براساس گزارش اداره ملی حفاظت محیط زیست، در زمستان پیش رو(زمستان 1399 خورشیدی)، شهریان کابل آلوده‌ترین هوا را در پنج سال اخیر تجربه خواهد کرد.
دولت برای مدیریت این بحران در هفته‌های گذشته کنفرانس ملی مبارزه با تغییر اقلیم و آلودگی هوا را برگزار کرد؛ بحرانی که براساس رده‌بندی سازمان صحی جهان، افغانستان را از لحاظ آلودگی هوا در رتبه‌ی پنجم جهانی قرار داده است.
عزت‌الله صدیقی، معین مسلکی اداره ملی حفاظت محیط زیست می‌گوید تأثیرات ناگوار تغییر اقلیم، نبود سیستم ترانسپورتی درست و استفاده بی‌رویه از مواد سوخت بی‌کیفیت به ویژه زغال سنگ باعث آلودگی هوا در شهر کابل شده است.
شهر کابل در سال‌های گذشته نیز بارها شده که در مدت 24 ساعت از سوی اداره‌های هواشناسی بین‌المللی به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شود. زمستان‌ها، اما آلودگی هوای شهر کابل، یک بحران جدی به شمار می‌رود؛ به گونه‌ای که تاکنون 22 وزارت‌خانه مکلف شده‌اند تا در کاهش آلوگی هوا برنامه‌های درازمدت و کوتاه مدت را طرح و تطبیق کنند.
این اقدامات حکومت در حالی صورت می‌گیرد که اداره ملی حفاظت محیط زیست و شهرداری کابل از رقم بالای عوامل آلودگی هوا شکایت دارند.
از جمله، 500 هزار اصناف مختلف از قبیل حمام‌ها، بلندمنزل‌ها و فابریکه‌های تولیدی، سیستم نابه‌سامان ترانسپورت و… به عنوان عوامل عمده‌ی آلودگی هوای شهر شناسایی شده‌اند.
براساس گزارش این نهادها، «در سطح افغانستان سالانه 406 نفر در هر یکصد هزار نفر در اثر آلودگی هوا جان می‌دهند. این یک رقم وحشتناک است که بیش‌ترین رویدادهای آن در شهر کابل و اکثر در فصل زمستان رخ می‌دهد.»
اکمل سمسور، سخنگوی وزارت صحت عامه به هفته‌نامه نیمرخ گفت: با آنکه آلودگی هوا به عنوان یک تهدید جدی علیه صحت شهروندان به ویژه در شهر کابل تلقی می‌شود، اما «در حال حاضر، آمار جدیدی از مرگ و میر و یا تعداد مریضان ناشی از آلودگی هوا در دست نیست.»
با آن‌هم این وزارت آلودگی هوا را یک تهدید عام برای همه شهروندان می‌خواند و می‌گوید تأثیرات آن بر صحت عامه به صورت جدی مایه‌ی نگرانی است.
پزشکان می‌گویند آلودگی هوا بدون استثنا، بر همه‌ی افراد اثرهای منفی صحی شامل سرفه، سوزش چشم، تشدید بیماری‌های تنفسی، تشدید بیماری‌های قلبی، آسیب اندام‌های مهم بدن شامل قلب و ریه، ابتلا به بیماری‌های خطرناک مانند سرطان را در پی دارد. اما قشرهایی که ممکن است بیش از دیگران از آلودگی هوا متأثر شوند، کودکان، زنان حامله و سالمندان استند.
داکتر عطیه شریف نادی، متخصص نسایی ولادی است و در شفاخانه بین‌المللی کیور کار می‌کند.
داکتر عطیه در گفت‌وگو با هفته‌نامه نیمرخ گفت: «هوای آلوده اکسیجن کم‌تری دارد. تنفس هوای آلوده و کاهش اکسیجن باعث بروز امراض گوناگون در بدن می‌شود. اگر زنان باردار هوای آلوده را تنفس کنند، باعث می‌شود اکسیجن کافی به جنین هم نرسد. به همین خاطر است که آلودگی هوا تأثیرات ناگواری روی جنین می‌گذارد.»
