سینما زینب، نخستین مرکز هنری زنان در کابل بود. «زینب ننداری» یا تالار «سینما زینب» در زمان حکومت ظاهرشاه تأسیس شد. ارچند هنر و فعالیت‌های فرهنگی در افغانستان در زمان حکومت شاه امان الله خان رونق گرفت، اما تأسیس پوهنی ننداری راه را برای رشد سینما در کشور باز کرد. سپس سینما زینب ایجاد شد و زنان نیز وارد عرصه‌ی هنر و سینما شدند.
در زمان حکومت محمدظاهر شاه، مهم‌ترین اقدامی که برای هنر زنان صورت گرفت، تأسیس سالون نمایش «سینما زینب» ویژه‌ی زنان بود. سینما زینب اولین تالار نمایش تیاتر بود که خاص برای زنان فعالیت می‌کرد. البته تأسیس یک تالار نمایش‌های هنری برای زنان در جامعه‌ی سنتی کابل آن روز، کار راحتی نبود. اما با وجود محدودیت‌ها بازهم جنبش‌ها و فعالیت‌های زنان آن‌روز با ایجاد سینما زینب توانستند زمینه را برای شمولیت و پیشرفت زنان به هنر تمثیلی، به ویژه تیاتر، مهیا سازند.
سینما زینب سال‌ها محل پر جنب و جوشی بود و زنان به صورت منظم و بدون محدودیت‌های قانونی می‌توانستند هنر خود را در این تالار به نمایش بگذارند. سینما زینب در دوره‌ی حکومت هشت ساله‌ی سردار داوود خان به مرکز مهم هنری زنان تبدیل شده بود که فلم‌های هندی، امریکایی و نمایش‌های هنری هنرمندان داخلی در آن هواداران زیادی داشتند. احمدظاهر، یکی از هنرمندان نامدار تاریخ افغانستان در این تالار موسیقی اجرا می‌کرد و سردار داود خان، رییس جمهور وقت برای بزرگداشت از روز مادر در این تالار از حقوق زنان و برنامه‌های دولت برای بهبود وضعیت آموزش زنان سخن می‌گفت. گروه تیاتر سینما زینب توسط زینب عنایت سراج و شماری از متعلمین لیسه مسلکی موسسه نسوان شکل گرفته بود و ده‌ها نمایش را در این تالار اجرا کردند.
هنرهای زیبا در افغانستان رو به پیشرفت بود و تیم‌های تیاتر شکل گرفته بود، فلم‌های سینمایی تولید می‌شد و فلم‌های خارجی نیز در بازار کابل به وفور پیدا می‌شد. ناگهان گروه‌های جهادی و سپس گروه طالبان سر برآوردند و آتش جنگ پرده‌های سینماهای افغانستان را به خاکستر مبدل کرد و گروه‌های تیاتری که در سینما زینب فعالیت داشتند نیز از هم پاشید.
حدود یک و نیم دهه گذشت تا مجاهدان و سپس طالبان از اریکه قدرت پایین آورده شوند. در این مدت دیگر هیچ زنی به سینما نرفت و هیچ هنرمندی در تالار سینما زینب نمایش اجرا نکرد. زمانی که پس از موافقت‌نامه بُن حکومت جدید روی کار آمد، موضوع زنان از مباحث کلیدی حکومت‌داری بود. حکومتی انتقالی که براساس موافقت‌نامه بُن شکل گرفته بود، عمر آن شش ماه در نظر گرفته شده بود. رهبری دولت را حامد کرزی، با پنج معاون اش به عهده داشت. داکتر سیما سمر، آن روزها تازه از کانادا به کشور آمده بود و یکی از معاونان حامد کرزی بود. او همزمان مسؤولیت وزارت امور زنان را نیز به عهده داشت. وزارت امور زنان یک نهاد نو تأسیس و بدون تعمیر بود که نام آن بر روی خاکستر موسسه نسوان و سینما زینب بنا شده بود.
داکتر سیما سمر در گفت‌وگو با هفته‌نامه نیمرخ گفت: زمانی که مسؤولیت تشکیل و رهبری وزارت امور زنان به عهده‌ی من گذاشته شد، قرار شد ملکیت‌های وزارت امور زنان مشخص شود و کار را از تالار سینما زینب آغاز کردیم. سینما زینب فقط نامش مانده بود. سینما را سوختانده بودند و مشت خاکی بیش از آن نمانده بود. اما این تالار با حمایت ایالات متحده امریکا ترمیم شد. سفارت ایالات متحده امریکا نه هزار دالر کمک کرد تا کارهای ابتدایی ساختمان سینما آغاز شود. هنوز امکانات لازم یک سینما را نداشت و دیگر کارهای سینمایی نیز در آن صورت نمی‌گرفت. البته طی شش ماه وزارت و چهار ماه را که در مقر کنونی وزارت امور زنان به حیث نخستین وزیر امور زنان افغانستان کار می‌کردم، سنگ بنای سینما زینب گذاشته شده بود و هدف ما این بود که سینما زینب به عنوان جزئی از وزارت امور زنان، به مرکز مهمی برای زنان مبدل شود.
