نیمرخ
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
EN
نیمرخ

جنسيت‌زدگی پنهان در تجليل از روز مادر

  • نیمرخ
  • 1 سرطان 1399
received_30159109417881591-e1592204892368

مريم برمك/ استاد دانشگاه كابل
در افغانستان همه ساله از بيست و چهارم جوزا به مناسبت روز مادر گرامي‌داشت صورت می‌گيرد. اين در حاليست كه ما در تقويم ساليانه‌ای خود، روزهاي مناسبتی فراواني به نام‌های روز مادر، روز پدر، روز زن، روز معلم… داريم. تجليل از اين روزها بهانه‌ای خوبی  براي هديه دادن‌ها، ديد و واديدها، اظهار محبت‌کردن‌ها و در مجموع بهتر ساختن روابط است كه البته خيلي هم بی‌جا نيست. در ميان اين روزهاي مناسبتی، روز مادر كه براي بسياری از مردم ما اعم از مرد و زن، كوچك و بزرگ، مذهبی و غير مذهبی… اهميت پيدا كرده است، بيشتر از همه نمادين و قرباني يك نوع جنسيت‌زدگی پنهان است.
ظاهرن در تجليل از روز مادر، به مادران احترام می‌گذاريم و فداكاری و خدمات‌شان را پاس می‌داريم و به گرامی‌داشت از آنها، اين روز را تجليل می‌كنيم، شعار می‌دهيم و مادران را موجودات مقدس، فرشته‌ای آسمانی، افراد فداكار، از خودگذر… خطاب می‌كنيم. اين لايه‌، ظاهر موضوع است كه در عقب خود لايه‌های پنهان ديگر دارد. اين شعارهاي به ظاهر زيباي “مادر فرشته است، مادر جواني خود را به خاطر ما فدا می‌كند، مادر قرباني می‌دهد، مادر چون شمع می‌سوزد…” پيامدهاي منفي بزرگی را در قبال دارد.
اول اين‌كه، اين شعارها به مادران نقش از قبل تعيين شده می‌دهد و مادران با پذيرفتن اين شعارها به صورت ناخودآگاه تمامی خواست‌ها، هدف‌ها و حتا خويشتن را ناديده می‌گيرند و خود را به طور كامل فدای فرزند می‌كنند و تمامي قدر و عزت خود را در راه خدمتگزاری به فرزند می‌بينند. از سوي ديگر ذهنيت زناني را كه هنوز پا به دنيای مادر شدن نگذاشته اند و هنوز تجربه‌ای مادر بودن ندارند را از قبل شكل می‌دهد. همين‌كه پا به دنياي مادر شدن گذاشتند، ديگر از لحاظ جسمي و رواني در خدمت فرزند قرار می‌گيرند و در آخر هم صحت جسمی و حتا رواني خود را در اين راه از دست می‌دهند كه به باور بعضی‌ها اين يك نوع امتياز معنوی نيز محسوب می‌شود.
پيامد منفي بزرگ ديگری را كه در پي دارد اين است كه اين شعارها وابستگي عجيبی  بين مادر و فرزند ايجاد می‌كند. اين وابستگي بعضي اوقات آنقدر مفرط است كه استقلاليت مادر و فرزند هردو را از بين می‌برد. مادر در قبال فداكاری‌ای كه به فرزند كرده است، توقع بالمثل دارد؛ فرزند بايد به طور كامل گوش به فرمان مادر باشد. در غير اين‌صورت دچار يك نوع عذاب وجدان می‌شود كه اين خود نيز پيامدهای منفی ديگری در پی دارد. هم‌چنان مادرِ وابسته به فرزند نيز زندگی را آن‌گونه كه بايد، زندگی نمی‌كند.
البته شكی نيست كه، مادر موجود با ارزش و قابل احترام است و اظهار محبت كردن و ادا كردن مسؤوليت‌های كه فرزند در مقابل مادر دارد، امری مهم و غير قابل انكار است. اما بايد دانست كه مادر نه فرشته‌ای آسماني است، نه موجودی مقدس و فرازمينی؛ مادر انسان است از جنس ديگر انسان‌ها، كه بايد درك شود و از او حمايت شود. مادر بودن نبايد بهانه‌ای زيبايی براي استثمار هرچه بيشتر زنان گردد.
