تقویم صد روز سیاه

25 نوامبر، «روز جهانی محو خشونت علیه زنان» مصادف شده است با یکصد روزگی مسلط شدن گروه طالبان بر افغانستان. گروه طالبان روز یکشنبه، 15 اگست با فرار اشرف‌غنی احمدزی، رییس جمهور پیشین کشور وارد ارگ کابل شدند.

بربنیاد آمارهای سازمان ملل متحد در سال 2021 میلادی 27 درصد اعضای مجلس نمایندگان و 20 درصد کارمندان دولت را زنان تشکیل می‌دادند و 3.5 میلیون دختر به مکتب می‌رفتند. پس از روی کار آمدن طالبان، اگرچه تاهنوز هیچ کشور و سازمان بین‌المللی حکومت این گروه را به عنوان «نظام مشروع افغانستان» به رسمیت نشناخته است، اما طالبان از بدو ورود به ارگ تا امروز با سیاست کشتار و سرکوب کوشیده است زنان را از تمام عرصه‌های اجتماعی حذف کنند و حقوق اساسی زنان از آنها سلب کنند.

در این نوشتار، کوشیده‌ایم بخشی از اتفاقات آشکارا در مورد زنان را که تبدیل به خبر و رسانه‌ای شده است، بیاوریم تا نسل امروز و فردای افغانستان و جهانیان بدانند که زنان افغانستان طی یکصد روز حاکمیت طالبان چه کشیدند؟ چه بسا هزاران رویدادهای دردناک و روایت‌های خوفناک از تأثیر حاکمیت این گروه بر زندگی زنان، که در این گزارش نیست و یا هیچ فرصت ثبت و بازتاب نیافته است.

