نیمرخ
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
EN
نیمرخ

زنان در مسیر تاریخ (بخش سوم)

  • حسین رهیاب بلخی
  • 15 دلو 1398

همچنان بخوانید

آیا همیشه پای یک زن در میان است؟ | زنان در مسیر تاریخ-34

آیا همیشه پای یک زن در میان است؟ | زنان در مسیر تاریخ-34

23 حمل 1400
مسأله حجاب در مصر | زنان در مسیر تاریخ-32

مسأله حجاب در مصر | زنان در مسیر تاریخ-32

10 حوت 1399

حسین رهیاب بلخی


با بسط و گسترش قدرت زنان در درون و بیرون خانه و محدود ماندن فعالیت مردان به «شکارورزی»، آرام آرام، نگرش زنان از محدوده تنگ و کوچک «جمع‌آوری خوراک» از درختان و… به استفاده بیشتر از محیط اطراف متوجه گشت و در این مرحله تاریخ بشریت اولیه، شاهد تغییرات و تحولات بسیار گردید. نقش پر رنگ زنان در این مرحله چنان بزرگ، مؤثر و جاویدانه است که امروزه با همه‌ی دست‌آوردها و گردن‌فرازی‌ها، تمدن کنونی را مدیون زنان دوره‌ی «شکارورزی» می‌دانند. به صورت فهرست‌وار از کارکرد زنان در این مرحله چنین یاد می‌شود:
1- کشف، گسترش و رونق کشاورزی؛
2- اهلی کردن حیوانات؛
3- کشف و پایه‌گذاری بسیاری از صنایع دستی که امروزه مادر صنایع بزرگ به شمار می‌رود. از جمله کشف پنبه، نخ، ریسمان، پارچه، نساجی، کوزه گری و…؛
4- توجه به معامله و پایه‌گذاری تجارت؛
5- اسفاده از وسایل مختلف برای حکاکی در غارها که زمینه‌ای شد برای پرداختن به نقش و نگارهای گوناگون و در ادامه اختراع خط و صنعت چاپ و…
«در اجتماعات اوليه قسمت اعظم ترقيات اقتصادي به دست زنان اتفاق افتاده است، نه به دست مردان. در طي قرنهاي متوالي، كه مردان دايما با طريقه هاي كهن خود به شكارورزي اشتغال داشتند، زن در اطراف خيمه كشاورزي را توسعه مي داده و هزاران هنر خانگي را ايجاد مي كرده كه هر يك روزي پايه صنايع بسيار مهمي شده است. از پنبه، كه به گفته يونانيان «درخت پشم» است، همين زن اوليه نخست ريسمان و پس از آن پارچه را اختراع كرد و نيز زن است كه، به اقرب احتمال، سبب ترقي فن دوخت و دوز و نساجي و كوزه گري و سبد بافي و درودگري و خانه سازي گرديده، و هموست كه غالب اوقات به كار تجارت مي پرداخته است.»
طبعن موجودی که دارای چنین تأثیر بزرگ و نیرومند در زندگی انسان می‌باشد، از قدرت و جاودانگی نیز برخوردار می‌باشد و زنان نیز از این قاعده استثنا نمی‌باشند. ما در این دوران شاهد پدیده‌ای هستیم که به دوره‌ی «مادر شاهی» تعبیر می‌شود. این دوره که گفته می‌شود از ماقبل تاریخ آغاز و تا حدود 5 هزار سال به طول انجامیده، خصوصیات بسیار مشخصی دارد از جمله:

1- ریاست خانواده به عهده زنان بوده؛
2- بچه‌ها به سرپرستی زنان اداره می‌شده؛
3- ارث و میراث از طریق زنان تقسیم می‌گردیده؛
4- مردان برای ازدواج به قبیله زنان آمده و مجبورند برای آنان کار کنند؛
5- خدایان به شکل زنان متبلور می‌شوند که به آنان «الهه» اطلاق می‌شود.