در سال 2002 میلادی برای نخستین بار هشت مارچ یا روز جهانی زن در تالار سینما زینب بزرگداشت شد. اما تالاری وجود نداشت. در همان مکان. داکتر سمر می‌گوید: هیچ امکاناتی وجود نداشت که نامش را سینما می‌ماندیم ویا تالار، اما ما شبانه روز کار کردیم و آن‌جا را برای یک نشست مهم مقام‌های حکومت افغانستان برای گرامی‌داشت از روز جهانی زن آماده کنیم. خودم همراه با دیگر همکاران وزارت دست به کار شدیم و توانستیم سینما زینب را برای برگزاری یک نشست فراهم کنیم. در این نشست در واقع دولت جدید تعهد خودش نسبت به رعایت حقوق و حمایت از زنان را به مردم اعلام می‌کرد.
سینما زینب و موسسه نسوان پیش از وقوع جنگ‌های داخلی از مراکز مهم برای زنان بود که سینما زینب زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ فعالیت داشت. اکنون این تالار مربوط به وزارت امور زنان است. حالا این تالار به یک مکانی برای محافل سیاسی و برنامه‌های بزرگداشت از مناسبت‌های ویژه زنان، تبدیل شده است.
رویا دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان در گفت‌وگو با هفته‌نامه نیمرخ گفت: سینما زینب برای زنان افغانستان یک ارزش است. این مکان به خاطر قدامت تاریخی آن برای دولت به ویژه برای وزارت امور زنان نیز اهمیت دارد؛ زیرا نخستین مرکز فعالیت‌های هنری زنان بوده و برای نخستین بار در تاریخ کشور، در تالار سینما زینب بود که مناسبت‌هایی همچون روز مادر برای گرامی‌داشت از زنان برگزار می‌شد.
به گفته خانم دادرس، حالا این تالار برای نشست‌های بزرگ و گفتمان‌های زنان استفاده می‌شود. در یک سال اخیر به عنوان مرکز نشست‌های هیأت رهبری وزارت امور زنان نیز از آن استفاده می‌شود.
اما قرار نیست این تالاری که به عنوان یک مرکز مهم و تاریخی برای گسترش هنر در میان زنان کابل محسوب می‌شود، همچنان در حد تالار جلسات باقی بماند. هم‌اکنون نیز سالانه ده‌ها نشست و کنفرانس در مورد زنان در تالار سینما زینب برگزار می‌شود.
سخنگوی وزارت امور زنان گفت: قدمت تاریخی سینما زینب برای ما یک ارزش است، تالار آن بازسازی شده و برای وزارت امور زنان اهمیت خاصی دارد. قرار است موارد کاربرد آن افزایش داده شود و به یک مرکز مهمی برای انسجام برنامه‌های زنان تبدیل شود.
بنابه گفته‌ی خانم دادرس، «فعلن اکثریت کنفرانس‌های دولتی و نهادهای خصوصی که برای زنان ویا در مورد زنان است، در تالارهای خصوصی با مصارف گزاف برگزار می‌شود. اما طبق برنامه جدید وزارت امور زنان، قرار است هماهنگی صورت بگیرد تا تمامی برنامه‌های دولتی برای زنان به صورت رایگان در این تالار برگزار شود. کنفرانس‌ها و گفتمان‌های ملی و بین‌المللی مربوط به زنان در این تالار و در مقر وزارت امور زنان برگزار خواهد شد. مطابق طرح جدید این وزارت، قرار است روی بخش‌های تخنیکی این تالار نیز کار شود؛ سیستم‌های صوتی و دما و دیگر بخش‌ها و سهولت‌های آن نیز مجهز شود.»
درست است که تالار سینما زینب بازسازی شده، اما فعلن این تالار در پشت دیوارهای سمنتی با چندین متر ارتفاع پنهان شده و به خاطر تهدیدهای امنیتی اگر بخواهید برای شرکت در برنامه‌ای وارد این تالار شوید، باید از هفت خان رستم بگذرید. به خاطر شرایط ناامن کشور، حداقل به این زودی‌ها دیگر قرار نیست شهروندان بتوانند به صورت آزاد رفته در سینما زینب فلم ببینند ویا نمایش تیاتر و اجرای موسیقی را تماشا کنند. حالا سینما زینب گروه هنری نیز ندارد.
تنها سهولتی که در برنامه جدید وزارت امور زنان برای استفاده‌ی همگانی از این مرکز در نظر گرفته شده این است که پس از این تمامی نهادهای دولتی اگر برنامه‌ای برای زنان برگزار می‌کنند در تالار سینما زینب به صورت رایگان برگزار می‌توانند. خانم دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان می‌گوید نهادهای فرهنگی و هنری غیر دولتی نیز می‌توانند نمایش‌های تیاتر و برنامه‌های هنری شان را که مرتبط با زنان باشد در این تالار برگزار کنند. نهادهای داخلی و خارجی که در افغانستان فعالیت دارند، می‌توانند ورکشاپ‌ها، سیمینارها و برنامه‌های آموزشی مرتبط به زنان را در این تالار برگزار کنند.
