حدود سه ماه قبل، به تاریخ شانزدهم سرطان 1399 خورشیدی، صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری در یک نشست خبری اعلام کرد که کابینه براساس پیشنهاد وزارت امور زنان فیصله کرده تا در هر ولایت یک زن به عنوان معاون والی گماشته شود.
چند روز پیشتر از آن، رییس جمهور غنی در ولایت لوگر نیز در حین سخنرانی خود گفت تا ده روز دیگر یک زن در کرسی معاونت مقام ولایت لوگر خواهد نشست.
این وعده و نویدهای حکومت برای زنان در حالی ابراز میشود که پیش از این طرح، از جمله 34 ولایت کشور، فقط در شش ولایت، زنان به عنوان معاون والی فعالیت دارند. ارچند طی دو دهه اخیر حبیبه سرابی به عنوان والی بامیان، معصومه مرادی به عنوان والی دایکندی و سیما جوینده به عنوان والی غور کار کرده اند. اما فعلن هیچ زنی در مقام ولایت حضور ندارد. اداره مستقل ارگانهای محلی میگوید فقط در شش ولایت زنان به عنوان معاون والی کار میکنند.
زمانی که آقای صدیقی طرح انتخاب حتمی یک زن به عنوان معاون برای هر ولایت را همگانی ساخت، تأکید کرد که «کابینه به اداره مستقل ارگانهای محلی هدایت داده است تا در راستای ایجاد این بستها هرچه زودتر اقدام کند.»
حالا پس از سه ماه و اندی، نرگس مومند، سخنگوی اداره مستقل ارگان های محلی میگوید «تاهنوز طرزالعمل این طرح نهایی نشده است.»
خانم مومند در گفتوگو با هفتهنامه نیمرخ گفت: «اداره مستقل ارگانهای محلی، کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی و وزارت امور زنان؛ سه نهادی استند که باید این طرح را به همکاری هم تکمیل کنند. ما طرح ابتدایی را طبق پیشنهاد کابینه آماده کردیم و به وزارت امور زنان و کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی فرستادیم. اما تاهنوز نهایی نشده است.»
در این مورد، عبدالفرید احمد، سخنگوی کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی در گفتوگو با هفتهنامه نیمرخ گفت: «کمیسیون طرح ابتدایی را دیده و ما نظریات خود در مورد طرزالعمل گماشته شدن یک زن به عنوان معاون در هر ولایت را به اداره مستقل ارگانهای محلی شریک ساختهایم. حالا مسؤولیت اداره مستقل ارگانهای محلی است که طرح نهایی کند.»
وزارت امور زنان به عنوان نهادی که این طرح را مطرح کرده، در مورد تأخیر در نهایی سازی طرزالعمل چیزی نمیگوید، اما این طرح را یک فرصت مناسب برای حضور زنان در مواضع تصمیمگیری میپندارد.
رویا دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان در گفتوگو با هفتهنامه نیمرخ گفت: «وزارت امور زنان نظر به نیاز و فراهمسازی فرصت حضور زنان در سطوح رهبری این طرح را پیشکش کرده است. در تهیه طرزالعمل گماشته شدن یک زن به عنوان معاون والی در هر ولایت، ما نظریات خود را با اداره مستقل ارگانهای محلی شریک ساختهایم. اما اینکه هنوز این طرزالعمل نهایی نشده، امیدواریم زودتر نهایی شود و به مرحله اجرا درآید.»
حدود سه ماه قبل زمانی که دولت تصمیم گرفت، در هرولایت یک زن به صورت حتمی به عنوان معاون والی گماشته شود، این امر به خوبی استقبال شد. زنان امیدوار بودند که حکومت از این طریق فرصت حضور زنان در سطوح رهبری و صلاحیتهای اجرایی را فراهم میسازد.
اما با گذشت زمان زیاد و عمل نشدن این طرح، اکنون اعتماد زنان نسبت به جدیت حکومت در عملیسازی وعدههایش برای زنان کمتر شده است.
مژگان حسینی، یکی از زنان فعال اجتماعی-فرهنگی است که سالها در ولایت غزنی فعالیتهای مدنی و فرهنگی داشته است. او در گفتوگو با هفتهنامه نیمرخ گفت: «در ابتدا که حکومت این طرح را اعلام کرد بسیار خوشحال بودیم؛ چون طی سالها فعالیت اجتماعی-فرهنگی و کارزارهای مدنی برای دفاع از حقوق بشر، آزادی بیان و حقوق زنان در غزنی، ما به مشکلهای زیادی برخوردیم ولی به خاطر عدم حضور زنان در کرسیهای با صلاحیت اداره محلی، کاری از دست مان برنمیآمد و مردان نیز تبعیض جنسیتی قایل میشدند.»
شاید حکومت این طرح را عملی سازد، اما زمانبر شدن آن به اعتماد زنان نسبت به ارادهی حکومت آسیب خواهد زد. خانم حسینی در این مورد میگوید: «بدون شک که تأخیر در عملیسازی وعدهها و طرحهای حکومت برای حمایت از زنان و فراهمسازی فرصتهای رشد آنان، به اعتماد زنان نسبت به ارادهی حکومت آسیب میرساند. از همین رو، امیدواریم طرحها و برنامههای حکومت برای حمایت از حضور زنان و تصمیمگیرندهگی شان در سطوح باصلاحیت دولتی هرچه زودتر عملی شود.»
جدا از کُندکاری در روند نهاییسازی طرزالعمل این طرح، شفافیت این پروسه نیز از مسایل مهمی است که مردم و نهادهای حامی زنان برآن تأکید میورزند.
تاهنوز مشخص نیست که روند گماشته شدن یک زن به عنوان معاون والی در هر ولایت کشور به صورت رقابت آزاد خواهد بود ویا انتصابی. کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی به عنوان نهاد دولتی که مسؤولیت مسلکیسازی ادارهها و تضمین شفافیت پروسهی استخدام کارمندان ادارههای دولتی را به عهده دارد، نظرش را نگفت.
عبدالفرید احمد، سخنگوی کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی در گفتوگو با هفتهنامه نیمرخ گفت: «ما خواهان شفافیت این پروسه هستیم، اما نظر کمیسیون را تا زمانی که این طرح از سوی اداره مستقل ارگانهای محلی نهایی و همگانی نشده است، شریک نمیتوانیم.»
در همین حال، وزارت امور زنان بر شفافیت پروسه تأکید دارد و میگوید باید از این فرصت به گونهی درست استفاده شود تا زنان توانمند روی کار آیند.
رویا دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان گفت: «نظر وزارت امور زنان به عنوان نهادی که این طرح را به کابینه حکومت پیشکش کرده این است که صرف معاون شدن یک زن مهم نیست، باید از طریق رقابت آزاد و به گونه شفاف زنانی در این سمتها راه یابند که از استعداد و توانایی لازم برخوردار هستند.»
حالا که دیگر نهادهای دخیل در این پروسه منتظر نهاییسازی طرزالعمل هستند، اداره مستقل ارگانهای محلی میگوید تاهنوز روش استخدام معاون زن برای ولایتها و زمان نهایی شدن طرزالعمل این طرح مشخص نیست.