همان‌گونه که اشاره کردیم، این نقش پر رنگ نه تنها زندگی زنان که زندگی مردان را نیز دگرگون کرد، زیرا کشفیات و تولیدات زنان و گسترش آنها، به علاوه مسأله ناتوانی زیست‌شناسی زنان (که قبلن از آن یاد کردیم) دست به‌دست هم داده و آرام آرام همان‌طور که آنان را به سروری رسانده بود، زمینه خلع ید و بازنشستگی آنان را فراهم کرد و در ادامه، زمینه را برای سروری و آقایی مردان مهیا نمود:
«ولي هنگامي كه صنعت و كشاورزي پيشرفت پيدا كرد و مفصلتر شد و سبب به دست آمدن عايد بيشتري گرديد، جنس قويتر به تدريج استيلاي خود را برآن وسعت داد. با توسعه دامداري، منبع تازه ثروت به دست مرد افتاد، و به اين ترتيب، زندگاني نيرومندتر و با ثبات تر شد. حتي كشاورزي، كه در نظر شكارورزان عصر قديم عمل پيش پا افتاده اي به شمار مي رفت، در پايان كار، مرد را به تمامي به طرف خود جلب كرد و سياست اقتصادي را كه براي زن از اين عمل حاصل شده بود از چنگ وي بيرون آورد. زن، تا آن هنگام، حيوان را اهلي كرده بود؛ مرد اين حيوان را در كشاورزي به كار انداخت و به اين ترتيب سرپرستي عمل كشاورزي را خود در دست گرفت، و مخصوصا چون گاو آهن اسباب خيش زدن، شد و نيروي عضلاني بيشتري براي به كار انداختن آن لازم بود، خود اين عمل، انتقال سرپرستي كشاورزي را از زن به مرد تسهيل كرد. بايد اضافه كرد كه زياد شدن دارايي قابل انتقال انسان، از قبيل حيوانات اهلي و محصولات زمين، بيشتر به فرمانبرداري زن كمك مي كرد، چه مرد در اين هنگام از او مي خواست كه كاملا وفادار باشد تا كودكاني كه به دنيا مي آيند و ميراث مي برند فرزندان حقيقي خود مرد باشند. مرد، بدين ترتيب، پا به پا در راه خود پيش رفت، و چون حق پدري در خانواده شناخته شد، انتقال ارث، كه تا آن موقع از طريق زن صورت مي گرفت، به اختيار جنس مرد در آمد؛ حق مادري در برابر حق پدري سر تسليم فرود آورد، و خانواده پدرشاهي كه بزرگترين مرد خانواده رياست آن را داشت، در اجتماع به منزله واحد اقتصادي و قانوني و سياسي و اخلاقي شناخته شد، خدايان نيز، كه تا آن زمان غالبا به صورت زنان بودند، به شكل مردان ريشداري در آمدند كه در واقع مظهر پدران و شيوخ قبيله بودند؛ در اطراف اين خدايان «حرمسرايي» مانند آنچه مردان پرادعا در دوره عزلت خود به عنوان خيالبافي خلق كرده بودند، ايجاد گرديد.»

منابع:
1- دورانت، ویل، تاریخ تمدن ج اول، ترجمه احمد آرام، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، (1365).
2- لنسکی، گرهارد و لنسکی، جین، سیر جوامع بشری، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، (1369).
3- لوکاس، هنری، تاریخ تمدن، ج اول،  ترجمه عبدالحسین آذرنگ، اول، تهران: کیهان (1368).
4- کریمی، فرشته، زن در طول تاریخ، اول، شیراز: نوید (1385).
5- انصافپور، غلامرضا، قدرت و مقام زن در ادوار تاریخ، تهران: شرکت نسبی کانون کتاب، (1346).
6- عبادزاده کرمانی، محمد، سیمای زنان در آیینه زمان، بی نا، بی تا.
7- دورانت، ویل، لذات فلسفه، ترجمه عباس زریاب‌خوی،  هفدهم، تهران: شرکت علمی و فرهنگی، (1384).
8- سیبرت، ایلسه، زن در شرق باستان، ترجمه رقیه بهزادی، اول، تهران: پژوهنده، (1379).
9- عظیمی نژادان، شبنم، زن معمار جامعه مرد سالار، تهران: اختران، (1384).
10- اعزازی، شهلا، جامعه شناسی خانواده، تهران، روشنگران و مطالعات زنان، (1376).