خشونت‌ها علیه زنان

18 اگست: شبنم دوران از گویندگان تلویزیون ملی افغانستان توسط طالبان از رفتن به کارش منع شد.
2 سپتامبر: سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرد که با آمدن طالبان 85 درصد زنان از فعالیت‌های رسانه‌ای دست کشیده‌اند.
4 سپتامبر: نرگس سادات حین تظاهرات در کابل از سوی جنگجویان طالبان زخمی شد.
4 سپتامبر: نگار، عضو پیشین پولیس در غور در خانه‌اش کشته شد، محمدحنیف، پسر نگار گفت: «طالبان مغز سر مادرم را با چاقو و پیچکش کشیدند.»
5 سپتامبر: دو مقام امریکایی اعلام کرد که برخی از دختران افغانستان از ترس نکاح اجباری توسط طالبان و نجات جان شان از کشور، تن به ازدواج‌های اجباری با کسانی داده که در روند تخلیه از کشور خارج شدند.
7 سپتامبر: طالبان زنان معترض را در شهر کابل شلاق زدند و تفنگ را بر سینه‌شان نشانه گرفتند.
8 سپتامبر: صابره متعلم صنف چهارم لیسه سیدالشهدای دشت برچی کابل پس از شلیک هوایی طالبان و زدن سیلی بر دختران شوک عصبی دید.
10 سپتامبر: یونسکو اعلام کرد که پس از به قدرت رسیدن طالبان 4.2 میلیون کودک از آموزش محروم شده‌اند که نصف این رقم/2.1 میلیون تن را دختران تشکیل می‌دهند.
11 سپتامبر: دختر خردسال کاظم امینی، از روزنامه نگاران حوزه شمال کشور در بلخ ربوده شد.
12 سپتامبر: طالبان شب‌هنگام بر خانه‌ی فهیمه رحمتی، پزشک و رییس بنیاد خیریه هیله در قندهار با زور هجوم بردند.
15 سپتامبر: شماری از اعضای تیم ملی کاراته بانوان افغانستان از ترس طالبان کشور را ترک کرده به پاکستان رفتند.
21 سپتامبر: یک زن 36 ساله در حوزه 11 کابل که از شوهر معتاد و آزارگرش طلاق گرفته بود، طالبان حکم محکمه قبلی را بی‌اعتبار خوانده و او را بالاجبار به خانه شوهر قبلی‌اش برگرداندند.
22 سپتامبر: ده‌ها زن در شهر قلعه نو، مرکز ولایت بادغیس با پرچم طالبان و شعارهای حمایت از این گروه راهپیمایی کردند. یکی از شرکت کنندگان به روزنامه اطلاعات روز گفت: اکثر ما معلم بودیم که طالبان به زور برقع و حجاب سیاه پوشاندند و به خیابان کشاندند.
3 اکتبر: یک عروس در ولسوالی آقچه ولایت جوزجان در اثر انفجار ماین در سالون عروسی کشته شد.
4 اکتبر: طالبان دانشجویان دختر را از خوابگاه دانشگاه بلخ اخراج کردند تا آنجا را مدرسه بسازند.
9 اکتبر: خانواده‌ی عالیه عزیزی، مدیر زندان زنانه‌ی هرات گفتند یک هفته پیش عالیه به دستور طالبان سر کار رفت و مفقود شد.
13 اکتبر: طالبان هنگام تلاشی خانه‌ی یک زن چهل ساله در ولسوالی میرامور ولایت دایکندی او را شکنجه کردند.
29 اکتبر: یک دختر 20 ساله در مرکز دایکندی بخاطر خشونت‌های خانوادگی خودکشی کرد.
2 نوامبر: یک زن جوان در مرکز بامیان به طور مرموزی حلق‌آویز شد.
3 نوامبر: پنج زن فعال مدنی و عضو پیشین نیروهای امنیتی پیشین در بلخ تیرباران شدند.
5 نوامبر: یک دختر جوان در دولت‌آباد ولایت غور در اثر انفجار ماین جاسازی شده در حمام خانه‌شان کشته شد.
10 نوامبر: پنج مرد مسلح در ناحیه سیزدهم کابل، در دشت برچی به بهانه بازرسی امنیتی به زور وارد یک خانه شدند، یک زن جوان و یک عضو دیگر این خانواده را لت‌وکوب و زخمی کردند.
11 اکتبر: جسد تیرباران‌ شده‌ی یک زن جوان از منطقه دولتزی ولسوالی چپرهار ولایت ننگرهار یافت شد.
11 نوامبر: زن جوانی به نام آرزو با پخش ویدیویی در فیسبوک گفت: طالبان به جرم اینکه برادرم نظامی پیشین بوده در حوزه 11 کابل بردند، شکنجه کردند، آزار جنسی دادند و تهدید کردند. آرزو 13 نوامبر توسط طالبان بازداشت شد و یک روز بعد در ویدیویی که از او در توقیف خانه ضبط شده بود، گفته‌های قبلی‌اش را تکذیب کرد و گفت: زخم‌هایی را که در ویدیو نشان داد اثر لت‌وکوب شوهرش بود.
11 نوامبر: مرضیه، زن میان سالی در شهرک حیدرآباد مرکز غزنی که پس از آمدن طالبان بیکار شده دختر 13 ساله‌اش را به فروش گذاشت تا با بهای او شکم دو دختر کوچکترش را سیر کند.
12 اکتبر: طالبان در دولت‌یار ولایت غور یک دختر را پس از محاکمه صحرایی «دره» زدند. این دختر ساکن هرات بود و با یک پسر اهل دولت‌یار به قصد ازدواج از منزلش فرار کرده بود.
13 نوامبر: جسد تیرباران‌شده‌ی دو زن باشنده‌ی اصلی ولسوالی شکردره‌ی کابل در منطقه قلعه عبدالله در گردیز، مرکز پکتیا پیدا شد که گفته می‌شد از اعضای پیشین ارتش افغانستان بوده‌اند.
13 نوامبر: هنریتا فور، رییس اجرایی یونیسف در سازمان ملل گفت: ازدواج دختران زیر سن در افغانستان 28 درصد است، پس از آمدن طالبان حتا دختر 20 روزه به هدف ازدواج در آینده به فروش گذاشته شده است.
14 نوامبر: یک زن از شهر هرات ویدیویی از بدن شکنجه شده‌اش منتشر کرد و مدعی شد که طالبان او را بدون جرم شکنجه کرده‌‍اند.
16 نوامبر: جسد برهنه‌ی یک زن از ساحه تپه جلال مرکز ولایت بامیان پیدا شد.

