دادگاه عالی کشور به خاطر دسترسی زنان به عدالت دادگاههای ویژه برای رسیدهگی به خشونت علیه زنان ایجاد کرده که در سه سال گذشته به 7 هزار و ۲۴۶ قضیه خشونت علیه زنان رسیدهگی شده است.
امانالله ایمان، سخنگوی دادگاه عالی کشور روز چهارشنبه، 15 حوت در یک نشست خبری اعلام کرد که این تعداد پروندههای خشونت به گونه کامل در مراحل محاکماتی «ابتداییه»، «استیناف» و «تمیز» حل و فصل شده است.
دادگاهها ویژه برای رسیدهگی به پروندههای خشونت علیه زنان و پیگیری عاملان رخدادهای خشونت، در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، در محاکم ابتدایی ولایت کابل ایجاد شد و اکنون دادگاه عالی میگوید که این محاکم تا سال آیندهی خورشیدی در همه ولایات کشور فعال میشود.
سخنگوی دادگاه عالی میگوید که هماکنون در ۲۲ ولایت کشور دادگاههای ویژه برای رسیدهگی به خشونت علیه زنان فعال است و کارکردهای خوبی داشته است. او افزود که قرار است این دادگاهها در هفتههای آینده در شش ولایت دیگر نیز ایجاد شود.
عمدهترین گونههای خشونت علیه زنان در افغانستان تجاوز جنسی، ازدواجهای اجباری، قتلهای ناموسی، لتوکوب، ازدواج پیش از وقت، دادگاه صحرایی، اختطاف، مجبورکردن به فحشا و فروش زنان است.
مهمترین دلایل خشونت علیه زنان در افغانستان عدم دسترسی زنان به دادگاهها، عدم آگاهی عامه از خشونت علیه زنان شمرده میشود و انتقادهایی هم مبنی بر بررسی نشدن اکثریت این قضایا و کیفری نشدن عاملان آن از سوی نهادهای مسوول وجود دارد که همیشه از سوی نهادهای مدافع حقوق زنان در کشور مطرح میشود.
در همین حال، سخنگوی دادگاه عالی کشور میگوید: «در سال 1394 خورشیدی یک هزار و ۷۲ جلد دوسیه، در سال 1395 خورشیدی یک هزار و ۷۳ قضیه، در سال 1396 خورشیدی دو هزار و ۹۰۹ دوسیه و در شش ماه نخست سال جاری دو هزار و ۱۱۷ قضیه خشونت از سوی دادگاههای ویژه رسیدهگی به خشونت علیه زنان بررسی و حل و فصل شده است.»
این در حالی است که جمیشد رسولی، سخنگوی دادستانی کل کشور یک ماه پیش اعلام کرد که دادستانی در سال مالی ۱۳۹۷ خورشیدی به دو هزار و ۷۰۱ قضیه خشونت علیه زنان در ۳۴ ولایت کشور رسیدهگی کرده است.
بر اساس آمارهای ارایه شده از سوی دادگاه عالی، پایتخت کشور با رسیدهگی به یک هزار و ۷۴ دوسیه، در میان ۲۲ ولایت که دادگاههای ویژهی رسیدهگی به خشونت علیه زن، را دارد در صدر قرار دارد. سپس ولایت هرات با ۴۱۲ دوسیه در ردیف دوم و ولایت بلخ در شمال کشور با رسیدهگی به ۲۷۴ قضیه خشونت در جایگاه سوم قرار گرفته است. در این ارقام همچنین آمده که ولایت قندوز با رسیدهگی به ۲۵۷ دوسیه در جایگاه چهارم و ولایت قندهار با رسیدهگی به ۶۷ قضیه خشونت در ردیف پنجم قرار گرفته است.
سخنگوی دادگاه عالی میگوید: «متباقی سه هزار و ۵۰۹ دوسیه دیگر خشونت علیه زن مربوط به سایر ولایتهای کشور است که به آنها رسیدهگی شده است.» به گفته او، ولایت پنجشیر کمترین رقم خشونت را داشته است.
این آمارها از سوی نهادهای عدلی و قضایی در حالی منتشر میشود که بربنیاد یک گزارش تحقیقی رسانهها در یک سوم ولسوالیهای افغانستان(۱۴۲ ولسوالی از ۴۰۰) ولسوالی کشور هیچ دادگاهی وجود ندارد.
این تحقیق را بخش فارسی شبکه بیبیسی براساس مصاحبه با یک هزار مسوول دولتی آماده کرده است. در این تحقیق آمده که در بیشتر مناطق، مراکز قضایی بسته است و مسوولان آن عمدتن در مراکز ولایتها، مسایل عدلی و قضایی مراجعان ولسوالیها را بررسی میکنند.
در مورد نوعیت جرایم دوسیههای خشونت علیه زنان، دادگاه عالی میگوید که از جمله 7 هزار و ۲۴۶ دوسیه که طی بیشتر از سه سال اخیر در دادگاههای ویژه رسیدهگی به خشونت علیه زن به آنها رسیدهگی شده است؛ ۹۲۰ دوسیه آن جرایم تجاوز جنسی، ۷۲۰ دوسیه آن مربوط به لتوکوب، ۳۲۰ دوسیه قتل، ۱۴۵ دوسیه آزار و اذیت زنان، ۱۱۳ دوسیه جرایم خودکشی، ۸۷ مورد ضرب و جرح خانمها و ۴۱ دوسیهی دیگر آن مربوط نیز مربوط به مجروحیت زنان بوده است. به گفته سخنگوی دادگاه عالی، حدود چهار هزار و ۹۰۰ دوسیه دیگر آن، شامل جرایمی از قبیل مجبورکردن زنان به فحشا، تهدید به مرگ، سقط جنین، اختطاف، ازدواج زیر سن، فروش زنان و ممانعت از حق ازدواج قانونی بوده است.