جوبایدن رئیس‌جمهور ایالات متحده امریکا شامگاه چهارشنبه در یک سخنرانی اختصاصی در مورد جنگ افغانستان، اعلام کرد که «زمان آن رسیده است که طولانی‌ترین جنگ امریکا پایان یابد». رئیس‌جمهور امریکا در این سخنرانی تاکید کرده است که «امریکا نمی‌تواند به امید ایجاد شرایط ایده‌آل در افغانستان، چرخه حضور نظامیش در این کشور را تمدید و گسترش بدهد. برای همین روند خروج نیروهای نظامی امریکا از افغانستان تا تاریخ 11سپتامبر سال‌جاری تکمیل می‌شود و سربازان امریکا بصورت کامل به خانه برمی‌گردند.»
این در حالی است که چند ساعت قبل از سخنرانی جوبایدن در مورد افغانستان، انتونی بلینکن وزیر خارجه امریکا و ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو در یک نشست خبری مشترک در بروکسل نیز یازده سپتامبر پیشرو را تاریخ تکمیل شدن روند خروج سربازان امریکایی و ناتو از افغانستان اعلام کردند. وزیر خارجه امریکا و دبیر کل ناتو در این کنفرانس خبری مشترک تاکید کردند که امریکا و ناتو به اهداف تعیین شده‌شان در افغانستان دست یافته‌اند. از همین رو زمان خروج از افغانستان فرا رسیده است.
از آنجا که حمله نظامی امریکا و ناتو بر علیه القاعده و طالبان در افغانستان با پشتوانه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گرفته بود، همزمان با اهداف نظامی، بازسازی افغانستان و حمایت از دموکراسی و حقوق‌بشر در عرصه سیاسی این کشور از اهداف و ماموریت‌های دیگر امریکا و کشورهای عضو ناتو بود.
این‌که حضور نظامی امریکا و ناتو در عرصه نظامی و جنگ با چه تحولات، دست‌آوردها و پیامد‌های به همراه بوده و چرا این جنگ برای امریکا بدل به طولانی‌ترین جنگ امریکا در بیرون از مرزهایش شده است، بحثی است که باشد بجای خودش. پرسش این است که امریکا و کشورهای عضو ناتو در بیست‌سال حضورشان در افغانستان چه نقش و تاثیری بر حمایت از دموکراسی و حقوق‌بشر در عرصه سیاسی کشور داشته است و حالا پس از خروج کامل نیروهای نظامی امریکا و ناتو از افغانستان چه سرنوشت در انتظار دموکراسی نوپا، ارزش‌های حقوق‌بشری و فرصت‌های توسعه بشری در افغانستان است؟
با آنکه وزیر خارجه امریکا و دبیر کل ناتو روز چهارشنبه اعلام کردند که امریکا و ناتو به اهدافشان در افغانستان دست یافته‌اند و بر همین اساس نیروهایشان را بصورت کامل از افغانستان خارج می‌کنند، اما واقعیت انکارناپذیر این است که امریکا و ناتو در حالی از دسترسی به اهدافشان در افغانستان سخن می‌گویند که اول، این خروج بر اساس پیش‌شرط طالبان برای صلح صورت می‌گیرد. دوم، این خروج در حالی اتفاق می‌افتد که افغانستان از نگاه امنیتی، سیاسی و مسایل مربوط به دموکراسی و ارزش‌های حقوق بشری در بحرانی‌ترین وضعیت نسبت به هر زمانی دیگر در بیست‌سال اخیر قرار دارد.
طالبان که بیست سال قبل برای امریکا و ناتو دشمن محاسبه می‌شد، حالا بدون اندک تغییر در باورهای تندروانه‌شان طرف مذاکره سیاسی امریکا است. از نگاه نظامی و شرایط جنگ، طالبان بیش از هر زمان دیگر با امریکا، ناتو و دولت افغانستان از موضع قدرت گپ می‌زند و عملا با ذهنیت و روایت پیروزی در جنگ در مورد صلح و تحولات سیاسی پسا صلح مطالبات‌شان را مطرح می‌کنند.
خروج کامل نیروهای نظامی امریکا و ناتو بر مبنای پیش شرط طالبان برای صلح در حال رقم می‌خورد که در عمل بیست سال حضور نظامی امریکا و ناتو در افغانستان منجر به شکل‌گیری یک نظم سیاسی مردم‌سالار و متکی به ارزش‌های دموکراسی و حقوق بشر نشده است. برخورد سیاسی و غیرمسئولانه امریکا و کشورهای غربی با ارزش‌های دموکراتیک و دموکراسی نوپا در افغانستان سبب از یکسو عدم تعهد سیاسی رهبران و جریان‌های سیاسی افغانستان به ارزش‌های دموکراتیک و حقوق‌بشر بنیاد از جانب دیگر سبب شد که افغانستان در بیست سال فرصت طلایی برای دست یافتن به نظم سیاسی دموکراتیک را از دست بدهد و در پایان حضور نظامی بیست ساله امریکا و ناتو یکبار دیگر در معرض سقوط به بحران و عقب‌گردهای وحشتناک ارزشی قرار بگیرد.
