با شدت گرفتن جنگ بین نیروهای دولتی و گروه طالبان در ولسوالی پاتوی دایکندی، بیش از ۱۵۰۰ خانواده از روستاهای گیزاب ارزگان و پاتوی دایکندی به شهرنیلی و روستاهای امن‌تر آواره شده‌اند.
زنان و کودکان بیجا شده‌ای که به شهرنیلی آمده‌اند، به نیمرخ می‌گویند که توان تهیه آب و غذا و امکانات صحی را ندارند، گرسنگی و بیماری سلامتشان را تهدید می‌کند.
نورجهان سی و پنج ساله با چهار دختر جوان و کودک شش ماهه‌اش از روستای سرتگاب پاتو با پای پیاده خود را به شهر نیلی رسانیده است؛ او می‌گوید: «مثل هر روز بعد از نماز صبح که هوا کمی روشنتر شد، مصروف گاو دوشیدن بودم که ناگهان صدای تیراندازی بلند شد، از دروازه حویلی دیدم که تقریبا سی نفر تفنگدار به هر طرف فیر می‌کنند؛ به گاوها و حیوانات ما شلیک می‌کردند، اولین خانه که در پای تپه بود، را آتش زده بودند. من از ترس اینکه به دختران جوانم آسیب نرسانند یا بدنام (تجاوز) نکنند، قبل از اینکه به حویلی ما برسند، دختران جوان و کودک شش ماهه خود را گرفتم و با پای پیاده به طرف کوه دویدیم، پدر پیر و مریضم که توان دویدن و فرار را نداشت، در خانه جا گذاشتیم.»
از آن روز دوازده روز می‌گذرد و نورجهان هنوز از پدر پیرش خبری ندارد که طالبان با او چه کرده‌اند.
نورجهان و دخترانش اکنون در یکی از هوتل‌های شهر نیلی بسر می‌برند و توان تهیه‌ی غذا برای دخترانش را ندارد و در شبانه روز فقط یک وعده غذا می‌خورند، این شرایط بالای کودک شیرخوارش نیز تاثیر منفی گذاشته است؛ زیرا نورجهان اکنون با کمبود شیر نیز مواجه است.
رقیه‌ی پنجاه وشش ساله که توان راه رفتن ندارد و به کمک عصا راه می‌رود، نیز از روستای تمزان به شهر نیلی آمده است، او به نیمرخ گفت: «وقتی جنگ داغ شد، به اولادهایم گفتم بروید و از اینجا فرار کنید، اگر طالبان بیایند، به شما رحم نمی‌کنند اما من یک زن پیر و مریضم شاید من را نکشند، اولادهایم من را نیز پشت کرده و آوردند، درخت‌های میوه ما تازه رسیده بود و وقت درو کردن گندمزارهای ما بود اما به هیچکدامش نرسیدیم و فقط خودرا نجات دادیم و فرار کردیم.»
رقیه‌ی کهن‌سال اکنون در بستر مریضی است اما به گفته‌ی خانواده‌ی او شاید تا بازگشت به تمزان او را از دست بدهد.
طاهره‌ی چهل ساله با هفت طفل (چهار کودک از برادرش و سه کودک ازخودش) و یک جنین در بطنش به شهر نیلی آواره شده‌اند. او در وضعیت دشوار حاملگیش قرارداد که باید درخانه باشد و استراحت کافی کند، اما گرسنه و خسته برای یافتن پناهگاهی موقت به شهر نیلی آمده است.
او می‌گوید: «از بودن در اینجا خیلی ناراحتم، نمی‌توانم با پای پیاده تا جایی بروم و برای اطفالم آب و نان بیاورم، از گرمی زیاد طفل‌هایم مریض شدند، شامپو و صابون نداریم که طفل‌ها را حمام ببریم یا لباس‌هایشان را بشوییم، توان خرید یک قوطی شربت را هم نداریم، شب و روز فقط دعا می‌کنم که جنگ تمام شود و ما به خانه‌هایمان برگردیم.»
مسئولان ریاست مبارزه با حوادث و آمریت امور مهاجرین می‌گویند که به اندازه کافی مواد غذایی برای بیجاشدگان در اختیار دارند و به بیجا شدگان ولسوالی پاتو، کمک‌های غذایی و غیر غذایی صورت گرفته است .
سید ابراهیم هاشمی، آمر امور مهاجرین می‌گوید که تاکنون ۱۲۰۰ خانواده بیجاشده از جنگ‌های پاتو و گیزاب ارزگان نزد این اداره تثبیت شده است و تیم سیار این اداره همه روزه در حال سروی و شناسایی بیجاشدگان در شهر نیلی و روستاهای همجوار می‌باشند که به صورت تقریبی بیجاشدگان بیش از ۱۵۰۰ خانواده می‌باشد.
وی در ادامه می‌گوید: به خانواده‌های بیجاشده موادغذایی مانند یک بوری برنج، یک بوری گندم، یک قوطی روغن، دال، نخود و لوبیا توزیع شده و بعد از شناسایی باز هم توزیع خواهد شد.
آقای هاشمی در پاسخ به این سوال که چرا بسته‌های صحی که یکی از نیازهای اساسی خانواده‌هاست، به بیجاشدگان توزیع نمی‌شود، گفت: «در قسمت بسته‌های صحی، ما هیچ نوع کمکی نداریم که به بیجاشدگان توزیع کنیم اما یک تیم سیار را به ولسوالی پاتو فرستادیم که به زخمیان یا بیمارانی که توان رفتن به شفاخانه‌ها را ندارند، کمک کنند.»
