برای نخستین بار به مناسبت کمپاین شانزده روزه‌ی منع خشونت با زنان، شماری از بانوان جوان در شهر نیلی، مرکز ولایت دایکندی نمایش موترسایکل‌رانی برگزار کردند.
این بانوان روز شنبه، 15 قوس 1399 خورشیدی در این برنامه خواهان محو خشونت با زنان و تأمین برابری جنسیتی شدند. این برنامه از سوی اداره محلی دایکندی برگزار شده بود که ده تن از بانوان در آن اشتراک کرده بودند.
اداره محلی دایکندی از این بانوان به عنوان «دختران شجاع و سنت‌شکن» تقدیر کرد.
مرضیه همدرد کارشناس جندر هدف از برگزاری این نمایش را حمایت، تشویق و ترغیب دختران به استقلالیت فردی عنوان کرد.
زهره دانشوری بانوی شانزده ساله از روستای چهار اسپان ولسوالی شهرستان با موترسایکلش به شهر نیلی آمده است. او دانش‌آموز صنف نهم مکتب پسرانه‌ی صدخانه شهرستان است.
زهره در گفت‌وگو با هفته‌نامه نیمرخ گفت که پدرش همواره در ایران مهاجر بوده و او برای انتقال مادر بیمارش به بیمارستان و خرید موادهای اولیه و ضروری مانند خوراکی، ادویه و غیره لازم دیده که رانندگی موترسایکل را یاد بگیرد.
«حدود شش سال پیش گرچند بسیار خُرد بودم هم از روی علاقه و هم از روی مجبوریت راندن موترسایکل را یاد گرفتم. پدرم در ایران بود و برادرانم خردسال بودند، مادرم همیشه مریض بود، یک خواهر بزرگترم به من گفت باید از موترسایکل پدرم استفاده کنم. در روستایی که زندگی می‌کنیم از شهر و بازار دور بود. خواهرم گفت به دلیل اینکه یک دختر جوان است نمی‌تواند موترسایکل براند. مردم بر او عیب می‌گیرند و تمسخر می‌کنند. چون من هنوز کوچکترم باید یاد بگیرم. من هم از روی علاقه و هم از روی مجبوریت موترسایکل‌سواری را یاد گرفتم که پس از آن سهولت‌های زیادی برای مان فراهم کرد. حالا با استفاده از موترسایکل مادرم را به شفاخانه انتقال می‌دهم و خرید لوازم خانه از بازار نیز به عهده‌ی من است.»
اما جامعه نمی‌توانست رفت‌وآمد زهره با موترسایکل را به راحتی بپذیرد.
زهره می‌گوید: «واکنش مردم در مقابل موترسایکل‌رانی ام بسیار تند و تمسخرآمیز بود. اما من اهمیتی ندادم و راه خودم را رفتم. از اینکه امروز در جمع شماری از دختران شجاع و سنت شکن قرار می‌گیرم بسیار خوشحالم.»
عاطفه ماندگار هفده ساله و دانش‌آموز صنف دهم یکی از مکاتب ولسوالی شهرستان است. او رانندگی موترسایکل را دو سال قبل به همکاری برادرش یاد گرفته است.
ارچند که جامعه‌ی سنتی روستاهای دایکندی هنوز موترسایکل‌رانی دختران را به عنوان یک پدیده می‌شناسند و تا حالا با آن وفق پیدا نکرده، اما این کار عاطفه باعث شده است که بسیاری از دوستانش نیز به راندن موترسایکل علاقه‌مند شوند.
عاطفه به هفته‌نامه نیمرخ گفت: «بسیار جگرخون می‌شوم که این را می‌گویم، خیلی از دوستان و هم صنفی‌های من هم علاقمند یادگیری و استفاده از موترسایکل بودند اما خانواده‌های شان نگذاشتند که یاد بگیرند. هر ازگاهی دوستانم به گونه‌ی پنهانی از موترسایکل من استفاده می‌کنند تا یاد بگیرند و من هم آنها را کمک می‌کنم به این امید که روزی همه‌ی ما آزادانه از هر وسایل نقلیه برای سهولت در زندگی روزمره‌ی خود استفاده کنیم.»
اداره‌ی محلی دایکندی به مناسبت کمپاین شانزده روزه‌ی محو خشونت با زنان در دایکندی طی یک برنامه از این دختران موترسایکل‌ران تقدیر نمود.
