جنگ چهل ساله‌ی افغانستان که بقایای بدبختی و عقب‌ماندگی و نسل سوخته برای افغانستان جاگذاشت، اینک کاسه‌ی صبر هر شهروند این کشور را لبریز کرده است. انتظار می‌رود که جامعه‌ی جهانی باید ختم جنگ و خشونت در افغانستان را در اولویت کار خود قرار دهد.
در یک تحقیق همگانی که به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد به راه انداخته شده است، در مورد مدیریت بحران ناشی از کرونا و دیگر چالش‌ها در افغانستان، از قشرهای مختلف مردم نظرخواهی می‌شود که این سازمان اکنون کدام موارد را در اولویت کار خود قرار دهد؟
اشتراک کنندگان حوزه‌ی دایکندی نیز درگفتمان ولایتی که به همین مناسبت از سوی خانه‌ی فرهنگ آسیا در شهر نیلی مرکز ولایت دایکندی برگزار شده بود، به نقش موثر سازمان ملل متحد درختم جنگ در افغانستان، تأکید می‌کنند و از سازمان ملل متحد می‌خواهد که ختم جنگ در افغانستان را در اولویت قرار دهد.
این تأکیدها درحالی صورت می‌گیرد که حملات تروریستی هدفمند، سرقت‌های مسلحانه و درگیری بین نیروهای امنیتی و گروه مخالف دولت افزایش بی‌پیشینه یافته است که طی این درگیری‌ها آمار تلفات افراد ملکی نیز درحال افزایش است.
رحمت الله شریعتی استاد دانشگاه ولایت دایکندی می‌گوید: در شرایط فعلی افغانستان جنگ و درگیری بیش‌تر از کرونا حیات مردم را تهدید می‌کند و اکنون نیاز است که جامعه‌ی جهانی ختم این جنگ و یا کاهش خشونت و درگیری‌ها را در اولویت کار خود قرار دهد. «متأسفانه وضعیت امنیتی در افغانستان بسیار شکننده و درحالتی است که نیاز به میانجی‌گری ملل متحد در راستای کاهش درگیری‌ها دارد. مردم ما بیش‌تر نگران عواقب نا امنی‌هاست تا شرایط دشوار ویروس کرونا! در این شرایط ایجاب می‌کند که ملل متحد یک راه حل منطقی برای آتش‌بس دوطرفه بسنجد و در گام بعدی در فضای صلح و آرامی بحران‌های ناشی از کرونا را مدیریت کند و دسترسی جهانی به مراقبت‌های سلامت در خصوص بیماری کرونا را افزایش بدهد. در این فرصت برای نجات جهان از تجارب کشورهای که موفق به مهار ویروس کرونا شده‌اند استفاده شود.» به گفته‌ی شریعتی، درکنار این مسایل برای بلند بردن سطح آگاهی مردم، روی آموزش و پرورش جوانان سرمایه‌گذاری شود.
مرضیه همدرد، کارشناس جندر در ولایت دایکندی نیز به نقش ملل متحد در ختم درگیری‌ها در افغانستان تأکید می‌کند و می‌گوید: حقوق بشر بخصوص حقوق زنان و کودکان زیادی در شرایط جنگ و ناامنی نقض شده است و ادامه‌ی این روند برای حقوق بشر فاجعه‌بار است. «در فضای جنگ و ناامنی یقینن که هیج بحرانی مدیریت نمی‌شود و ملل متحد باید ختم جنگ را در اولویت کار خود قرار دهد و سپس در فضای آرامش و صلح، وضعیت حقوق بشر و قربانیان جنگ را نیز بهبود ببخشد.
با شیوع ویروس کرونا زنان و کودکان در مناطق ناامن به خدمات صحی بسیار کم دسترسی داشتند و اکنون هم با سرد شدن هوا اگر به آنان مواد اولیه مورد نیاز رسانیده نشود، امکان تلف شدن آنان وجود دارد. اما اکنون نیاز است که باید درگیری و خشونت کاهش یابد تا به آنان نیز رسیدگی شود.»
