سرگذشت زنانی که از پستوی تاریخ به متن آمدند

در این مطلب به سرگذشت شش زنی اشاره شده است که با تلاش و پشتکار در زمانه‌های متفاوت مبارزه کردند و از پستوی تاریخ به متن آمدند.

نخستین آوازخوان در رادیو و تلویزیون

خدیجه که با نام مستعار پروین به زبان‌های فارسی، پشتو، ازبکی و بلوچی آهنگ‌های پاپ اجرا می‌کرد، در سال 1300  خورشیدی به دنیا آمده بود. هر چند گزارش‌هایی وجود دارد که نخستین گوینده رسمی خبر در رادیو کابل (نخستین رادیوی افغانستان) لطیفه کبیر سراج بوده، اما خدیجه به عنوان نخستین زن آوازخوان در تاریخ افغانستان با نام مستعار پروین در ماه حوت سال 1329صدایش از طریق رادیو کابل پخش شد. خلاف انتظار با استقبال زیادی روبرو شد عبدالوهاب مددی با یک دستگاه ضبط صدا به خانه پروین رفت و چند اهنگ وی را در منزلش ضبط کرد و چند روز بعد در رادیو پخش شد. در سال1330  برای اولین بار پروین در حالیکه چادر بر سر داشت وارد استدیوی ضبط صدا شد و آهنگ گلفروش را خواند که بعدها بسیار معروف شد و تا سال‌های زیادی از پرشنونده‌ترین اهنگ‌های رادیوی کابل بود. او تا آغاز جنگ‌های داخلی 135 آهنگ در رادیو به زبان‌های فارسی، پشتو، ازبیکی و بلوچی خواند.

نخستین وزیر

کبرا نورزایی درست ده سال بعد از اصلاحات امانی متولد شد. او از اولین زنانی است که برای تحصیل به اروپا رفت و در دانشگاه سوربون فرانسه نیز تحصیل کرد. او قبل از اینکه به عنوان اولین وزیر زن در کابینه محمدهاشم خان مشغول به کار شود. تجربه مدیریتی در لیسه و دانشگاه را داشت. او در مدت 4 سال وزارتش در صحت عامه، تعدادی شفاخانه و کلینیک ساخت و انجمن راهنمای خانواده را در کابل و تعدادی از ولایات تاسیس کرد. او بخاطر شرایط خاص زندگیش هیچگاه ازدواج نکرد ناگفته پیداست که فضای سنتی حاکم بر افغانستان به زنان تحصیلکرده‌ای چون خانم نورزایی اجازه تشکیل خانواده نمی‌داد. او در سال 1364 در سن 54 سالگی در کابل درگذشت.

نخستین نماینده پارلمان

آناهیتا راتب‌زاد، در سال 1309 در کابل به دنیا آمد، در لیسه ملالی درس خواند، او از مدرسه پرستاری شیکاگو فارغ التحصیل شد و سپس در رشته پزشکی دانشگاه طبی کابل تحصیل کرد. در سال 1343 نامزد حزب دموکراتیک خلق برای مجلس دوازدهم بود، وارد مجلس شد و دو دور نماینده مردم کابل بود. آناهیتا سازمان دموکراتیک زنان افغانستان را بنیاد نهاد و عضو کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق شد. او در دوره‌ی ببرک کارمل، مسئولیت وزارت معارف را به عهده گرفت. خانم راتب‌زاد پس از تشدید جنگ‌های داخلی مهاجر شد و در سال 1393 در آلمان فوت کرد.

نخستین والی

حبیبه سرابی در سال 1336 در ولسوالی جغتوی ولایت غزنی به دنیا آمده و سند لیسانسش را از رشته داروسازی در دانشگاه کابل گرفت. خانم سرابی از سال 1381 تا 1383 پس از داکتر سیما سمر به عنوان دومین وزیر امور زنان کار کرد. او در سال 1384 به عنوان نخستین والی زن در تاریخ کشور و نخستین والی در بین 54 کشور اسلامی مقرر شد. پس از هشت سال کار به عنوان والی بامیان به کابل آمد و در سال 1393 به عنوان معاون زلمی رسول وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شد. خانم سرابی معاون شورای عالی صلح بود و اکنون عضو هیأت مذاکره کننده دولت افغانستان با گروه طالبان است. سرابی در زمان حاکمیت طالبان نیز آموزشگاه‌های مخفیانه برای زنان و کودکان را در کابل و پاکستان مدیریت می‌کرد. حبیبه سرابی بخاطر فعالیت‌هایش جوایز زیادی گرفته است؛ از جمله: مدال ملالی از طرف حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان؛ جایزه Jason ازChildren Squer از اوماهای امریکا، مدال کمندر از سوی دولت فرانسه، لقب قهرمان محیط‌زیست از سوی مجله تایمز، جایزه رامون مگسه سی از فیلیپین که به عنوان جایزه‌ی صلح نوبل آسیایی مشهور است، جایزه N-Peace بخاطر تلاش برای برابری جنسیتی و صلح از نهاد توسعه‌ای سازمان ملل و ثبت بیوگرافی‌اش در مرکز بین‌المللی بیوگرافی کمبریج در لندن را در کارنامه دارد.

نخستین جنرال نظامی

سهیلا صدیق در سال 1327 در کابل متولد شد. خانم صدیق، پزشکی را در دانشگاه کابل و سپس دوره‌ی دکترا و تخصص جراحی را در اتحادیه جماهیر شوروی تحصیل کرد. او در دوره حکومت داوودخان به عنوان پزشک بخش جراحی بیمارستان مرکزی ارتش و سپس مسئول بخش جراحی بیمارستان محمدداوودخان و همچنین فرمانده اکادمی علوم پزشکی افغانستان کار کرد. خانم صدیقی بخاطر فعالیت‌هایش در طب نظامی، رتبه جنرالی گرفت. در دولت جدید به مدت چهار سال 1381-1384 وزیر صحت عامه بود. جنرال سهیلا صدیق، نخستین زنی بود که در افغانستان رتبه‌ی جنرالی گرفت. او در عمر 75 ساله‌اش هیچ‌گاه ازدواج نکرد و حدود سه ماه قبل در کابل درگذشت.

نخستین روزنامه‌نگار

اسما رسمیه طرزی، در دمشق سوریه متولد شد. او با محمود طرزی، پدر روزنامه‌نگاری افغانستان ازدواج کرد و ثمره این وصلت ملکه ثریا، همسر شاه امان‌الله خان بود. بسیاری از حرکت‌های انقلابی زنان افغانستان به اقدامات ملکه ثریا برمی‌گردد ولی اسما رسمیه نخستین زنی بود که به عنوان خبرنگار(مدیر مسئول) هفته‌نامه ارشادالنسوان به کار رسانه‌ای آغاز کرد. او در خارج از افغانستان تحصیل کرده بود و نامش به عنوان نخستین زن روزنامه‌نگار و نخستین معلم زن در مکتب ویژه‌ی دختران(مستورات) ثبت شده است.