هویت کشی زن در فضای مجازی

ویدا ساغری

هنر جذب و جلب مخاطب به گونه‌ای در فضای مجازی عمل می‌کند که بی آن‌که مخاطب میلیونی بفهمد جذب اول ویدیو بعد تصویر و بعد متن شما می‌شود. در فیسبوک که از اسمش پیداست فیس یا همان چهره در صدم ثانیه جلب مخاطب کرده و برای دست‌یابی به معلومات بیش‌تر در مورد همان عکس نوشته شما را تلاش می‌کنند بخوانند. اگر نوشته شما یک متن فلسفی باشد کدهای فلسفی، اگر ادبی باشد کدهای رمانتیک، اگر سیاسی باشد کدهای قدرت طلبانه و اگر پورن باشد نوشته و اطلاعات تان،کدهای سکسی را ذهن تان در مورد عکس مرتبط تولید می‌کند.

اصول نشر تصویر و عکس در رسانه ها واضح است، چنان‌که در جاهایی می توان پایمال کردن حقوق جنسیتی و تاثیرات و تبعات آن را مشاهده کرد. برای نمونه می توان به موارد زیر اشاره کنیم.

1. نشر تصویرهای افراد معروف و مشهور که جز برندهای سینمایی و سیاسی که همان انواع نمایش ظواهر به قصد تجارت و سیاست است، مقیدات چندانی ندارد، به خصوص اگر فضا دمکراتیک باشد. زیرا این باعث نفع طرف می‌شود که ضرر و آزادی بیان را نمایش می‌دهد.
2. نشر تصویر مردم عام بی اجازه کار شایسته‌ای نیست، زیرا که زندگی روزمره شان به اساس اصول و ضوابط خاصی جریان دارد و ما مطمین نیستیم که برخورد رسانه‌یی ما با صاحب عکس چه تبعاتی به بار می‌آورد. توجیه هایی مثل این که گفته شود؛ (عکسش پخش شد و من هم نشر کردم، همه جا بود و عام شده بود، بگذار به میدان شکستن تابوها بیاید یا…)، قابل پذیرش نیست.
3. ارزش‌گذاشتن و تکریم به عنوان دلیل در نشر عکس موجه نیست و اگر صاحب عکس زنده باشد، گاهی غرورش خدشه‌دار شده یا در معرض قضاوت قرار می‌گیرد و اگر مرده باشد، اجازه‌ی وابسته‌گانش آن‌هم اگر مغرضانه نباشد در صورتی‌که روان اجتماعی را تضعیف یا تحریک به ضرر نکند، نیاز است.
4. دید سنتی و عاری از قانون به شخصیت حقوقی و حقیقی افراد است که یک نگاه غریزی و مسلط بر جوامع سنتی جنگ‌زده و جنسیتی دارد. نشر چنین تصاویر بحران‌ساز و غیر انسانی‌ست.

دلایل سنتی بر نشر تصویر افراد به موارد زیر بستگی دارد:

1. اگر از آبرو و حیثیت برای شخص مهم بود، چنین لباسی نمی‌پوشید و اگر می‌پوشید عکسش را نمی‌گرفت و اگر می‌گرفت به موبایل نه به یک جای محفوظ نگه می‌داشت، پس منم نشرش می‌کنم.
2. اگر زن خوب می‌بود چنین عکس وسوسه‌انگیز نمی‌گرفت.
3. این ژست و لباس و آرایش از یک فاحشه است، پس عکس فاحشه جهاد است اگر نشر شود.
4. عکس زن زیبا و دلبر درخور و لایق شعر و ادبیات است، پس نشر عکس یک چیز یا کس زیبا شعر یا داستانم خواننده نخواهد داشت و طرف خوش هم باشد که لایق‌اش دانستم.

چاپ عکس زنان به هر دلیل نمایان‌گر وجود اراده‌ای نیم از پیکر جامعه است که در پی اظهار و اثبات هویت خود است. در جامعه کاملا سنتی و بحران‌زده امروز نمایش تصاویر زن در فضای مجازی می‌تواند به نوع تثبت‌گر این مسله باشد که نیمه‌ای جامعه در پی کسب هویت خود از راه مجاز و مشروع می‌باشد و این اتفاق دیر یا زود تناب تیره سنت و تعصب را پاره خواهد کرد.