بر بنیاد معلوماتی که در دیتابیس کمیسیون مستقل حقوق بشر به ثبت رسیده است میزان خشونت در برابر کودکان در شش ماه نخست سال جاری میلادی ۱۴۱ قضیه بوده، اگرچند نسبت به شش ماه اول سال ۱۳۹۸ که در آن ۱۶۳ قضیه به ثبت رسیده بود ۱۳.۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر، معلومات وزارت امور داخله نیز نشان داده است که میزان خشونت در برابر کودکان در دوره قرنتین ۳۰ قضیه بوده که ۶۸.۴ درصد کاهش را نسبت به شش ماه قبل از آن که ۹۵ قضیه خشونت در برابر کودکان ثبت شده بود، نشان می‌دهد.
اما مسؤولان این نهادها می‌گویند که این کاهش ممکن به دلیل محدودیت رفت‌و‌آمد در دوره‌ی قرنتین ناشی از شیوع ویروس کرونا باشد که در نتیجه‌ی آن، قربانیان فرصت مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی و ثبت قضیه را نداشته‌اند در حالی که اصل آمار خشونت در برابر کودکان ممکن به مراتب بیشتر از این بوده باشد.
بر بنیاد یافته‌های نهاد محافظت از کودکان در سال جاری به تعداد ده میلیون کودک در افغانستان از آموزش باز مانده‌اند و دروازه‌های مکتب‌ها از تدابیر پیش‌گیرانه‌ی وزارت معارف بسته شدند.
آموزش آنلاین نیز به دلیل ضعف اقتصادی خانواده‌ها و نبود اینترنت و ابزارهای مورد نیاز موثر نبوده است.
نجیب‌الله اخلاقی، رییس محافظت اطفال در وزارت کار و امور اجتماعی به هفته‌نامه نیمرخ گفت: «آمار کودکان کارگر تا پیش از بحران کرونا ۲.۱ میلیون کودک بود که از این میان ۱.۳ میلیون آنان، مصروف انجام کارهای شاقه بوده‌اند، اما این آمار اکنون و بعد از شیوع ویروس کرونا به شدت افزایش یافته و شمار کودکان کارگر در مجموع به ۲.۵ میلیون رسیده است که از این میان ۱.۵ میلیون آنان مصروف کارهای شاقه می‌باشند و تنها در شهر کابل حدود یکصد هزار کودک کارگر وجود دارد.»
ذبیح فرهنگ، رییس نشرات کمیسیون مستقل حقوق بشر گفت که تنها کارهای شاقه و محرومیت از آموزش نیست که حقوق بشری کودکان را نقض می‌کند، بلکه استفاده از کودکان به عنوان سپر انسانی در جنگ ویا سرباز میدان نبرد و اعمال خشونت‌های فزیکی و جنسی از رویدادهای فجیعی است که حقوق کودکان نقض می‌شود.
آقای فرهنگ به هفته‌نامه نیمرخ گفت: «گروه‌های مسلح مخالف دولت از کودکان به عنوان سرباز جنگ استفاده می‌کنند که نقض صریح حقوق بشری کودکان است همچنین این گروه‌ها از زنان و کودکان به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کنند که باعث افزایش تلفات کودکان می‌شود.»
اما تلفات کودکان در شش ماه نخست سال جاری میلادی کاهش یافته است.
بر بنیاد یافته‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان تلفات کودکان در نیمه‌ی نخست سال 2020 میلادی نسبت به شش ماه نخست سال 2019 میلادی، 33 درصد کاهش یافته است.
در شش ماه نخست سال روان میلادی مجموع تلفات کودکان به 630 تن می‌رسد که 225 کشته و 405 تن زخمی را دربر می‌گیرد. در حالی‌که در شش ماه اول سال 2019 میلادی مجموع تلفات کودکان به 951 تن می‌رسید که شامل 159 کشته و 792 تن زخمی بود.
در همین حال، آمارهای وزارت امور داخله نیز نشان می‌دهد که در جریان یک سال اخیر ۹.۶ درصد خشونت در برابر کودکان توسط والدین آنان، ۱۲ درصد توسط سایر اعضای خانواده و ۷۸.۴ درصد به‌وسیله‌ی افراد غیر از اعضای خانواده‌ی آنان، اعمال شده است.
