نیمرخ
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
  • ستون‌ها
    • زنان و مهاجرت
    • نخستین‌ها
هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
EN
نیمرخ

مردسالاری کلاسیک و ظهور نسل جدیدی از زنان

  • نیمرخ
  • 18 حوت 1398
دختران-روبات-ساز-افغان

مردسالاری کلاسیک و ظهور نسل جدیدی از زنان
محمدامین رشادت
یکم؛ افغانستان به لحاظ فرهنگی یک جامعه‌ی سنتی و مردسالار است که گاهی از آن به عنوان «پدرسالار کلاسیک» نام برده می‌شود. طبق گزارش واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان، این کشور، بخشی از کمربند مردسالاری کلاسیک به حساب می‌آید که در آن مردان از حمایت وسیع ساختارهای اجتماعی برای تسلط بر زنان بهره‌مند هستند. با وجود تلاش‌های که برای توزیع منصفانه قدرت در میان مردان و زنان جریان دارد، مردسالاری کلاسیک، عناصر اقتدارطلب و تمامیت‌خواه را برای مردان ارشد کماکان حفظ کرده است. به نظر می‌رسد افزون بر همه‌ انسداد و تصلبی ناشی از ساختارهای مردسالار، نسل جدیدی از زنان در دو دهه‌ی اخیر رشد و ظهور کرده‌اند که در مقایسه با گذشته از تمایزات و تفاوت‌های زیادی برخوردارند و در صورت هماهنگی و هم‌پذیری آنان این ظرفیت و پتانسیل وجود دارد که در شرایط مختلف و متفاوت از حریم و حرمت و حقوق خود دفاع نمایند.
دوم؛ مردسالاری نوع خاصی از ساختار خانوادگی، اجتماعی و سیاسی‌ست که بر نظام حقوقی و ارزشی ویژه و شیوه‌ی متمایزی از سازمان‌دهی اقتصادی استوار است که در آن مردان به صورت آشکار و نهان بر زنان سلطه دارند. مردسالاری هم‌چنان که انگلس توصیف کرده است، نه تنها از نظر تاریخی نخستین ساختار تسلط و انقیاد به شمار می‌آید؛ بلکه به عنوان فراگیرترین و ماندگارترین نظام نابرابری تداوم پیدا کرده و به صورت بنیادی‌ترین الگوی اجتماعی مسلط در آمده است. در این شیوه معمولن پدر در رأس هرم قدرت قرار می‌گیرد و زن به عنوان جنس دوم نگریسته می‌‌شود. بنابراین؛ بارزترین خصوصیت نظام اجتماعی و فرهنگی در افغانستان، مردسالاربودن آن است. این ویژگی در طول سالیان متمادی از یک نسل به نسل دیگر انتقال یافته و بازتولید شده‌است که شکل فراگیر و عمومی به خود گرفته‌است. مردسالاری به مثابه‌ی یک ساختار نهادینه‌شده، ریشه‌های عمیقی در فرهنگ و سنت قبیله‌ای و حتی شهری این کشور داشته و در ابعاد وسیعی نمود و تبلور یافته‌است.
سومغ با سقوط رژیم طالبان و شکل‌گیری نظام دموکراتیک در کشور، فصل جدیدی از تغییرات برای زنان افغانستان پدید آمد و زمینه‌ها و فرصت‌های بی‌شماری برای زنان ایجاد گردید. برخی از این فرصت‌ها تأثیرات عمیقی بر زنان گذاشته‌است. حکومت برآمده از اراده‌ی جامعه جهانی و حمایت‌های بی‌دریغ آنان در زمینه‌های مختلف، سطح آگاهی عمومی زنان را افزایش داده و تعدادی از زنان کشور، با استفاده از فرصت‌های موجود به کنشگران فعال در حوزه جنسیت، سیاست، هنر و فرهنگ تبدیل گشته‌اند که هم اکنون بخشی از کمربند حفاظتی دموکراسی را این زنان به عهده دارند و مانع جدی برای افراط‌گرایی تلقی می‌شوند. این مجموعه از زنان در فضای کنونی در لایه‌های مختلف اجتماعی حضور دارند. نماینده پارلمان، وزیر و معین، نویسندگان جراید، گویندگان تلویزیون، شرکت‌کنندگان در بحث‌های اجتماعی و سیاسی، سازمان‌دهندگان اعتراضات و مجموعن تیپ و قشر نوین از زنان ظهوریافته که این توانایی را دارند تا از حقوق و دست‌آوردهای دو دهه‌ی اخیر خود حفاظت و حمایت کنند. مجموعن این زنان دارای ویژگی‌های ذیل هستند:
1) این زنان حداقل دارای دو ویژگی می‌باشند. نخست اینکه از تحصیلات بالای نسبت به دوره‌های گذشته برخوردارند و دوم اکثر شان در خارج از مرزهای افغانستان و یا در داخل کشور مدارج علمی خود را طی کرده‌اند و با زمان و شرایط ملی و بین‌المللی آشنایی کافی دارند؛
2) این زنان تجربه‌های مبارزاتی گذشته زنان و عوامل فرودستی آنان را در اختیار دارند و از فراز و فرودهای جایگاه زنان در نظام‌های سیاسی مطلع‌اند؛
3) این زنان نسبت به زنان گذشته از ارتباطات گسترده‌تر با جهان خارج برخوردار هستند؛ این در حالی‌ست که زنان در گذشته حتی با کشورهای همسایه هم ارتباطی نداشتند؛
4) این زنان برخلاف جریان‌های سابق، از حمایت‌های جامعه جهانی و نهادهای بین‌المللی نیز برخوردار هستند، چیزی‌که در گذشته، چنین فرصتی را کمتر در اختیار داشتند؛
5) این زنان با زبان جهانی آشنایی دارند و در بسیاری از کنفرانس‌های بین‌المللی حضور می‌یابند و با زبان خودشان سخن می‌گویند؛
6) این زنان از موضع سنت‌گرایان نسبت به زنان نیز واقف‌اند؛ زیرا از حضور دوباره‌ی طالبان در قالب طرح صلح دلواپس و نگران بوده و تلاش می‌کنند صدای زنان در فرایند صلح شنیده شود و دست‌آوردهای دو دهه‌ی اخیر زنان مورد معامله قرار نگیرد؛
7-این زنان از روحیه انتقادی بالای برخوردار هستند و نسبت به نابرابری‌های جنسیتی و سایر نابرابری‌ها نگرش اعتراضی و اصلاحی دارند.
چهارم: سرانجام اینکه زنان در شرایط کنونی نیازمند هم‌آهنگی، هم‌سبتگی و ایجاد صدای واحد است. ضرورت این هم‌آهنگی و هم‌بستگی در در حال حاضر بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود، زیرا زنان در سیاست‌های جامعه‌ی جهانی و امریکا در حاشیه قرار گرفته و کمک‌های مالی و معنوی آنان به تدریج رو به کاهش است. از سوی دیگر؛ گفتگوهای صلح میان جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان به صورت جدی دنبال می‌شود و احتمال اصلاح و تغییر در قانون اساسی و نظام سیاسی هم وجود دارد، بنابراین؛ زنان توانمند و آگاه کشور بادرک شرایط موجود، باید دلواپس دست‌آوردهای دو دهه‌ی اخیر در حوزه‌ی زنان باشند و در جهت ایجاد هم‌آهنگی و انسجام، همراه و هم‌صدا شده و تلاش نمایند تا حقوق و مطالبات زنان در فرایند گفتگوهای صلح نادیده گرفته نشود.