او می‌گوید: درکنار تمام این مسایل، اکنون مردم افغانستان از گفت‌وگوکنندکان پروسه‌ی صلح در قطر نیز انتظار دارند که این بار نیز بی‌نتیجه پایان نیابد و سازمان ملل اجازه ندهد که پروسه‌ی صلح به ناکامی بینجامد. «در صورت به درازا کشیده شدن پروسه‌ی صلح در قطر و یا ناکامی آن، آخرین امید مردم افغانستان نیز از آمدن صلح قطع خواهد شد و ما از سازمان ملل متحد می‌خواهیم که به حیث یک نهاد ناظر اجازه ندهد که این پروسه ناکام شود.»
میرزاحسنی فعال جامعه مدنی در دایکندی می‌گوید: برای مدیریت شرایط دشوار فعلی، افغانستان نیازمند آتش‌بس فوری است و جامعه‌ی جهانی باید زمینه‌ی آن را برای دولت افغانستان و گروه مخالف آن فراهم کند. «همزمان با شیوع ویروس کرونا جنگ و درگیری و افزایش تلفات افراد ملکی و غیر ملکی وضعیت تاسفباری در افغانستان به وجود آورده است و برای مدیریت این بحران در افغانستان، باید میان دو طرف آتش‌بس فوری اعلام شود. از این رو سازمان ملل متحد باید اکنون نقش خود را در این زمینه ایفا کند و ختم جنگ و درگیری‌ها را در اولویت کار خود قرار دهد.»
این تأکیدها برای کاهش درگیری و خشونت و ختم جنگ در افغانستان از خوزی دایکندی درحالی صورت می‌گیرد که با افزایش ناامنی و فقر در این ولایت، آمار اعتیاد خانواده‌ها به مواد مخدر بخصوص زنان در دایکندی نیز افزایش یافته است.
محمد حکیم حیدری مسؤول کمپ تداوی معتادین در دایکندی با نگرانی از افزایش معتادان به مواد مخدر می‌گوید: در سایه‌ی جنگ و ناامنی پدیده‌ی خانمانسوز اعتیاد نیز کتله‌ی بزرگ‌تری را به خود شکل داده است و نبات تریاک در مناطق ناامن و تحت کنترل طالبان هنوز هم کشت و برداشت می‌شود که این نیز مایه بدبختی اکثر خانواده‌ها در کشور شده است و برای نجات آنان باید جنگ و درگیری کاهش یابد و درختم این جنگ جامعه‌ی جهانی باید نقش خود را ایفا کند. «من هم از ملل متحد می‌خواهم که ختم جنگ و ناامنی را در اولویت کار خود قرار بدهد، زیرا در زیر سایه‌ی همین جنگ و ناامنی کشت تریاک از بین نرفته است و تولید مواد مخدر در کشور بیش‌تر جوانان را در کام اعتیاد فرو برده است. برای از بین بردن مواد مخدر نیاز است که اول باید صلح بیاید، بعد کشت تریاک و دیگر مخدرات منع شود، بیماران اعتیاد نیز بهبود یابند و جامعه نیز سالم بماند.»
ولایت دایکندی با درنظرداشت امنیت نسبی از ناامنی‌های موجود درکشور بیش‌تر متأثر شده است. زیرا در سایه‌ی این ناامنی‌ها، آمار اعتیاد جوانان به مواد مخدر، فقر، گرسنگی، بیکاری، تلفات نیروهای دولتی و ملکی و نقض حقوق زنان و کودکان در عرصه‌های آموزش و پرورش افزایش یافته است.
سال گذشته در نتیجه‌ی درگیری بین نیروهای دولتی و گروه مخالف طالبان در دایکندی، دست کم 59 تن از نیروهای امنیتی جان باخته و بیش از 130 تن دیگر زخم برداشته‌اند. اکنون اشتراک کنندکان دایکندی در گفتمان ولایتی که از سوی خانه فرهنگ آسیا به همکاری سازمان ملل متحد برگزار شده است، به نقش ملل متحد درختم جنگ و درگیری‌های افغانستان تأکید می‌کنند و از جامعه‌ی جهانی می‌خواهند که ختم جنگ را در اولویت کارخود قرار دهد.