فاطمه اکبری، معاون امور اجتماعی و اقتصادی ولایت دایکندی علاقمندی دختران به استفاده از موترسایکل را یک سنت شکنی، تغیر و تحول عنوان می‌کند و می‌گوید که استفاده از موترسایکل یک سهولتی برای بانوان است که به خود متکی باشند: «هر عملی که سبب رشد و انکشاف و اتکای فرد به خودش شود یک تغییر و تحول است. استفاده از موترسایکل توسط دختران یک تحول امیدبخش است که در آینده‌های نزدیک بانوان به خود متکی باشند. در جامعه‌ی دایکندی عدم استقلالیت بانوان یک چالشی است که همواره مسبب افزایش خشونت علیه زنان در خانواده‌ها بوده است و این تغییر و تحول در عملکرد بانوان و در نهایت استقلالیت فردی شان باعث کاهش خشونت علیه زنان در خانواده‌ها خواهد شد.»
دختران جوان در دایکندی از شهر نیلی، ولسوالی میرامور و ولسوالی شهرستان در این برنامه موترسایکل‌رانی را یک گام فراتر از پیش عنوان کرده به توانمندی زنان در عرصه‌های مختلف تأکید ورزیدند و به خشونت با زنان «نه» گفتند.
اما هنوز بسیار اند کسانی که استفاده‌ی زنان از وسایط نقلیه را ننگ جامعه می‌دانند.
رحمت‌الله شریفی زاده، نماینده‌ی ریاست حج و اوقافولایت دایکندی واکنش تندی به برنامه‌ی موترسایکل‌سواری دختران نشان داد و گفت که سنت‌های اسلامی‌نباید زیر پا شود.
نماینده‌ی حج و اوقاف در این برنامه حضور یافت و گفت که «چون ما در جامعه اسلامی زندگی می‌کنیم، سنت‌های اسلامی نباید زیر پا شود و محو خشونت از خانواده‌ها و تربیت فرزندان آغاز شود. یک زن در جامعه اسلامی می‌تواند وکیل، وزیر و ورزشکار باشد اما ارزش‌های اسلامی را حفظ کند.»
این یک رویداد تازه نیست. چهار سال پیش، زمانی که برای نخستین بار شماری از دختران جوان برنامه‌ی بایسکل‌رانی را برگزار کردند نیز علمای دین و شماری از شهروندان دایکندی سخت با این کار مخالفت کردند.
درهمین حال شیما محمدی وکیل شورای ولایتی دایکندی با استقبال از بروز استعدادهای دختران در راستای استفاده از وسایط نقلیه و جرأت مبارزه با سنت‌ها و محدودیت‌های جامعه می‌گوید که این کار آنان نشانگر شعور بلند سیاسی و دموکراسی خواهی آنها است که به سنت شکنی انجامیده است.
خانم محمدی گفت: «دختران سرزمین من با مشارکت شان در عرصه‌ی سیاست و اجتماع استعدادهای شان را قبل از قبل به نمایش گذاشته اند اما اینک سنت شکنی آنها با استفاده از موترسایکل جهت رفتن به مکتب و بازار نشانگر شعور بلند سیاسی و دموکراسی خواهی است که نمی‌خواهند استعدادهای شان پنهان بماند. در ولایت دایکندی همواره استعدادهای درخشان از محروم‌ترین و فقیرترین خانواده‌ها بر می‌خیزد و این مایه‌ی افتخار است و امیدواری بر آینده‌ی روشن نسل جدید.»
بانوانی که در این برنامه شرکت کرده بودند، براین نظر اند که یکی از عوامل انکشاف نیافتن، محرومیت و فقر و بی‌سوادی مردم در ولایت دایکندی جغرافیای کوهستانی و دوردست بودن آن است.
به دلیل مسیرهای سخت‌گذر آن مردم در اکثریت ولسوالی‌های این ولایت هنوزهم برای عبور و مرور و انتقال اموال و اجناس شان از خر و قاطر استفاده می‌کنند اما در شهر نیلی و مرکز ولسوالی‌ها اکنون با افزایش وسایطه نقلیه مانند موترسایکل، سهولتی برای رفت‌وآمد ایجاد شده است.
اگرچند این امر آمار تلفات ناشی از حادثات ترافیکی را افزایش داده است اما برای اکثریت خانواده‌ها، دانش‌آموزان، دانشجویان و شماری از دختران تبدیل به سهولتی شده است که حداقل در یک بخشی از زندگی روزمره‌ی شان احساس رفاه و آرامش کنند.
با وجود اینکه استفاده از وسایط نقلیه مانند بایسکل و موترسایکل هنوزهم در این ولایت برای زنان و دختران عیب و ننگ پنداشته می‌شود و فقط مردان می‌توانند به راحتی از این وسایل استفاده کنند، اما بانوان جوان تلاش دارند تا با تدویر برنامه‌هایی همچون نمایش موترسایکل‌رانی، مسابقه‌های بایسکل‌رانی و ماراتُن زنان، پدیده‌های نامأنوس برای جامعه را به فرهنگ و یک رویداد عادی تبدیل کنند.
