نیمرخ
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
EN
نیمرخ

زنِ مستقل

  • یعقوب یسنا
  • 17 جدی 1397
5626911fda6261.57244177

یعقوب یسنا
درست این است ‌که انسان در روابط و مناسبات، انسان است. ارسطو گفته‌ بود انسانِ تنها و مستقل یا خدا است یا دیوانه. بنابراین استقلال انسان در مناسبات اجتماعی تعریف‌شدنی است. اما این مناسبات و روابط در صورتی مناسبات و روابط است‌که افراد هویت خود را داشته‌باشند و بر اساس اختیار، آگاهی و انتخاب این روابط و مناسبات را برقرار کنند. درصورتی در برقراری این مناسبات و روابط، آگاهی، اختیار و انتخاب مطرح نباشد، بحث سلطه، تملک و تصاحب پیش می‌آید که بحث استقلال در روابط و مناسبات اجتماعی منتفی می‌شود.

مناسباتِ جامعه‌ی مردسالار با زنان بر اساس سلطه، تصاحب و تملک تعریف می‌شود؛ زنان از جمله‌ی ملکیت مردان است. ازدواج در جامعه‌ مردسالار، انتخاب روابط زن با مرد نیست. نمی‌توان ازدواج را قراردادی بین یک زن و یک مرد دانست. ازدواج در واقع معامله بین دو مرد یا بین مردان است؛ آنچه که بین مردان معامله می‌شود، زن به عنوان یک متاع یا کالا است. زن در جلسه‌ی نکاح خود حضور ندارد. جلسه‌ی نکاح، جلسه‌ای مردانه است. در جلسه، دو مرد طرف معامله است؛ شوهر به عنوان خریدار، پدر به عنوان فروشنده. در این وسط، دختر جنس است.

این‌گونه مناسبات را چگونه باید تعریف کرد؟ چگونه به این‌گونه مناسبات از اختیار، آگاهی و انتخاب سخن گفت؟ زنان در این‌گونه مناسبات، هویت و استقلال ندارند. موقعی می‌توان از هویت و استقلال صحبت کرد که فرد هویت، اختیار و انتخاب مخصوص به خود داشته‌ باشد و بتواند بنابه آگاهی با روابط خویش مناسبات اجتماعی را شکل بدهد و در شکل‌دادن مناسبات اجتماعی تاثیرگذار باشد. چگونه این مناسبات معنادار و تاثیرگذار زنان در جامعه می‌تواند به وجود بیاید؟ چگونه زنان می‌توانند مناسبات جامعه‌ی مردسالار را به مناسبات جامعه‌ی مدرن (جامعه‌ای که مردسالار و پدرسالار نباشد) تبدیل کنند؟ تا خود زنان، نقش‌آفرین و بازیگر در مناسبات و روابط اجتماعی نشوند؛ مناسبات جامعه‌ی مردسالار تغییر نمی‌کند.

این‌که مردان در «روز زن» یا در مناسبت‌های مربوط به زنان درباره‌ی زنان سخن می‌گویند و می‌گویند زن مادر است، زن خواهر است، زن دختر است، زن همسر است؛ این سخن‌ها در حقیقت، ایدیولوژی مردسالاری را در جامعه تامین می‌کند و موجب انقیاد زنان می‌شود. زن مادر نیست، زن خواهر نیست، زن دختر نیست، زن همسر نیست؛ بلکه زن پیش از این القاب، زن است. یک فرد است‌که باید نام و هویت خود را داشته‌باشد. ما مردان در واقع با القاب بر سر زنان کلاه می‌گذاریم و زنان را با این القاب به بردگی می‌کشانیم. معلوم است‌ که در جامعه‌ی مردسالار، کار یک مادر، تربیه‌ی فرزندان یک مرد است؛ درحالی‌که آن فرزندان از مادر نیست. آن فرزندان از پدر است. اگر مرد بخواهد زنش را طلاق بدهد یا زن بخواهد طلاق بگیرد، آن فرزندان از مرد می‌شود. کار یک همسر این است ‌که خدمت شوهر را کند، متاع جنسی شوهرش باشد و برای شوهرش بچه بزاید. وظیفه‌ی خواهر نیز مشخص است‌ که خدمت برادرنش را کند. وظیفه‌ی دختر این است ‌که در خدمت پدر و برادران باشد و طبق میل پدر و برادران با مردی ازدواج کند.