داکتر عطیه مراجعانی هم داشته که جنین شان از آلودگی هوا متأثر شده باشند. اما وزارت صحت عامه می‌گوید تاکنون آمار مشخصی در این مورد ندارد.
آلودگی هوا به عنوان یک چالش محیط زیستی یک معضل بزرگ جهانی است.
اما تأثیرات بد آلودگی محیط زیست به ویژه آلودگی هوا بر زنان باردار و جنین، یکی از نگرانی‌های جدی برای سلامت زنان و کودکان است.
طبق گزارش یورو نیوز، تحقیقاتی را که موسسه محیط زیست استکهلم(SEI) انجام داده، سالانه نزدیک به سه میلیون نوزار نارس در اثر آلودگی هوا در سراسر جهان متولد می‌شوند.
این یک رقم بالا و وحشتناک است، اما زایمان زودرس(تولد قبل از تکمیل 9 ماهه‌گی در رحم مادر) صرف یکی از بلاهایی است که آلودگی هوا بر سر جنین می‌آورد.
براساس گزارش یونیسف، سوءشکل‌های ولادی، تولد نوزادان کم وزن، زایمان زودرس، اوتیسم، بیماری‌های تنفسی از جمله آسم و کاهش بهره‌وری هوشی کودک عمده‌ترین بیماری‌هایی است که آلودگی هوا بر سر جنین قبل از تولد و بر نوزادان پس از تولد وارد می‌کند.
اداره UNICEF در تازه‌ترین گزارش خود گفته که تنفس ذره‌های زهری هوا به مغز کودکان به ویژه نوزادان آسیب می‌رساند و تکامل آن را ضعیف می‌کند. کاهش هوش کلامی و غیرکلامی، ضعف حافظه، نمره‌های پایین درسی دانش‌آموزان و هم‌چنین مشکل‌های عصبی در نزد کودکان ناشی از تنفس هوای آلوده‌ای است که در شکل‌گیری آن خودشان نقش ندارند ولی این تأثیرها می‌تواند با به وجود آوردن امراض گوناگون یک فرد را تا آخر عمر همراهی کند.
کابل، شهری که هرسال حد اقل یک بار عنوان آلوده‌ترین شهر جهان را از آن خود می‌کند، آیا جای مناسبی برای زنان باردار، جنین و کودکان است؟
جمیله یکی از بانوانی است که به شفاخانه‌ای در کابل مراجعه کرده، اما نگران سلامت جنین خود است. وقتی از مضرات آلودگی هوا برایش گفتم و یادآوری کردم که یک فرد بالغ به‌طور اوسط روزانه بیست هزار بار نفس می‌کشد، آیا او این‌روزها در هنگام نفس کشیدن مشکلی ندارد؟ جمیله فوری گفت: «خودم که نه، ولی فکر می‌کنم با این هوای آلوده‌ی کابل باردار شدن بسیار خطرناک است!»
با آنکه جمیله تاهنوز خودش مشکل خاصی ناشی از آلودگی هوا را تجربه نکرده اما نگران است که نوزادش در این هوا چگونه نفس خواهد کشید؟ «وقتی صبح‌ها به هوای آلوده‌ی کابل نگاه می‌کنم، با خود می‌گویم یک نوزاد با آن شُش‌های ضعیف و نفس‌های نازکش چگونه این همه دود زغال و هوای آلوده را تنفس کند؟»
او با آنکه نگران است که نوزادش توان تنفس هوای آلوده‌ی کابل را نخواهد داشت، اما می‌گوید در خانه‌اش هر شب برای گرما از زغال سنگ استفاده می‌کند؛ سوخت زغال سنگ بیش‌ترین نقش را در آلودگی هوای زمستان‌های کابل دارد.