همچنان بخوانید

افغانستان نابرابرترین کشور در شاخص جهانی شکاف جنسیتی

افغانستان نابرابرترین کشور در شاخص جهانی شکاف جنسیتی

8 قوس 1402
حتی حیوانات از طالبان می‌ترسند؛ نگاهی کوتاه به مستند با زنان افغان به کارگردانی سولن شاولون فیریوتی

حتی حیوانات از طالبان می‌ترسند؛ نگاهی کوتاه به مستند با زنان افغان به کارگردانی سولن شاولون فیریوتی

7 قوس 1402
موضوعات مرتبط
دیدگاه شما چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به دیگران بفرستید
Share on facebook
فیسبوک
Share on twitter
توییتر
Share on telegram
تلگرام
Share on whatsapp
واتساپ
پرخواننده‌ترین‌ها
زنی به‌خاطر پسرش، شوهر بی‌احساس و بی‌مسئولیتش را تحمل می‌کند
هزار و یک شب

زنی به‌خاطر پسرش، شوهر بی‌احساس و بی‌مسئولیتش را تحمل می‌کند

3 قوس 1402

هفت سال قبل، پدر لیلا می‌خواست رئيس شورای علما در منطقۀ خود شود، برای این‌کار رأی بیشتری نیاز داشت و فقط به ریاست فکر می‌کرد. عزم خود را جزم کرده بود که از هر طریقی...

بیشتر بخوانید
کودک همسری
گوناگون

خاطرات عروس ۱۱ ساله

5 حوت 1401

قسمت دوم | بعد از «شب زفاف» تا هفت ماه با شوهرم همبستر نشدم. چون ترسیده بودم و شب زفاف برایم شبیه یک کابوس شده بود.تا آنجا که می‌توانم بگویم بدترین قسمت زندگیم آن شب بود.

بیشتر بخوانید
شبی که خواهرم سکوتش را شکست
سکوت را بشکنیم

شبی که خواهرم سکوتش را شکست

8 جدی 1400

روایت یکی از مخاطبان نیمرخ به مناسبت کارزار «سکوت را بشکنیم» صنف سوم مکتب بودم و با خواهران بزرگترم در یکی از اتاق‌های خانه کرایه‌ای‌مان قالین می‌بافتیم. خانه متعلق به شوهر عمه‌ام بود. گاهی شوهر...

بیشتر بخوانید
کودک همسری
هزار و یک شب

خاطرات عروس 11 ساله

5 حوت 1401

قسمت اول‌ |‌ روزی که عروس شدم هنوز به بلوغ نرسیده بودم. پوشیدن پیراهن «خال سفید» و چادر سبز گلدار مرا از بقیه متفاوت نشان می‌داد، به همین خاطر حس غرور داشتم و خود را از همه برتر...

بیشتر بخوانید
پریود در تاریخ، اساطیر و ادیان
گزارش تحقیقی

پریود در تاریخ، اساطیر و ادیان

22 ثور 1401

این مطلب براساس مصاحبه با محمد حسین فیاض، پژوهشگر علوم دینی و بررسی مقاله عصمت شاهمرادی در مورد تبعیض مثبت به نفع زنان با تاکید بر حقوق شهروندی، نوشته شده است.  مساله پریود و زایمان...

بیشتر بخوانید
Nimrokh Logo

نیمرخ رسانه‌‌ی آزاد است که با نگاه ویژه به تحلیل بررسی و بازنمایی مسایل زنان می‌پردازد. نیمرخ صدای اعتراض و پرسش زنان است.

  • درباره نیمرخ
  • تماس با ما
  • شرایط همکاری
Facebook Twitter Youtube Instagram Telegram Whatsapp
نسخه پی دی اف

بایگانی

نمایش
دانلود
بایگانی

2022 نیمرخ – بازنشر مطالب نیمرخ فقط با ذکر کامل منبع مجاز است.

هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
  • ستون‌ها
    • زنان و مهاجرت
    • نخستین‌ها
EN