موضوع مهم ديگر اين‌‎كه اختصاص دادن يك روز به مادر، به معنای تجليل از مقام مادر نيست. احترام و حمايت از مادران از لحاظ جسمي و رواني بايد به فرهنگ تبديل شود. مادران بايد از طرف خانواده، اجتماع و مراجع قانون‌گزار حمايت شوند. يك مادر با به دنيا آوردن فرزند از تحصيل، كار، موفقيت‌هاي شغلی… باز مي‌ماند؛ زيرا مسؤوليت عام و تام فرزند به دوش مادر است؛ از شب بيدارخوابي گرفته تا رسيدگی به ظاهر طفل و آماده كردن و دادن غذا… به دوش مادر است. اما در پهلوي تمامی اين مسؤوليت‌ها، موضوع جدّی‌تري كه زنان با آن دست به گريبان اند، در دنياي كار است. يك مادر به جز شغل‌هاي نيم روزه و مشاغل بی‌درد سر، نمی‌تواند در وظايف پرمسؤوليت و يا پست‌هاي بالاتر علارغم داشتن شايستگی كار كند، زيرا پيش‌بردن مسؤوليت مادری در كنار كار پر مشغله براي يك مادر سخت است. يك مادر با وجود داشتن لياقت و شايستگی نمی‌تواند موفقيت‌هاي كاري برتر، پست‌هاي بالاتر به دست بياورد؛ زيرا در اين‌صورت بايد ميان زندگي كاری موفق و مادر شدن و مادر بودن، يكي را انتخاب كند. اگر خانواده، اجتماع و مراجع قانون‌گزار همه از زن حمايت نكنند، روز به روز زنان(مادران) استثتمار می‌شوند و آزادی آنان زير سوال می‌رود.
در قدم اول اين مسؤوليت خانواده و بخصوص شوهر است كه با يك زن در پيش‌برد مسؤوليت مادری همكاری كند. ساكت كردن بچه، شب بيدارخوابي، غذا دادن به كودك، نظافت و تمييزكاري خانه، در همه‌ای اين‌ها بايد شوهر و بقيه اعضاي خانواده به صورت فعال سهم بگيرند تا اين مسؤوليت‌ها همه و همه به دوش مادر نيفتد. درحالي‌كه در جامعه‌ای ما نه تنها در اين كارها با مادر همكاری صورت نمی‌گيرد و به صورت پذيرفته شده، همه‌ای اين‌ها مسؤوليت مادر دانسته می‌شود و در صورت كم كاري و عدم رسيدگی، همه‌ای انگشت‌های انتقاد از هرطرف به سوی مادر دراز می‌شود. درحالي‌كه هيچ‌كدام از اين‌ها به تنهايی مسؤوليت مادر نيست بلكه از طرف جامعه و باورهاي اجتماعي به زن تحميل شده است.
عدم حمايت از مادران به خانواده خلاصه نمی‌شود؛ مادران در محيط اجتماعی نيز با مشكلاتي دست به گريبان اند كه بسياری‌شان ناشی از باورهای جامعه است. به طور مثال شير دادن در جمع، يك نوع شرم پنداشته می‌شود و مادران نمی‌توانند آزادانه و در هرجايی كه كودك به شير نياز داشت، شير بدهند؛ درحالی‌كه شيردادن شرم نيست، افتخار است. و يا حامله بودن شرم دانسته می‌شود. يك مادر حامله با خيال راحت نمی‌تواند در محيط كار و يا هم بيرون و حتا داخل خانه ـ در خانواده‌های گسترده ـ ،با خيال آسوده راه برود و به كارهاي خود رسيدگي كند، زيرا حاملگي نيز شرم دانسته می‌شود. كه اين موضوع نيز زنان را به خصوص در محيط كار مختلط محدود ساخته است.
دولت و مراجع قانون‌گزار نيز بايد از مادران حمايت كند؛ در ساخت كودكستان‌هاي مجهز محل كار، تجديد نظر در رخصتي پس از زايمان… مادران را حمايت كند كه مادران با خيال آسوده به وظايف خود رسيدگی كنند. در صورت عدم حمايت خانواده، اجتماع و مراجع قانون‌گزار، مادران بايد بين مسؤوليت مادري و اجرای وظيفه و كار در پست‌هاي پرمشغله يكی را انتخاب كنند. كه در اين‌صورت بيجا نيست كه بعضی از فيمينست‌ها فرزند‌داري را عامل مهم استثمار زنان می‌پندارند.
پس با تجليل از يك روز در سال به عنوان روز مادر، حق مادر ادا نمی‌شود. بايد مادران را درك و حمايت و همكاري كرد تا ايشان نيز زندگي را مانند يك انسان تجربه كنند نه فرشته‌ای آسماني و موجود فرازميني. و زندگي را آن‌طور كه خود دوست دارند ترسيم كنند نه مطابق به نقش‌هاي از قبل تعيين شده.