تصامیم طالبان در مورد زنان

17 اگست: وزارت صحت عامه اعلام کرد که زنان در نهادهای صحی بدون هراس به کار شان ادامه دهند.
17 اگست: ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان برای نخستین بار جلوی رسانه‌ها ظاهر شد و اعلام کرد که طالبان حقوق زنان را فقط در چوکات شریعت اسلامی قبول دارد.
17 اگست: سهیل شاهین از سخنگویان طالبان به سکای نیوز گفت: پوشیدن برقع برای زنان حتمی نیست.
20 اگست: در ولایت غور پوشیدن مانتوی زنانه، جوراب سفید و گل موی دخترانه و فروش لوازم آرایشی ممنوع شد.
6 سپتامبر: برخی از دانشگاه‌های خصوصی در کابل طبق فرمان طالبان میان دختران و پسران دانشجو پرده کشیدند.
17 سپتامبر: طالبان وزارت امور زنان را به وزارت امر به معروف و نهی از منکر تبدیل کرد که پس از آن اکثر فرمان‌ها و محدودیت‌ها علیه زنان از این وزارت صادر شد.
29 سپتامبر: طالبان خانه‌های امن را مسدود کردند و زنان را از خانه‌های امن به زندان‌ها منتقل کردند.
5 اکتبر: طالبان اجازه دادند که زنان کارمند در ریاست پاسپورت در کابل بر سر کارشان برگردند.
7 اکتبر، روز معلم: نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف طالبان اعلام کرد که معلم مرد، دختران جوان و معلم زن پسران جوان را تدریس نکنند که از لحاظ شرعی مشکل دارد.
18 اکتبر: طالبان در مرکز دایکندی کارخانه‌ی پروسس بادام زنان تجارت‌پیشه را تبدیل به پایگاه نظامی کردند تا از تجارت محروم شوند.
6 نوامبر: مکاتب دخترانه‌ی هرات براساس هماهنگی شورای منتخب آموزگاران با مسئولان محلی طالبان بازگشایی شد، اما طالبان مسئولیت امنیت مکاتب را نپذیرفتند.
13 نوامبر: مکاتب دخترانه‌ی هرات یک هفته پس از فعالیت با فرمان رسمی والی طالبان مسدود شد.
18 نوامبر: وزارت حج و ارشاد طالبان اعلام کرد: زنان حق ندارند لباس چسب بپوشند و یا در انظار مردان خودنمایی کنند.
18 نوامبر: نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف طالبان به خبرگزای باختر گفت: طالبان در حال کار روی طرحی است که براساس آن آموزش دختران در چوکات اسلامی تنظیم شود. همزمان محمدخالد حنفی، سرپرست وزات امر به معروف طالبان گفت: دختران حق آموزش دارند اما باید با حجاب اسلامی درس بخوانند.
19 نوامبر: طالبان طرح جداسازی تدریس دانشجویان دختر و پسر را تصویب کرد که براساس آن محدودیت‌های شدیدی بر پوشش زنان وضع کرده است.
21 نوامبر، روز جهانی تلویزیون: وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان براساس یک فرمان تازه صادر کرد که بر مبنای آن «حجاب اسلامی» برای گویندگان زن اجباری، حضور زنان در تمامی برنامه‌های تلویزیونی ممنوع و پخش فلم‌هایی که در آن زنان حضور داشته باشد منع شد.

