موسسه ابتکار اطفال توانا برای پاسداشت از خدمات حقوق بشری فاطمه خلیل به نام او مکتب ایجاد کرده است.
فاطمه خلیل، کارمند کمیسیون مستقل حقوق بشر بود. او به تاریخ 27 جون 2020 میلادی هنگامی که به دفتر کارش می‌رفت هدف ماین کارگذاری‌شده قرار گرفت و همراه با جاوید فولاد یکی از همکارانش کشته شدند. هیچ گروهی مسؤولیت کارگذاری ماین در موتر حامل فاطمه خلیل را به عهده نگرفت. تاهنوز هم برای مردم افغانستان و خانواده‌اش مشخص نیست.
فاطمه خلیل در دانشگاه امریکایی آسیای مرکزی در بیشکک، پایتخت قرغیزستان تحصیل کرده بود. زمانی که او هدف انفجار ماین قرار گرفت، 24 ساله بود.
موسسه ابتکار اطفال توانا(Enable Children Initiative) در کابل برای گرامی‌داشت از یاد فاطمه خلیل و پاسداشت از فعالیت‌های حقوق بشری او مکتبی را به نامش ایجاد کرده که مخصوص کودکان دارای معلولیت است.
خوشحال خلیل، برادر فاطمه خلیل و از مسؤولان این نهاد به هفته‌نامه نیمرخ گفت: «این مکتب در کابل ایجاد شده و قرار است مکتب فاطمه خلیل برای کودکان دارای معلولیت خدمات آموزشی فراهم کند.»
او افزود که این مکتب برای گرامی‌داشت از خدمات حقوق بشری فاطمه در هماهنگی با خانواده‌اش ایجاد شده است.
به گفته‌ی آقای خلیل، کودکانی که دارای معلولیت جسمی: بینایی، شنوایی یا ذهنی مثل اوتیسم و.. باشند در این مکتب می‌توانند شامل شوند.
دونیم ماه است که برای ایجاد این مکتب برنامه‌ریزی شده تا مکان مناسبی برای کودکان دارای معلولیت فراهم شود. گروه هنرسالار به گونه‌ی رضاکار در تزیین و رنگ‌آمیزی این مکتب سهم گرفته است.
عکس‌هایی از مکتب فاطمه خلیل. عکس از هنرسالار(Art Loards):
آقای خوشحال خلیل می‌گوید تاکنون یازده تن برای این مکتب کار می‌کنند و حدود پانزده کودک ثبت نام کرده‌اند تا در این‌جا آموزش ببینند. خانواده‌اش می‌گویند ساختن مکت برای کودکان دارای معلولیت که توانایی پیشبردن آموزش در مکتب‌های عمومی را ندارند، یکی از آرمان‌های فاطمه بوده که اکنون در دل این دیوار جاری شده و قرار است ایجاد چنین مکتب‌های ویژه برای این کودکان در ولایت‌ها نیز ادامه یابد.
این درحالی‌ست که اخیرن جامعه مدنی شدید تحت تهدید است و فعالان حقوق بشر یکی پس از دیگری شبیه فاطمه هدف قرار می‌گیرند.
در سال 2020 میلادی فاطمه خلیل در کابل هدف حمله قرار گرفت و در سال 2019 صمد امیری، رییس دفتر ولایتی غور کمیسیون حقوق بشر در جلریز میدان وردک. براساس گزارش‌ها در سال 2019 میلادی در سراسر جهان 300 فعال حقوق بشر کشته شدند. چندی پیش، شهرزاد اکبر رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر گفت: در 18 سال اخیر هفت کارمند این کمیسیون در سراسر کشور به گونه هدفمند کشته شده‌اند.
این درحالی‌ست که نتایج یک تحقیق کمیته مدافعین حقوق بشر نشان می‌دهد 84 درصد مدافعان حقوق بشر در افغانستان با تهدید شدید به ویژه قتل و اختطاف و تجاوز مواجه‌اند.
اما مدافعان حقوق بشر همچنان تلاش دارند تا برای محو و حداقل کاهش کشتار و خشونت در جامعه راهکارهای مناسبی را تکاپو کنند. یکی از اقدام‌هایی که با فاطمه خلیل پیوند می‌خورد، تأسیس مکتبی‌ست به نام او. در واقع این کار پاسخی‌ست برای دشمنان حقوق بشر که با بریدن شاخه‌های سرو بازهم در باغ جوانه‌های تازه‌ای در حال روییدن است و یاد فاطمه ماندگار می‌ماند همچنان که راهش سبز و باورهای نیکش پایدار مانده است.
