نویسنده: مریم حسین‌خواه
«مجمع جهانی دموکراسی» که هرسال با شرکت مقامات تصمیم‌ساز سیاسی و فعالان مدنی برگزار می‌شود، فرصتی برای بحث و گفت‌وگو و یافتن راه‌کارهایی برای چالش‌های پیش روی دموکراسی در سراسر جهان است. امسال(2018 میلادی) موضوعات اصلی این مجمع «مشارکت عمومی، سیاسی و اقتصادی زنان» و «مبارزه با خشونت علیه زنان با توجه به جنبش #من‌هم(#MeToo)» بود.
این جمع‌بندی و هشدارِ تری مورفی، رییس اجرایی موسسه‌ی برابری جنسیتی اروپا، در آغاز «مجمع جهانی دموکراسی» در استاسبورگ بود که هفته‌ی گذشته برگزار شد.
این کنفرانس سالانه به ابتکار شورای اروپا برگزار می‌شود، و امسال موضوعات اصلی آن «مشارکت عمومی، سیاسی و اقتصادی زنان» و «مبارزه با خشونت علیه زنان با توجه به جنبش #من‌هم» بود.
بیش از دو هزارتن از فعالان مدنی و دانش‌جویان از ۶۰ کشور جهان، و شمار زیادی از سیاست‌مداران عالی‌رتبه از جمله وزرای کشورهای اسپانیا، فرانسه و بلژیک در این کنفرانس شرکت داشتند.
دولورس دلگادو، وزیر دادگستری اسپانیا یکی از این سیاست‌مداران بود که در سخنانش بر لزوم توجه بیشتر به حضور برابر زنان تأکید کرد. او گفت حتا اسپانیا، که از ۱۷ وزیر کابینه‌ی آن ۱۱ تن زن هستند، فقط سه درصد قاضی زن دارد، و با این‌که ۶۳ درصد دادستآن‌ها زنان هستند، اما این زنان دادستان مقام‌های بالایی ندارند.
وزیر دادگستری اسپانیا گفت شروع مبارزه‌ی فمینیستی را تأثیرگذاری بر سیاست می‌داند، و ادامه داد: «وقتی یک زن پا به دنیای سیاست می‌گذارد، زنده‌گی‌اش تغییر می‌کند و وقتی زنان زیادی وارد میدان سیاست می‌شوند، سیاست است که تغییر می‌کند.»
مارلین شیاپا، وزیر امور زنان و برابری جنسیتی فرانسه هم، که یکی از سخنرانان اصلی این کنفرانس بود، بر لزوم مشارکتِ برابر زنان در سیاست تأکید کرد. او گفت زنان اقلیت نیستند و ما ۵۲ درصد جمعیت جهان را داریم که در واقع اکثریتی است که مورد تبعیض قرار گرفته است، و اضافه کرد: «با این حساب، تقاضای حضور ۵۰ درصدی از سوی زنان، بسیار فروتنانه است و ما زنان قاعدتن باید حضوری ۵۲ درصدی بخواهیم.»
او هم‌چنین با اشاره به این‌که زنان تشویق می‌شوند که یک‌دیگر را به عنوان رقیب ببینند، گفت که ما باید این رقابت را به یک همبسته‌گی تبدیل کنیم.
فیلیپ مویترز، وزیر کار، اقتصاد، نوآوری و ورزش بلژیک قبل از هرچیز از این‌که در سال ۲۰۱۸ همچنان باید کنفرانسی درباره‌ی لزوم برابری جنسیتی برگزار شود، ابراز تأسف کرد و گفت که خیلی پیش‌تر از این باید به برابری جنسیتی رسیده بودیم. از دیدگاه او هیچ راه‌حل ساده‌ای برای رسیدن به برابری جنسیتی وجود ندارد و ما نیازمند یک تغییر رادیکال در فرهنگ عمومی برای مقابله با تعصبات هستیم.