اعتراضات زنان

17 اگست: نخستین راهپیمایی زنان علیه طالبان در کابل: ما حق تحصیل، حق کار و حق فعالیت اجتماعی می‌خواهیم.
18 اگست: دومین راهپیمایی زنان در حوزه سوم شهر کابل: طالبان را به رسمیت نمی‌شناسیم.
2 سپتامبر: زنان هرات علیه «سیاست حذف» طالبان در مقابل ساختمان ولایت هرات با شعار «نترسید نترسید، ما همه باهم هستیم» مظاهره کردند.
3 سپتامبر: اعتراض مدنی زنان در شهر کابل با شعار حقوق آموزش، کار و آزادی. طالبان معترضان را با شلیک گلوله متفرق کردند.
4 سپتامبر: زنان در شهر زرنج، مرکز ولایت نیمروز و دو گروه دیگر در شهر کابل علیه طالبان و با شعارهای «عدالت، دموکراسی و برابری جنسیتی» مظاهره کردند.
6 سپتامبر: زنان در شهر مزار شریف، مرکز ولایت بلخ علیه سیاست‌های طالبان مظاهره کردند. آنان با شعار «شهر تک‌جنسیتی بوی تعفن دارد»، خواهان مشارکت سیاسی شدند.
7 سپتامبر: زنان در کابل و غور با شعار «آزادی» علیه سیاست‌های طالبان در قبال زنان و فرمانبری این گروه از پاکستان، راهپیمایی کردند.
8 سپتامبر: زنان در دشت برچی کابل، مرکز بغلان و فیض آباد بدخشان برای مشارکت سیاسی و خاموشی جامعه جهانی در قبال عملکردهای طالبان با زنان مظاهره کردند. طالبان گردهمایی‌های کابل و بدخشان را با شلیک گلوله و شلاق بر معترضان پراگنده کردند.
26 سپتامبر: کارمندان پیشین وزارت امور زنان در مقابل ساختمان این وزارت مظاهره کردند: زنان افغانستان به عقب برنمی‌گردند.
30 سپتامبر: زنان بخاطر حق آموزش دختران در باغ چهل ستون و مقابل لیسه رابعه بلخی در کابل مظاهره کردند: طالبان معترضان را از پیش مکتب رابعه بلخی با شلیک گلوله متفرق کردند.
10 اکتبر: تعدادی از زنان در کابل برای حق آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در یک محیط سربسته(خانه) کنفرانس مطبوعاتی و مظاهره مدنی دایر کردند. همان زنانی که در مظاهره‌های قبلی در خیابان‌های کابل با گلوله و شلاق طالبان مواجه شده بودند.
14 اکتبر: بتول سیدحیدری، استاد دانشگاه تعلیم و تربیه کابل در اعتراض به محرومیت زنان از حق کار، اقدام به «دست‌فروشی» کرد.
20 اکتبر: زنان در کابل برای حق آموزش دختران صنف ششم به بالا و پرداخت معاش معلمین علیه طالبان در یک مکتب مظاهره کردند.
21 اکتبر: زنان در کابل با شعار «کار، نان، آموزش» علیه طالبان مظاهره کردند، طالبان جمعیت را با لت‌وکوب زنان و خبرنگاران و شلیک گلوله و شلاق متفرق کردند.
26 اکتبر: زنان در کابل نسبت به خاموشی جهان در قبال برخورد و سیاست‌های طالبان با زنان مظاهره کردند و «سکوت جهان» را «شرم‌آور» خواندند.
30 اکتبر: حدود 100 عضو قطعه البدر، از خطرناکترین قطعات انتحاری طالبان زنان معترض را در نزدیکی شفاخانه کیور در سرک دارالامان کابل مدت سه ساعت به بهانه ورود داعش در بین جمعیت آنها، محاصره کردند تا دست از اعتراض بکشند. در همین روز، زنان در کابل در اعتراض به بی‌توجهی طالبان در قبال فقر و گرسنگی مردم با هزینه‌ی شخصی شان به شماری از خانواده‌های نیازمند خوراک و پوشاک زمستانی توزیع کردند.
31 اکتبر: زنان در بامیان علیه طالبان مظاهره کردند که «پس از حاکمیت طالبان زنان از حقوق انسانی‌شان محروم شده‌اند، فروش دختران و ازدواج‌های زیر سن قانونی افزایش یافته است.»
6 نوامبر: زنان در کابل در اعتراض به کشته شدن پنج زن فعال مدنی در بلخ و بی‌کفایتی طالبان در تأمین امنیت مردم اعتراض کردند.
9 نوامبر: 23 آموزگار زن در لیسه ملالی، تنها لیسه‌ی دخترانه در ولایت ارزگان بخاطر پرداخت نشدن معاشات شان دست از کار کشیدند.
14 نوامبر: زنان در کابل در اعتراض به «سیاست‌ حذف در قبال زنان» و «سرکوب و کوچ اجباری اقلیت‌های قومی» در خیابان اعتراض کردند.
17 نوامبر: 13 زن از اعضای عالی‌رتبه‌ی وزارت امور زنان دولت پیشین نامه‌ی سرگشاده نوشتند که با تهدید امنیتی از سوی طالبان مواجه استند.
20 نوامبر: زنان در کابل علیه طالبان مظاهره کردند و اعلام کردند که «آرزو» زنی که گفته بود در حوزه 11 از سوی آمر جنایی طالبان آزار جنسی دیده، مفقود شده است.

