عادله آذین، خبرنگار نیمرخ
کمیسیون حقوق بشر، روز شنبه اول قوس ۱۳۹۹ نشستی را به‌مناسبت روز جهانی کودک برگزار کرد. هدف از برگزاری این برنامه اعلام یافته‌های دو پژوهش این نهاد در مورد کودکان قربانی بیماری کوید ۱۹ و شمار کودکان بی‌هویت در پرورشگاه‌های کشور بود.
خانم راضیه صیاد کمیشنر کمیسیون حقوق بشر از وضعیت حقوق بشری کودکان در دوره‌ی قرنتین و زمان گستردگی ویروس کرونا گفت: بر بنیاد گزارش سازمان صحی جهان، کودکان در حالی‌که کم‌ترین مبتلایان کووید ۱۹ را دارند؛ در حقیقت آنان از قربانیان پنهان این ویروس واگیردار استند. بیکاری و کاهش درآمد، تعطیلی مکتب، و خانه‌نشینی تأثیر منفی بر روان و صحت کودکان داشته‌اند. بربنیاد آمار وزارت صحت کشور، از میان ۳۶۴۱ تن مبتلایان ویروس کرونا ۱۱۲۶ تن آنان کودک می‌باشند و از این میان هفت کودک جان باخته‌اند که شش تن آن پسر و یک تن آن هم دختر بوده است. بر بنیاد پژوهش‌های جهانی و ملی دریافت‌شده که در اثر گسترش کرونا شمار کودکان سؤ تغذی افزایش‌یافته است و بیش‌از پنج میلیون کودک افغانستانی به‌کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. در این دوره، بیش از ده میلیون کودک از حق رفتن به مکتب محروم شده‌اند و آموزش‌های آنلاین هم موثریت ویژه‌ای نداشته است.
وی افزود: بر بنیاد یافته‌های وزارت داخله و کمیسیون مستقل حقوق بشر، میزان خشونت توسط خانواده‌ها در برابر کودکان نیز در شش ماه نخست سال جاری کاهش داشته است که مطمینن دلیل کاهش این رقم، محدودیت در رفت‌و‌آمد و قیدهای عمومی بوده است. بررسی‌های وزارت داخله نشان می‌دهند که کم‌ترین خشونت در برابر کودک در خانه و بیش‌ترین آن در بیرون از خانه صورت می‌گیرد. بر بنیاد آمار که وزارت کار و اجتماعی ارایه کرده است پس از بحران کرونا شمار کودکان کارگر در جاده‌ها به‌شدت افزایش‌یافته که اکثر آنان سرگرم کارهای شاقه استند و تعداد زیاد از کودکان از پرورشگاه‌ها به‌رخصتی اجباری رفته‌اند.
در این نشست کمیسیون حقوق بشر موارد زیر را پیشنهاد می‌کند تا دولت در این راستا توجه کنند:
– امکانات صحی برای کودکان فراهم و تأخیر و پس افتادگی درس‌های شان جبران شود؛
– افزایش مرکزهای تشخیص کرونا در سراسر کشور تا تمام کودکان به آن دست‌رسی داشته باشند؛
– برای ثبت خشونت‌ها در دوران قرنتین آسان‌ترین راه‌ها سنجیده شود؛
– ارایه‌ی آگاهی‌های لازم برای کودکان تا از گسترش ویروس کرونا جلوگیری شود.
در ادامه آقای ځدران هماهنگ‌کننده‌ی ملی حقوق کودک در کمیسیون مستقل حقوق بشر، از وضعیت کودکان بی‌هویت سخن گفت، به‌گفته‌ی ایشان: کودکان زیادی در پرورشگاه‌های دولتی و غیر دولتی به‌سر می‌برند که به دلیل جدایی مادر و پدر، جنگ و یا از خانه رانده‌شده‌اند. به‌گفته‌ی او کمیسیون می‌کوشد که در راستای جلب توجه نهادهای حمایت‌کننده‌ی کودک و برای به‌ثبت رسیدن قانون حمایت‌کننده‌ی کودکان گام بردارد. ایشان می‌گوید: بربنیاد پژوهش کمیسیون در میان پرورشگاه‌های دولتی کشور، 11 کودک در کابل، 8 کودک در بلخ، 2 کودک در قندهار، 1 کودک در غزنی و 1 تن در سرپل و چند تن از ولایات دیگر و به گونه‌ی کلی ۶۷ کودک هویت شان مشخص نیست که برای تثبیت هویت این کودکان هیچ کار مؤثری انجام‌نشده است و هنوز این کودکان بی‌سرنوشت و بی‌شناس‌نامه استند. نداشتن شناس‌نامه و پیشینه‌ی خانواد‌گی، این کودکان را در زمینه‌های کاری، تحصیلی، سفر و بقیه بخش‌های زندگی، تأثیر منفی دارد.
کمیسیون پیشنهاد می‌کند که باید هویت این کودکان تشخیص شود و برای پیدا کردن خانواده‌های آنان تلاش صورت گیرد. در صورت تداوم این وضع، باید بانک بانک اطلاعاتی برای شناخت هویت این کودکان ایجاد شود؛ برای دفاع از حق هویت و جلب حمایت نهادهای مربوطه اقدام شود و راه‌کارهای موثر در بخش آموزش ابتدایی، میانه و عالی برای آنان به‌دست گرفته شود.
روز جهانی کودک در افغانستان در حالی برگزار می‌شود که کودکان در نامطلوب‌ترین وضع ممکن به سر می‌برند و حتا از ابتدایی‌ترین حق‌های انسانی‌شان بی‌بهره‌اند. احتمال این‌که شمار کودکان بی‌هویت و کودکان آسیب‌دیده از بحران کرونا بیش از آماری است که کمیسیون مستقل حقوق بشر به‌دست می‌دهد. اکنون که در آستانه‌ی فصل سرما قرار داریم، احتمال دوباره سر برآوردن این بیماری (کوید ۱۹) خیلی زیاد است که در این صورت، نیاز به اقدام‌های موثر و جدی دارد.
