کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید در سه ماه اول سال جاری خورشیدی نزدیک به یک میلیون نفر آواره شده‌اند.
بنفشه یعقوبی، کمیشنر بخش بررسی و نظارت کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، امروز(چهارشنبه، 13 اسد 1400 خورشیدی) در یک نشست خبری اعلام کرد که در سه ماه اول امسال بیش از 950 هزار نفر در کشور آواره شده‌اند.
خانم یعقوبی در این نشست خبری یافته‌های یک گزارش تحقیقی کمیسیون مستقل حقوق بشر را منتشر کرد که براساس آن 158392 خانواده در 26 ولایت طی سه ماه اول امسال از خانه‌های شان بیجا شده‌اند. با سنجش حد اوسط هر خانواده به تعداد شش نفر، مجموع این آواره‌ها به 950 هزار و 352 نفر می‌رسد.
جنگ، ناامنی، و تهدیدها از آدرس مخالفان مسلح دولت، فقر، بیکاری و خشکسالی از جمله عواملی است که باعث بیجاشدن این خانواده‌ها شده است.
ارچند آمار مشخصی از تفکیک جنسیت در این گزارش نیامده اما مسئولان در کمیسیون حقوق بشر می‌گویند که زنان و کودکان بیشترین تعداد این آوارگان را تشکیل می‌دهند.
برای بررسی وضعیت بیجاشدگان، این کمیسیون با 2903 تن مصاحبه کرده که بیش از 44 درصد اشتراک کنندگان در این تحقیق را زنان تشکیل می‌دهند.
شش سال قبل نیز آمار بیجاشدگان داخلی اوج گرفته بود که براساس آمار ارایه شده از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر در سال 1394 خورشیدی یک میلیون و 257 هزار نفر بیجا شده بودند، مقایسه آمارها نشان می‌دهد که تعداد بیجاشدگان داخلی 74.8 درصد افزایش یافته است.
تنها در مدت یک ماه(از 17 جوزا تا 17 سرطان امسال) 32 هزار و 284 خانواده آواره شده‌اند.
ولایت ننگرهار با 22 هزار و 790 خانواده بیجاشده در رده‌ی نخست و ارزگان با یکصد خانواده بیجاشده در آخر جدول قرار دارند.
نزدیک به ده درصد آوارگانی که به پرسش‌های این تحقیق کمیسیون پاسخ داده، گفته‌اند که بیشتر از پنج سال را در حالت بیجاشدگی بسر برده‌اند. در حالی که نزدیک به 33 درصد آنان در فاصله‌ی کمتر از یک سال است که آواره شده‌اند.
خانم یعقوبی اضافه کرد که یافته‌های این کمیسیون نشان می‌دهد 85.3 درصد بیجاشدگان داخلی صدمه‌های جانی و مالی دیده سپس خانه و محل زندگی شان را ترک کرده‌اند، در حالی که 14.7 درصد دیگر از ترس صدمه دیدن آواره شده‌اند.
براساس یافته‌های کمیسیون حقوق بشر، گروه طالبان عامل اصلی صدمات جانی و مالی بر بیجاشدگان داخلی هستند، 83.3 درصد گفته‌اند که مخالفان مسلح دولت و گروه طالبان برآنان صدمه زده، 9.4 دیگر از نیروهای دولتی شکایت کرده و تنها 7.3 درصد بخاطر حوادث طبیعی بیجا شده‌اند.
اما در جاهایی که این بیجاشدگان زندگی می‌کنند نیز مناسب نیست.
نگرانی از بدتر شدن وضعیت و تهدیدها بر اماکنی که این بیجاشدگان پناه برده، باعث این شده است که 77.6 درصد آنان به کمیسیون حقوق بشر بگویند «در اینجا امنیت» ندارند.
خانم یعقوبی گفت: «جرایم جنایی و احتمال حمله مخالفان مسلح دولت بیش از هر چیزی زندگی آنان را تهدید می‌کند.»
در همین حال، حدود 90 درصد از این آوارگان در سرپناه‌هایی زندگی می‌کنند که خودشان و یا موسسه‌های دولت و جهانی تدارک دیده‌اند، در حالی که 10 درصد دیگر اصلا سرپناه ندارند.
از میان آوارگانی که در این تحقیق اشتراک کرده، بیش از 34 درصد گفته به خدمات صحی دسترسی ندارند، در حالی که 65 درصد دیگر به گونه محدود دسترسی دارند.
بیشتر از 52 درصد آنان از دسترسی به خدمات آموزشی مانند مکتب، کورس‌ها و دانشگاه‌ها نیز محروم مانده‌اند.
کمیشنر بخش بررسی و نظارت کمیسیون حقوق بشر تصریح کرد که یافته نشان می‌دهد حدود 85 درصد بیجاشدگان داخلی شغل ثابت و دایمی ندارند و این بر گسترش فقر در جامعه تأثیر بدی گذاشته است. تنها 15 درصد شغل‌های ثابتی دارند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر تأکید کرد که نزدیک به نیمی بیجاشدگان داخلی از کمک‌های دولتی و مساعدت‌های بشردوستانه موسسه‌ها بهره‌مند نمی‌شوند.
بنفشه یعقوبی گفت: تنها 54.7 درصد بیجاشدگانی که در این تحقیق اشتراک کرده، گفته‌اند که از کمک‌های دولتی و غیر دولتی مستفید شده اما 45.3 درصد دیگر گفته‌اند که از این کمک‌ها استفاده نکرده‌اند.
حتا 34 درصد آنان به آب صحی آشامیدنی نیز دسترسی ندارند.
با وجود این وضعیت، که به گفته مسئولان کمیسیون مستقل حقوق بشر، «نگران‌کننده» است، این کمیسیون از دولت و دیگر طرف‌های درگیر جنگ در افغانستان می‌خواهد با برقراری آتش‌بس به بیجاشدگی و روند رو به افزایش آوارگی در کشور پایان دهند.