وزیر کابینه‌ی بلژیک با تأکید بر این‌که برابری جنسیتی یک مبارزه‌ی هر روزه و دایمی است، گفت که نه تنها قوانین، بلکه حتا زبان و گفتار ما نیز باید در راستای این برابری تغییر کند. به گفته‌ی او: «در دنیای امروز، ممکن است که به طور نظری حقوق برابر داشته باشیم اما در عمل، فرصت‌های برابر نداریم.»
او در ادامه به شرایط نابرابری که منتهی به فرصت‌های نابرابر می‌شوند اشاره کرد و مثال زد: «اغلب مردان وقتی که ۶۰ درصد از شرایط خواسته شده در فرم استخدام را داشته باشند برای آن درخواست می‌دهند اما زنان تا وقتی ۱۰۰ درصد آن شرایط را نداشته باشند، خود را مناسب نمی‌دانند و درخواست استخدام نمی‌دهند.»
زنان ساکت نیستند، مردان گوش نمی‌کنند
شنیده نشدن صدای زنان و توجیه تبعیض علیه زنان با ابزارهای مذهبی، موضوع سخنان فرح خان، مدیر دفتر حمایت و آموزش درباره‌ی خشونت جنسی در دانشگاه رایرسون کانادا بود.
به گفته‌ی او، که دو دهه سابقه‌ی کار در زمینه‌ی برابری جنسیتی و مبارزه با خشونت علیه زنان دارد، مردم از مذهب برای توجیه مردسالاری‌شان استفاده می‌کنند اما مشکلْ مذهب نیست، بلکه تفسیر مردان صاحب قدرت از مذهب است. فرح خان گفت: «ما باید حکومت‌های مردسالاری را که از دین برای توجیه تبعیض علیه زنان استفاده می‌کنند به چالش بکشیم.»
او به کلیشه‌ی ساکت بودن زنان اشاره کرد و گفت: «زنان ساکت نیستند، فقط مردان ما را نمی‌شنوند. باید صدای زنان، وقتی که می‌خواهند درباره‌ی موضوعات دیگری به غیر از برابری جنسیتی صحبت می‌کنند هم شنیده شود.»
و بر اهمیت حضور زنان در عرصه‌های عمومی نیز تأکید گذاشت: «ما باید مطمین شویم که نه فقط درهای جامعه و بازار کار را به روی زنان باز می‌کنیم، بلکه فراهم بودن فضایی امن و محافظت شده برای آنان را هم در نظر داریم.»
فرح خان به سراغ دوگانه‌سازی زن و مرد نیز رفت و گفت: «برابری جنسیتی فقط درباره‌ی زنان و مردان نیست و وقتی درباره‌ی برابری جنسیتی صحبت می‌کنیم، باید افراد تراجنسیتی و دو جنسیتی را هم در نظر داشته باشیم.»
دو میلیون یورو در ساعت، هزینه‌ی خشونت علیه زنان در اروپا
یک سال پس از جنبش #من‌هم، کمپینی برای مبارزه با آزارهای جنسی، موضوع خشونت علیه زنان یکی از محورهای اصلی کنفرانس امسال مجمع جهانی دموکراسی بود. لیری کاپاچی دی‌میشلی، رییس بخش خشونت علیه زنان در شورای اروپا آمار تکان‌دهنده‌‌ای داد. او گفت ۵۹ کشور جهان هنوز هیچ قانونی علیه آزارهای جنسی ندارند و هزینه‌ای که خشونت علیه زنان بر دوش جامعه می‌گذارد، فقط در اروپا، دو میلیون یورو در ساعت برآورد شده است. بین ۲۰ تا ۲۴ درصد زنان در زنده‌گی‌شان خشونت را تجربه کرده‌اند و خشونت علیه زنان محدود به یک منطقه‌ی جغرافیایی یا طبقه اجتماعی خاص نیست و هر زنی می‌تواند در معرض آن باشد. به گفته‌ی او: «ما باید روایت غالب درباره‌ی خشونت علیه زنان را تغییر دهیم. قربانی خشونت نباید از آن‌چه برسرش آمده شرمگین باشد. شرم خشونت بر عهده‌ی مرتکب آن است.»