رویکردهای مردسالارانه باعث استقلال زنان نمی‌شود؛ هر رویکرد مردانه در حقیقت تداوم انقیاد زنان است. اگر بخواهیم از استقلال زنان صحبت کنیم باید از «کارِ» زنان صحبت کنیم. زیرا انسان با کار خویش است‌ که مناسباتِ خویش را با جامعه و جهان برقرار می‌کند. پدر که همیشه در خانواده، پدری می‌کند؛ چه در اختیار دارد؟ کار و اقتصاد خانواده را در اختیار دارد. هر کس ‌که نان داد دیگران از او تابعیت می‌کنند. حتا اگر این نان‌دادن خیلی از روی مهربانی و محبت باشد، بازهم انقیاد را درپی دارد. هرکس‌ که از فردی چیزی می‌گیرد، منت‌گذار و مدیون او می‌شود. منت‌گذاری به تابعیت می‌انجامد.

جامعه‌ی مردسالار در قدم نخست، زن را از کار خلع سلاح می‌کند. این خلع سلاح از کار به این معنا نیست ‌که زن کار نمی‌کند. زن کار می‌کند؛ اما کار زنان، اعتبار ندارد. کار وقتی اعتبار دارد که قیمت داشته‌باشد و موجب معامله شود. کار زن در جامعه‌ی مردسالار، قمیت ندارد و موجب معامله نمی‌شود. کار رایگان کار نیست. کار زن، کار رایگان است.

بنابراین درصورتی استقلال زنان می‌تواند مطرح شود که کار و شغل زن تعریف شود. زن وارد بازار کار شود. زن شغل داشته‌باشد. موقعی‌ که زن شغل داشت، درآمد اقتصادی و اختیار مالی پیدا می‌کند. داشتن درآمد اقتصادی و مالی نخستین بستر استقلال زن را در خانواده فراهم می‌کند. زن دیگر از مردی (پدر، برادر، شوهر و…) پول نمی‌خواهد. دستش به کسی دراز نیست. می‌تواند طبق میلش لباس بخرد، غذا بخورد، زندگی کند و حتا در مقامی باشد که به دیگر اعضای خانواده پول بدهد.

این‌جا است‌ که مناسبات در درون خانواده، عوض می‌شود. تحولِ مناسبات در درون خانواده به تحول مناسبات در جامعه می‌انجامد. زیرا عنصر اساسی در جامعه‌ی مردسالار، خانواده است نه افراد. خانواده تعدادی از افراد به‌خصوص زنان را به انقیاد کشانده است؛ تا مناسبات خانواده دچار تحول نشود، مناسبات در جامعه دچار تحول نمی‌شود. فرد به عنوان عنصر اساسی جامعه، اعتبار پیدا نمی‌کند. درصورتی‌که بستر اقتصادی خانواده و جامعه تغییر کند؛ این تغییر موجب تحول مناسبات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و قانونی می‌تواند شود که به داشتن استقلال هویت زنان می‌انجامد.

بنابراین زمینه‌ی فرصت‌های مناسب باید برای زنان فراهم شود تا زنان تحصیل کنند، حرفه و مهارت یاد بگیرند، مجهز به توانایی‌ها و ظرفیت‌هایی شرایط کار شوند تا بتوانند در مناسبات و روابط اجتماعی، نقش‌آفرین و تاثیرگذار باشند. با خوب گفتن و با گفتن این‌که زنان فرشته است، جنس لطیف است و… وضعیت زنان بهتر نمی‌شود و تغییر نمی‌کند. زن موقعی صاحب فردیت، هویت، اعتبار، نام و احساس خود می‌شود که استقلال شغلی و درآمد اقتصادی داشته‌باشد؛ در غیر آن زن، مادر، خواهر، همسر و دختر خواهد ماند.