ادامه دارد…

موضوعات مرتبط
کلمات کلیدی: زنان در مسیر تاریخ
دیدگاه شما چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به دیگران بفرستید
Share on facebook
فیسبوک
Share on twitter
توییتر
Share on telegram
تلگرام
Share on whatsapp
واتساپ
پرخواننده‌ترین‌ها
 خاله‌ام از ساده‌لوحی‌ من سواستفاده کرد
هزار و یک شب

 خاله‌ام از ساده‌لوحی‌ من سواستفاده کرد

27 حوت 1401

خاله‌ی صدیقه زمانی‌که متوجه شد میان صدیقه و شریف تفاوت‌های فکری وجود دارد و شریف اندکی از صدیقه ناراضی است، از این فرصت استفاده‌ کرد تا آن‌ها را از هم دور بسازد و این پیوند...

بیشتر بخوانید
فرزندآوری برای مسئول ساختن شوهرم اشتباه بود
هزار و یک شب

فرزندآوری برای مسئول ساختن شوهرم اشتباه بود

23 حوت 1401

یاسمن را به ظاهر دادند و در بدلش خواهر ظاهر را به برادر یاسمن گرفتند. هرچند یاسمن از بودن و ازدواج با ظاهر خوشحال بود، اما ظاهر از این ازدواج راضی نبود و یاسمن را نمی‌خواست. او...

بیشتر بخوانید
ازدواج اجباری در بدل قرض پدر
گزارش

پدرم مرا در بدل قرضش به شوهر داد

25 حوت 1401

پدرم بی‌کار بود، مدت‌ها می‌شد که کار نمی‌کرد و درآمدی نداشت. نه نفر در خانه نان‌خور بودیم و فقط پدرم نان‌آور بود. ما چهار خواهر و چهار برادر بودیم که با پدر و مادرم یک‌جا ده نفر...

بیشتر بخوانید
نامادری
هزار و یک شب

نامادری

2 حوت 1401

مادرم که فوت شد، پدرم ازدواج مجدد کرد. زندگی ما از این رو به آن رو شد. نامادری‌ام تا که اولاد‌دار نشده بود با ما خوب رویه می‌کرد. اولاددار که شد رویه‌اش تغییر کرد.

بیشتر بخوانید
ازدواج زیر سن
هزار و یک شب

در چهار سالگی مرا به شوهر دادند

15 حوت 1401

نمی‌دانستم که شوهر دارم. اولین بار پدرم برایم گفت که وقتی چهار ساله بودم او مرا به شوهر داده و به نام پسر کاکایم کرده است.

بیشتر بخوانید
Nimrokh Logo
بستر گفتمان زنانه

نیمرخ رسانه‌‌ی آزاد است که با نگاه ویژه به تحلیل بررسی و بازنمایی مسایل زنان می‌پردازد. نیمرخ صدای اعتراض و پرسش زنان است.

  • درباره نیمرخ
  • تماس با ما
  • شرایط همکاری
Facebook Twitter Youtube Instagram Telegram Whatsapp
نسخه پی دی اف

بایگانی

نمایش
دانلود
بایگانی

2022 نیمرخ – بازنشر مطالب نیمرخ فقط با ذکر کامل منبع مجاز است.

هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
EN

-
00:00
00:00

لیست پخش

Update Required Flash plugin
-
00:00
00:00