نصیراحمد کشاورز، آگاه امور سیاسی می‌گوید: «بیش‌ترین سواستفاده از کودکان را مخالفان حکومت انجام می‌دهند. چون معمول است که طالبان هر زمان در یک جغرافیا حاکمیت پیدا می‌کنند، تلاش دارند جنگ شان را فلسفه‌ی ایدیولوژیک دینی بدهند. به تبلیغ علیه نظام و عملکرد حکومت دست می‌یازند و آزادی‌های نیم‌بند در داخل نظام را برجسته می‌سازند و تلاش دارند تا روحیه‌ی مردم را در برابر نظام تغییر دهند و حتمیت جهاد را برجسته کنند.»
به گفته‌ی او، وقتی اطفال زیر سن حرف‌های مبلغان طالب را می‌شنوند خودجوش آماده می‌شوند تا به صفوف طالبان در برابر حکومت بپیوندند.
آقای کشاورز افزود «به نحوی گفته می‌توانم طالبان ذهنیت‌سازی می‌کنند و این در یک محدوده‌ی کوتاه زمانی انجام می‌شود. به‌طور نمونه: در ولسوالی کوهستانات ولایت سرپل 80 درصد سربازان طالب جوانان و نوجوانان زیر سن هستند و این‌ها زیر تأثیر تبلیغات طالبان قرار گرفته اند. این تبلیغات به گونه‌ی فراخ در مسجدها و مدرسه‌ها انجام می‌شود، توسط استخبارات بیگانه آماده شده است و وقتی هر شنونده‌ی کم‌سن را زیر تأثیر قرار می‌دهد و بدون شک آماده‌ی پیوستن به صفوف طالبان می‌شود.»
کودکان، این قشر به‌شدت آسیب‌پذیر افغانستان هنوز از امکانات ابتدایی زندگی بی‌بهره اند. هنوز با وجود دشواری‌های فراوان برای دست یافتن به یک زندگی ایده‌آل نه، بلکه غذای شب و روز تقلا می‌کنند. تنها این نیست، کودکان زیادی در بازارها مورد آزار و اذیت قرار دارند و موردهایی هم از سوء‌استفاده‌ی جنسی و نظامی نیز از آن‌ها صورت می‌گیرد.
قانون حمایت از حقوق کودکان در افغانستان، حقوق کودکان را چنین توصیف می‌کند: «حقوق کودک مجموعه‌ای از حقوق بشر ویژه‌ی کودکان است که بر پشتیبانی و نگهداری از افراد کم‌تر از هجده سال، تمرکز دارد.»
قانون حقوق کودک، یک کودک را به عنوان فردی تعریف می‌کند که به سن هجده سال نرسیده است. حقوق کودکان شامل حق بر عدم تبعیض، حق حیات، حق بقا، حق رشد، حق بر ثبت نام، برقراری ارتباط با والدین، هویت انسانی و همچنین نیازهای اساسی برای حفاظت فیزیکی، غذا، آموزش عمومی-دولتی، مراقبت‌های بهداشتی و قوانین کیفری مناسب براساس سن و رشد کودک، حفاظت برابر از حقوق مدنی کودک و آزادی از تبعیض بر اساس نژاد، جنسیت، گرایش جنسی، هویت جنسیتی، منشأ ملی، مذهب، رنگ، قومیت یا دیگر ویژگی‌هاست.
حقوق کودکان از اجازه دادن به ظرفیت کودکان برای داشتن اختیار عمل تا اعمال نظر فیزیکی، روانی و احساسی بدون هیچ‌گونه بدرفتاری با کودکان را دربرمی‌گیرد.
با این همه کودکان افغانستان در سال روان خورشیدی بیش از هر سال دیگر از سبب بروز و گسترش ویروس کرونا و تشدید خشونت‌های جنگ و افزایش فقر و بی‌کاری به گونه‌های مختلف آسیب دیده‌اند.