همچنان بخوانید

خاطره طغرا؛ روایت‌گر زندگی افسون‌های افغانستان

خاطره طغرا؛ روایت‌گر زندگی افسون‌های افغانستان

15 جوزا 1402
صنم کبیری؛ زن بارداری که علیه طالبان به خیابان آمد

صنم کبیری؛ زن بارداری که علیه طالبان به خیابان آمد

14 جوزا 1402
موضوعات مرتبط
دیدگاه شما چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به دیگران بفرستید
Share on facebook
فیسبوک
Share on twitter
توییتر
Share on telegram
تلگرام
Share on whatsapp
واتساپ
پرخواننده‌ترین‌ها
پدرم مرا در بدل 300 هزار افغانی به یک معتاد مواد مخدر فروخت
گزارش

پدرم مرا در بدل 300 هزار افغانی به یک معتاد مواد مخدر فروخت

13 جوزا 1402

گزارش از تمنا غفور فتانه هنگامی که تنها 16 سال سن داشت، عکس شخصی را در مقابل خودش می‌دید که به گفته دیگران قرار بود همسر زندگی‌اش شود. وی در آن سن درک واضحی از ازدواج و زندگی...

بیشتر بخوانید
زنانی مبتلا به همورویید که به جای معالجه سرزنش می‌شوند 
هزار و یک شب

زنانی مبتلا به همورویید که به جای معالجه سرزنش می‌شوند 

2 جوزا 1402

راهروها و سالن‌های انتظار شفاخانه‌های خصوصی و دولتی در شهر کابل؛ دو محیط متفاوت برای زنانِ متفاوت است.درسالن‌های انتظار شفاخانه‌های خصوصی انگار فقط زنان خوش شانسی توانستند راه یابند که از نظر اقتصادی مشکلات کم‌تری...

بیشتر بخوانید
کودک همسری
گوناگون

خاطرات عروس ۱۱ ساله

5 حوت 1401

قسمت دوم | بعد از «شب زفاف» تا هفت ماه با شوهرم همبستر نشدم. چون ترسیده بودم و شب زفاف برایم شبیه یک کابوس شده بود.تا آنجا که می‌توانم بگویم بدترین قسمت زندگیم آن شب بود.

بیشتر بخوانید
«روزهای دشواری‌ست، اما تسلیم نخواهم شد»
زنان و مهاجرت

«روزهای دشواری‌ست، اما تسلیم نخواهم شد»

6 جوزا 1402

دوهفته از آمدن مان به ایران می‌گذرد. افغانستان که بودم تصورم از زندگی در ایران چیز دیگری بود. اتاق‌های قشنگ و خوش منظر؛ صالون کلان با آشپزخانه‌ی مجهز و زیبا؛ حویلی کوچک اما با صفا و تمیز. بار...

بیشتر بخوانید
کشف هویت جنسی
هزار و یک شب

یاسمین: کشف هویت جنسی‌‌ام سخت، اما دل‌پذیر بود

14 جوزا 1402

«از زمانی که خیلی کوچک بودم یادم می‌آید وقتی در جمع پسرها قرار می‌گرفتم حس فرار به من دست می‌داد و فکر می‌کردم کسی در گوشم می‌گوید باید از این جمع جدا شوی. البته یک حس...

بیشتر بخوانید
Nimrokh Logo
بستر گفتمان زنانه

نیمرخ رسانه‌‌ی آزاد است که با نگاه ویژه به تحلیل بررسی و بازنمایی مسایل زنان می‌پردازد. نیمرخ صدای اعتراض و پرسش زنان است.

  • درباره نیمرخ
  • تماس با ما
  • شرایط همکاری
Facebook Twitter Youtube Instagram Telegram Whatsapp
نسخه پی دی اف

بایگانی

نمایش
دانلود
بایگانی

2022 نیمرخ – بازنشر مطالب نیمرخ فقط با ذکر کامل منبع مجاز است.

هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
EN

-
00:00
00:00

لیست پخش

Update Required Flash plugin
-
00:00
00:00