دموکراسی و ارزش‌های سیاسی فرهنگی زیر مجموعه‌اش، حقوق‌بشر و آزادی‌های مدنی- سیاسی که با حمایت و پشتوانه‌ی امریکا و ناتو در قانون اساسی جدید کشور تسجیل شده است؛ حالا با خروج کامل نظامیان امریکا و ناتو در معرض به حاشیه رفتن و قربانی شدن قرار گرفته است. مهم‌تر این که مردم افغانستان از نگاه روانی بیش از هر زمانی دیگر نسبت به پیامد روند صلح و خروج کامل نیروهای امریکایی دچار نگرانی‌های جدی هستند. نگرانی نسبت به سرنوشت صلح و امنیت نسبی که تا هنوز دارند. نگرانی نسبت به سرنوشت فرصت‌های جدید سیاسی که با حضور امریکا و ناتو بدست آورده بودند.
از آنجا که زنان آسیب‌پذیرترین قشر جامعه افغانستان می‌باشند و از سویی بیست سال اخیر برای زنان در کشور با فرصت‌های ارزشمند و بی‌سابقه در عرصه سرنوشت اجتماعی- سیاسیشان به همراه بوده است، اعلام زمان برای خروج کامل نیروهای نظامی امریکا و ناتو و روند ابهام‌آمیز و ناشفاف صلح برای زنان، حکم یک کابوس وحشتناک را دارد.
قبل از حضور نظامی امریکا و ناتو در افغانستان، زنان در دوره امارت اسلامی طالبان با سیاه‌ترین پرونده در سرنوشت سیاسی و وضعیت اجتماعی‌شان گرفتار بودند. با انکار اساسی‌ترین بنیادهای حقوق بشری و انسانی‌شان. زنان حق تحصیل و حضور و فعالیت‌های اجتماعی- سیاسی و حتی اجازه نداشتند که چهره‌شان که بنیادی‌ترین بخش از هویت‌شان می‌باشد، نمایان باشد.
در تحولات سیاسی پیش از طالبان، زنان در دوره حکومت اسلامی و بر اساس متن قانون‌اساسی دولت اسلامی، عملا مورد حذف و انکار حقوق مدنی- سیاسی قرار گرفته بودند. چون در قانون اساسی دولت اسلامی که خوش‌بختانه مجال تصویب و نافذ شدن را نیافت، آمده بود که «رئیس‌جمهور، مرد افغان حنفی مذهب است». درج چنین پیش شرطی برای رسیدن به کرسی ریاست‌جمهوری بصورت واضح حکم حذف و انکار حقوق مدنی‌سیاسی زنان را داشت.
قبل از دولت اسلامی، زنان در جریان‌های کمونیستی و ایدولوژیک چپ از تمام افغانستان فقط در کابل پایتخت و شهرهای بزرگ از فرصت‌های نسبی برای حضور اجتماعی_سیاسی برخوردار بودند. ولی متناسب به شرایط ایدئولوژیک آن روزگار. شرایطی که هم با اصول و ارزش‌های دموکراسی سازگاری نداشت و هم با موازین حقوق بشری چندان قابل جمع نبود.
در مراحل پیش‌تر در روزگاری که نظام سلطنتی در کشور حاکم بود، زنان جامعه همانند سایر اقشار از کلیه حقوق مدنی- سیاسیشان اگر نه، از بنیادی‌ترین بخش از این حقوق‌شان محروم بودند.
در یک نگاه تاریخی، زنان افغانستان به عنوان آسیب‌پذیرترین قشر جامعه برای اولین بار پس از سقوط امارت اسلامی طالبان و حاکم شدن نظم جدید سیاسی در متن قانون اساسی کشور در اصول و پرنسیب از کلیه حقوق مدنی- سیاسیشان برخوردار شدند. به عنوان شهروند صاحب صلاحیت و اراده سیاسی، حق انتخاب شدن و انتخاب کردن یافتند. از فرصت‌های بی‌سابقه اجتماعی- سیاسی برخوردار شدند. میلیون‌ها زن و دختر در اکثریت از جغرافیای کشور به مکتب رفتند. به فرصت تحصیلات عالی دست یافتند و مجال حضور اجتماعی- سیاسی بی‌پیشینه را یافتند. حضوری که هر چند با دشواری و انکار در میدان عمل به همراه بود.
در بیست سال اخیر هر بار در کشور انتخابات برگزار شد، زنان اصلی‌ترین بدنه مشارکت سیاسی بودند و گسترده‌ترین حضور را در پای صندوق‌های رای‌دهی را داشتند. در انتخابات شوراهای ولایتی، پارلمانی و ریاست‌جمهوری نامزد شدند. عضویت شوراهای ولایتی و پارلمان کشور را با پشتوانه رای بدست آوردند. در ساختار تشکیلاتی دولت- وزیر شدند. معین شدند. رئیس شدند. در عرصه امنیتی- نظامی بانوان به شکل گسترده‌ای حضور داشتند و یونیفورم نظامی پوشیدند. در میدان‌های ورزشی و دیگر عرصه‌ها در داخل و خارج از کشور خوش درخشیدند.
اما حالا که رئیس‌جمهور امریکا زمان خروج کامل نیروهای نظامی کشورش از افغانستان را اعلام کرده و همزمان ناتو نیز خبر داده است که همزمان با امریکا نیروهای نظامیش را از افغانستان خارج می‌کند، واقعیت غیر قابل انکار این است که اعلام چنین خبری برای افغانستان با نگرانی‌های زیادی درباره تغییرات سیاسی – امنیتی به همراه است، اما برای زنان نه تنها نگران کننده است که به معنی واقعی کلمه، حکم یک کابوس وحشتناک را در قبال سرنوشت اجتماعی- سیاسیشان دارد.