حمایت‌ها از زنان افغانستان

16 اگست: جسندا آردرن، نخست وزیر نیوزلند از گروه طالبان خواست مانع کار و آموزش زنان افغانستان نشوند.
17 اگست: راپرت کولویل، سخنگوی کمیشنری عالی سازمان ملل متحد از طالبان خواست حقوق آموزش و کار زنان را سلب نکنید.
18 اگست: اتحادیه اروپا، امریکا و 21 کشور دیگر در بیانیه مشترک خواهان تضمین حقوق زنان افغانستان شدند.
20 اگست: اعضای حزب SPO در اتریش برای حمایت از زنان افغانستان مظاهره کردند.
14 سپتامبر: قطر، میزبان دفتر سیاسی طالبان و مذاکرات صلح دولت پیشین با این گروه، از طالبان خواست حقوق زنان را رعایت کنند.
14 سپتامبر: دانشجویان افغانستان در هند، برای حمایت از حقوق زنان در کشور مظاهره کردند.
15 سپتامبر: کمپاین دادخواهی برای نقش سیاسی و اجتماعی زنان افغانستان در رسانه‌های اجتماعی راه‌اندازی شد.
17 سپتامبر: وزارت معارف طالبان دستور داد مکاتب باز شود اما دختران بالاتر از صنف ششم به مکتب نروند.
27 سپتامبر: جان ایگلند، دبیرکل شورای مهاجرین ناروی در دیدار با مقام‌های طالبان گفت: بدون رفتن دختران به مکتب آینده‌ی واقعی ندارد؛ ما به کارکنان زن در افغانستان نیاز داریم تا خدمات رسانی کنند، طالبان نباید مانع کار زنان شوند.
10 اکتبر: جنبش‌های زنانه در بیش از یکصد کشور جهان دهم اکتبر را به عنوان «روز همبستگی زنان جهان با زنان افغانستان» به رسمیت شناختند. در این روز زنان در شماری از کشورهای اروپایی علیه سیاست‌های طالبان در قبال زنان مظاهره کردند.
11 اکتبر، روز جهانی دختر: کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اعلام کرد که «طالبان محدودیت‌های شرم‌آوری بر دختران وضع کرده‌ است که در نتیجه زنان از حقوق اساسی شان محروم شده‌اند.»
21 اکتبر: مته نودسن، معاون دفتر یوناما پس از دیدار با شماری از فعالان حقوق زن گفت: از طالبان خواست که اجازه دهند زنان به محل کارشان و دختران به مکتب ازگردند.
22 اکتبر: فوزیه کوفی، ناهید فرید، اصیلا وردک و انیسه شهید؛ از زنان سرشناس افغانستان در مقر سازمان ملل خواستند کرسی افغانستان در سازمان ملل به طالبان داده نشود.
1 نوامبر: بریتانیا اعلام کرد که 70 میلیون دالر برای آموزش دختران در افغانستان کمک می‌کند.
4 نوامبر: مته نودسن، معاون دفتر یوناما در دیدار با اعضای حرکت خودجوش زنان مبارز افغانستان، در کابل تأکید کرد که تا حقوق زنان افغانستان تأمین نشود سازمان ملل طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد.
4 نوامبر: دیدبان حقوق بشر گفت ممنوعیت فعالیت زنان توسط طالبان بحران انسانی افغانستان را تشدید کرده است.
4 نوامبر: شماری از جوانان افغانستان با فرستادن نامه‌ای به سازمان ملل متحد و ناتو پیام فرستادند که «طالبان حق آموزش و کار زنان را نقض کرده‌اند.»
5 نوامبر: زنان عضو مجلس سنای امریکا به جوبایدن، رییس جمهور امریکا نامه نوشتند که برای حمایت از زنان افغانستان «اقدام عملی» کند.
11 نوامبر: کنفرانس تغییرات اقلیمی 2021 در گلاسکو: راهی برای خروج وضعیت اضطراری اقلیمی بدون توانمندسازی زنان وجود ندارد.
19 نوامبر: تیم ملی فوتبال زنان افغانستان به کمک کیم کارداشیان از پاکستان به انگلستان منتقل شد.
22 نوامبر: سازمان گزارشگران بدون مرز از طالبان خواست که «حجاب خودساخته‌» شان را بر زنان خبرنگار تحمیل نکنند.

