زمینه شاختن و آشکار کردن نقش‌هاى فراجنسیتى می‌باشد. پیشنهادها برای مادری‌ست که می‌خواهد دخترش را فمینیست به‌بار آورد. مطالعه و بررسی نکات یاد شده برای تمام کسانی‌که طرز تفکر و ذهنیت‌شان با بحث‌های جنسیتی رشد نموده و پرورش یافته مفید و آگاهی‌بخش است.
قسمت‌های از متن کتاب:
-به او یاد بده که عاشق کتاب باشد. بهترین روش براى کتاب‌خوان شدن او این است که تو را در آن حال ببیند. وقتى تو مشغول خواندن باشى، درک می‌کند که خواندن ارزش‌مند است، حتا اگر او به مدرسه نرود و فقط کتاب بخواند، قول می‌دهم داناتر از کودکى شود که تحت محدودیت‌هاى آموزش و پرورش، درس و کتاب می‌خواند. کتاب‌ها به او کمک می‌کنند تا دنیا را بهتر بشناسد و آن را به چالش بکشد، به او کمک می‌کنند تا خودش را بهتر بیان کند و راحت‌تر بتواند رسالت آینده‌ى خویش را انتخاب کند. فرقى نمی‌کند که بخواهد سرآشپز، دانش‌مند یا خواننده شود. او می‌تواند از مهارت‌هایی که کتاب‌ها به او می‌دهند، بهره گیرد. منظورم کتاب‌هاى درسى نیست، بلکه کتاب‌هاى تاریخ، رمان و زندگی‌نامه‌ها است. اگر لازم شد به او باج بده، رشوه بده، پاداش بده تا کتاب بخواند. او را تشویق کن تا کتاب بخواند.
-نسبت به کارى که انجام می‌دهى هرکسى عقیده و نظرى دارد، اما آن‌چه اهمیت دارد کارى است که تو دوست دارى براى خودت انجام دهى و یادت باشد قرار نیست همان کارى را انجام دهی که خوشایند دیگران است.
-به او یاد بده براى تمام عقایدش ایستاده‌گى کند. اگر کودکى بدون اجازه‌ى دخترت، اسباب بازى او را گرفت، دخترت را ترغیب کن که وسیله‌اش را پس بگیرد.
-به او یاد بده رضایت شخصى‌اش از همه چیز مهم‌تر است. به او بگو اگر چیزى ناراحتش کرد، آن را با صداى بلند بگوید، بیانش کند و در صورت لزوم فریادش بزند.
-از خطر آن‌چه فمینیسم مشروط نامیده می‌شود، آگاه باش! منظور از فمینیسم مشروط، برابرى حقوق زن و مرد تحت شرایطى خاص است. لطفن این ایده را به طور کامل رد کن، زیرا کم عمق، سطحى و محکوم به شکست است. فمینیست بودن مثل باردار بودن است. تو یا باردار هستى یا نیستى. یا به برابرى حقوق زن و مرد ایمان دارى یا ندارى. فمینیسم مشروط از استعاره‌هایی این چنینى بهره می‌گیرد که “مرد سر است و زن گردن” یا “مرد راننده است، اما زن در صندلى جلو می‌نشیند”. بدترین قسمت این مفهوم آن است که مردان را به طور غریزى جنس برتر معرفى می‌کند، این تاکید می‌کند که مردها باید با زنان خوش رفتار باشند. هرگز! هرگز! حالِ خوب یک زن به اساس و پایه‌اى محکم‌تر از خیرخواهى نیاز دارد.