رزماری مک‌کارنی، نماینده‌ی کانادا در سازمان ملل متحد از دیگر سیاست‌مدارانی بود که به خشونت علیه زنان پرداخت. به اعتقاد او: «کلید مبارزه با خشونت علیه زنان، پیش‌گیری است و همه چیز با آموزش کودکان درباره‌ی برابری جنسیتی آغاز می‌شود.» مک‌کارنی که نویسنده‌ی کتاب کودکان هم هست، تأکید کرد که کودکان باید از سن خیلی کم در مدرسه درباره‌ی برابری جنسیتی آموزش ببینند چرا که در این سن، آموزش سریع‌تر نتیجه می‌دهد و شخصیت آن‌ها را شکل می‌دهد.»
علاوه بر سیاست‌مداران و تصمیم‌سازان، فعالان مدنی و روزنامه‌نگارانی هم که نتیجه‌ی فعالیت‌های‌شان منجر به تغییراتی در حوزه‌ی برابری جنسیتی و مبارزه با خشونت علیه زنان شده در این کنفرانس دعوت داشتند. یکی از این مدعوین شیوری آیتو، روزنامه‌نگار ژاپنی بود که خودش قربانی تجاوز جنسی بوده، و بعد از آن فعالیت در زمینه‌ی خشونتهای جنسی علیه زنان را شروع کرده است.
این روزنامه‌نگار، تجاوزی که به او شد و اتفاقات بعدی را به مثابه‌ی یک سفر دشوار توصیف کرد و گفت چیزی که پس از این تجاوز او را تکان داد آگاه شدنش از میزان خشونت در جامعه و بی‌تفاوتی نسبت به آن بود. او گفت: «من در ژاپن بزرگ شدم و فکر می‌کنم همیشه در معرض خشونت جنسی بودم اما در ژاپن حمایتی از قربانیان خشونتهای جنسی وجود ندارد. وقتی به من تجاوز شد، برای ثبت شکایت پیش پلیس رفتم، اما پلیس گفت تو نمی‌توانی شکایت کنی چون تجاوزی که ادعا می‌کنی در محیط بسته بوده و کسی نمی‌تواند شهادت بدهد. من به عنوان یک روزنامه‌نگار باورم نمی‌شد. بالاخره توانستم شواهدی از دوربین‌های مدار بسته‌ی محل و تاکسی و چیزهایی مثل این به پلیس ارایه کنم. اما نهایتن حتا با وجود این شواهد، پرونده‌ی من بسته شد و مقامات مسوول پی‌گیری نکردند.»
شیوری آیتو، پس از این بی‌تفاوتیِ دستگاه قضایی دست از پی‌گیری ماجرا برنداشت و موضوع را در رسانه‌ها مطرح کرد اما تا زمانی که این مسئله در روزنامه‌ی نیویورک تایمز منتشر نشد، وضعیت پی‌گیری پرونده‌اش هیچ پیش‌رفتی نداشت. توصیه‌ی او این بود که اگر طرح موضوع در سطح محلی کار را پیش نمی‌برد، باید از ابزارهای بین‌المللی استفاده کرد.
این تجربه اما به آسانی به دست نیامد و این روزنامه‌نگار جوان در پی این پی‌گیری‌هایش، بارها تهدید به مرگ شد. او برای مدتی به زنده‌گی پنهانی روی آورد و سرانجام ژاپن را ترک کرد که در لندن ساکن شود. نتیجه‌ی این ممارست اما موفقیت‌آمیز بود و منجر به تغییر قوانین تجاوز در ژاپن شد.
«مجمع جهانی دموکراسی» که هرساله با شرکت مقامات تصمیم‌ساز سیاسی و فعالان مدنی برگزار می‌شود، فرصتی برای بحث و گفت‌وگو و یافتن راه‌کارهایی برای چالش‌های پیش روی دموکراسی در سراسر جهان است. این کنفرانس سالانه را «شورای اروپا» در استراسبورگ فرانسه برگزار می‌کند. شورای اروپا در سال ۱۳۲۸ خورشیدی با هدف گسترش مردم‌سالاری، حقوق‌بشر و حکومت قانون تشکیل شده و متشکل از نمایندگان ۴۸ کشور اروپایی است.