دستاوردها و افتخارات زنان

17 اگست: دو روز پس از آمدن طالبان برای نخستین بار گویندگان و گزارشگران زن در تلویزیون طلوع نیوز دوباره برگشتند.
25 اگست: سلگی باران، از لیسه محمداکبر خان پامیر از کابل با کسب 352 نمره در کانکور عمومی کشور اول نمره شد.
17 سپتامبر: مجله تایم امریکا محبوبه سراج، فعال جامعه مدنی و حامی زنان و کودکان افغانستان را به عنوان یکی از صد چهره‌ی اثرگذار در سال 2021 معرفی کرد، در حالی که نام ملا عبدالغنی برادر، معاون رییس الوزرای طالبان نیز در این فهرست گنجانیده شده بود.
28 سپتامبر: سیما سمر، حبیه سرابی، شهرزاد اکبر، صحرا کریمی، ماری اکرمی، ظریفه غفاری، پلوشه حسن، انیسه شهید، فرشته کریم، مترا مهران و حوریه مصدق؛ یازده زن افغانستانی نامزد جایزه ساخاروف پارلمان اروپا شدند.
2 اکتبر: اعضای تیم ملی فوتبال بانوان افغانستان که از ترس طالبان کشور را ترک کرده بودند در پرتگال تمرینات شان را آغاز کردند.
4 اکتبر: آریانا سعید، خواننده‌ی نامدار افغانستان از سوی گولد میدیا نامزد جایزه «سفیر حسن نیت برای صلح، موسیقی و توانمندسازی زنان» شد.
4 اکتبر: 85 دختر از رشته‌های مختلف پزشکی از دانشگاه خصوصی روشان فارغ شدند و فراغت شان را جشن گرفتند.
8 اکتبر: فوزیه کوفی، رهبر حزب موج تحول افغانستان برنده‌ی جایزه «آنا پولیتکو فسکایا» شد.
9 اکتبر: طلوع نیوز گزارش داد که در ولایت‌های بلخ، سرپل و قندوز تمامی دختران دانش‌آموز از صنف اول تا دوزادهم بدون درنظرداشت دستور وزارت معارف طالبان، همگی به مکتب می‌روند.
9 اکتبر: خدیجه امین، از گردانندگان پیشین رادیو تلویزیون ملی افغانستان جایزه‌ی «آزادی بیان» کشور اسپانیا را گرفت.
17 اکتبر: فلم «حوا، مریم، عایشه» ساخته‌ی صحرا کریمی، رییس پیشین افغان فلم جایزه‌ی CINE Festival فرانسه را گرفت.
24 اکتبر: فلم مستند واقعی «هزار و یک زن چون من» ساخته‌ی صحرا مانی جایزه‌ی لوگانوی ایتالیا را گرفت.
24 اکتبر: صحرا کریمی، رییس پیشین افغان فلم جایزه‌ی ریچارد هالبروک امریکا را گرفت.
28 اکتبر: جهان شهریار، بخاطر همکاری در تخلیه زنان فعال از افغانستان جایزه‌ی «مهربانی» مجله PEOPLE امریکا را گرفت.
29 اکتبر: کتاب «بکارت ریخته» نوشته‌ی هدا خموش در حالی در سویدن از چاپ برآمد که هدا در خیابان‌های کابل مصروف پیشبرد اعتراضات مدنی علیه طالبان بود.
31 اکتبر: تیم دختران ربات ساز افغانستان جایزه‌ی داوران مسابقات جهانی «فرست گلوبل» را گرفت.
1 نوامبر: حرکت خودجوش زنان مبارز افغانستان که پیش از این مظاهره‌های خیابانی را علیه طالبان راه‌اندازی می‌کرد، مسابقه‌ی کتابخوانی برگزار کرد.
5 نوامبر: فوزیه کوفی، رهبر حزب موج تحول افغانستان جایزه‌‎ی «قهرمان 2021» بنیاد پت تلمن را گرفت.
5 نوامبر: نجوای باران، اثر نیلوفر ظهوری به عنوان نخستین اثر یک زن پس از روی کار آمدن مجدد طالبان در کابل از چاپ برآمد.
6 نوامبر: 43 دختر از انستیتوت علوم صحی ابدالی فارغ شدند و فراغت شان را جشن گرفتند.
9 نوامبر: ملکه افضلی و همسرش عزت صمیم در شهر هرات، مبلغ 60 هزار افغانی هزینه‌ی مراسم عروسی‌شان را برای نیازمندان مواد غذایی خریدند.
11 نوامبر: پشتنه درانی، رییس بنیاد آموزشی Learn Afghanistan جایزه‌ی رهبر نوظهور بنیاد تالبرگ را گرفت.
16 نوامبر: زنان در لعل و سرجنگل ولایت غور برای دانش‌آموزان مکاتب دولتی مواد درسی توزیع کردند؛ در حالی که دختران بالاتر از صنف ششم هنوز حق آمدن به مکتب را نداشتند.
18 نوامبر: مرضیه سعادت، مقام نخست جشنواره‌ی Peace Through Business امریکا را گرفت.