نهادی جدا از دامن معارف برای کودکان دختر و پسر زمینهی آموزش را فراهم کرده است.
نهادی با شمار زیادی از کارمندان رضاکار در سراسر افغانستان برای کودکان کار میکند. اسم این نهاد راه قلم/قلم لار/ پن پت است. آغاز فعالیتهای این نهاد از سال ۲۰۰۹ بوده و تا کنون بیدرنگ به کارهای موثر در بخشهای گوناگون برای کودکان پرداخته است.
دو برادر در کنار هم با همکاری خانواده اقدام به بنیادگذاری این نهاد کردند و با درآمد شخصی و خانوادگی شان این نهاد را سرپا نگهداشتند. مطیعالله ویسا و عطالله ویسا زمانیکه مکتب شان در اثر یک آتشسوزی از سوی افراد ناشناس مسلح از بین رفت، یکسال از مکتب دور ماندند و پس از یک سال دوباره درسهای شان را از سر گرفتند و همین بوده که به فکر ایجاد چنین نهادی شدند.
نهاد قلم لار به سرکردگی مطیعالله ویسا از دو ماه به اینسو کارزاری را جهت بازگشایی مکتبهای دخترانه در سراسر افغانستان به راه انداخته است و از اینکه دختران و پسران حق ادامهی تحصیل دارند، از امارت اسلامی خواهان بازگشایی مکتبهای دخترانه استند.
این نهاد اکنون دارای ۲۴۰۰ کارمند است و از میان آن شمار ۴۰۰ تن شان خانمهاست که در بخشهای گوناگون آن به گونهی رضاکار فعالیت میکنند و تنها گهگاهی از سوی مسئولان نهاد مقدار پولی را هدیه دریافت میکنند.
مطیعالله ویسا بنیادگذار نهاد راه قلم در گفتوگو با نیمرخ میگوید: «ما چون در زمان درس خواندن مکتب مان را از دست دادیم درد کودکانی را حس میکردیم که مکتب شان ویران و یا سوزانده شده و یا بنابر دلیلهای دیگر نمیتوانند مکتب بروند، به این خاطر تصمیم ایجاد چنین نهادی را گرفتیم.»
این نهاد همهساله دو ماه پیش از آغاز سال تعلیمی کارزار خانهبهخانه را در روستاها راه میاندازند و خانوادهها را تشویق به فرستادن دختران شان به مکتب میکنند. همینگونه در روستاهایی که مکتب وجود ندارد، صنف ایجاد میکند که شماری از کارمندان محلی در آن به تدریس میپردازند. تا کنون آنها توانستهاند حدود ۲۲ مکتب محلی در ساحات دورافتاده و بیمکتب ایجاد کنند که در آن حدود ۱۶۰۰ دانشآموز دختر سرگرم درس خواندن استند.
به گفتهی مطیعالله ویسا، نهاد د قلم لار یا راه قلم در این مدت موفق شده است که حدود ۱۰۰ مکتب مسدودشده را در ۱۶ ولایت کشور با همکاری بزرگان قومی و ریشسفیدان در گفتوگو با طالبان بازگشایی کند و حدود ۴۶ مکتب دیگر را نیز ثبت و راجستر کند.
یکی دیگر از موثرترین کارهای نهاد یادشده ایجاد ۳۹ کتابخانهی عامه در سراسر کشور است که در کارزاری جمعآوری کتاب، حدود ۳۵۰۰۰۰۰ کتاب را به دست آورده و کودکان و جوانان به گونهی رایگان به خواندن کتابهای فارسی و پشتو دسترسی یافتهاند.
این نهاد توانسته به صنفهای محلی مواد درسی و برای دانشآموزان پسر و دختر کتاب، کتابچه، بیگ و دیگر لوازم درسی را مهیا کند.
به گفتهی مطیعالله ویسا در اثر جنگ شمار زیادی از مکتبها ویران شده و یا عمدن سوزانده شده و کودکان به گونهی ویژه دختران از رفتن به مکتب محروم شدهاند و صنفهای آنها توانسته به شماری از آنها رسیدگی کند تا از ادامهی درس محروم نشود.
بر بنیاد گفتههای او در روستاهای دوردست خانوادهها دختران شان را به دلیل احساس ترس و نبود امنیت به مکتبهای دروتر فرستاده نمیتوانند و صنفهای ایجادشده توسط قلم لار راه خوبی برای آندست کودکان شده است.
آقای مطیعالله ویسا میگوید: «با آنکه مکتبهای دخترانه پس از حاکمیت دوبارهی طالبان بازگشایی نشدهاند؛ اما صنفهای محلی ما همیشه فعال استند و دانشآموزان ما که بیشتر آن دختران استند در روستاهای خود شان بدون هراس درس میخوانند.»