همچنان بخوانید

صدیقه مشتاق

صدیقه مشتاق: «طالبان برای باج‌گیری از غرب، زنان را گروگان گرفته‌اند»

15 جوزا 1402
افغانستان در جمع گرسنه‌ترین کشورهای جهان

افغانستان در جمع گرسنه‌ترین کشورهای جهان

15 جوزا 1402
موضوعات مرتبط
دیدگاه شما چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به دیگران بفرستید
Share on facebook
فیسبوک
Share on twitter
توییتر
Share on telegram
تلگرام
Share on whatsapp
واتساپ
پرخواننده‌ترین‌ها
پدرم مرا در بدل 300 هزار افغانی به یک معتاد مواد مخدر فروخت
گزارش

پدرم مرا در بدل 300 هزار افغانی به یک معتاد مواد مخدر فروخت

13 جوزا 1402

گزارش از تمنا غفور فتانه هنگامی که تنها 16 سال سن داشت، عکس شخصی را در مقابل خودش می‌دید که به گفته دیگران قرار بود همسر زندگی‌اش شود. وی در آن سن درک واضحی از ازدواج و زندگی...

بیشتر بخوانید
زنانی مبتلا به همورویید که به جای معالجه سرزنش می‌شوند 
هزار و یک شب

زنانی مبتلا به همورویید که به جای معالجه سرزنش می‌شوند 

2 جوزا 1402

راهروها و سالن‌های انتظار شفاخانه‌های خصوصی و دولتی در شهر کابل؛ دو محیط متفاوت برای زنانِ متفاوت است.درسالن‌های انتظار شفاخانه‌های خصوصی انگار فقط زنان خوش شانسی توانستند راه یابند که از نظر اقتصادی مشکلات کم‌تری...

بیشتر بخوانید
کودک همسری
گوناگون

خاطرات عروس ۱۱ ساله

5 حوت 1401

قسمت دوم | بعد از «شب زفاف» تا هفت ماه با شوهرم همبستر نشدم. چون ترسیده بودم و شب زفاف برایم شبیه یک کابوس شده بود.تا آنجا که می‌توانم بگویم بدترین قسمت زندگیم آن شب بود.

بیشتر بخوانید
«روزهای دشواری‌ست، اما تسلیم نخواهم شد»
زنان و مهاجرت

«روزهای دشواری‌ست، اما تسلیم نخواهم شد»

6 جوزا 1402

دوهفته از آمدن مان به ایران می‌گذرد. افغانستان که بودم تصورم از زندگی در ایران چیز دیگری بود. اتاق‌های قشنگ و خوش منظر؛ صالون کلان با آشپزخانه‌ی مجهز و زیبا؛ حویلی کوچک اما با صفا و تمیز. بار...

بیشتر بخوانید
کودک همسری
هزار و یک شب

خاطرات عروس 11 ساله

5 حوت 1401

قسمت اول‌ |‌ روزی که عروس شدم هنوز به بلوغ نرسیده بودم. پوشیدن پیراهن «خال سفید» و چادر سبز گلدار مرا از بقیه متفاوت نشان می‌داد، به همین خاطر حس غرور داشتم و خود را از همه برتر...

بیشتر بخوانید
Nimrokh Logo
بستر گفتمان زنانه

نیمرخ رسانه‌‌ی آزاد است که با نگاه ویژه به تحلیل بررسی و بازنمایی مسایل زنان می‌پردازد. نیمرخ صدای اعتراض و پرسش زنان است.

  • درباره نیمرخ
  • تماس با ما
  • شرایط همکاری
Facebook Twitter Youtube Instagram Telegram Whatsapp
نسخه پی دی اف

بایگانی

نمایش
دانلود
بایگانی

2022 نیمرخ – بازنشر مطالب نیمرخ فقط با ذکر کامل منبع مجاز است.

هیچ نتیجه‌ای یافت نشد
نمایش همه‌ی نتایج
  • گزارش
  • هزار و یک‌ شب
  • گفت‌وگو
  • مقالات
  • ترجمه
  • پادکست
EN

-
00:00
00:00

لیست پخش

Update Required Flash plugin
-
00:00
00:00