امان میرزایی
زنان افغانستان امروز اسیر افکار پوچ طالبان به ظاهر طالب صلح‌اند، در حالی که از گذشته‌های دور، راهی برای نفس کشیدن نداشته‌اند. فیلم حوا، مریم، عایشه؛ تصویری از تبعیض‌های جنسیتی در افغانستان است. این فیلم داستان زندگی سه زن از قشرهای مختلف افغانستان را در بر می‌گیرد که سرنوشت هر کدام به شکلی تحت تأثیر نگاه جنسیت‌زدۀ مردهای افغانستان از بین رفته است. با وجود تفاوت نسل و طبقۀ اجتماعی کاراکترهای فیلم، همه در یک چیز مشترک‌اند، تحمل سرنوشتی تحمیلی به جرم زن بودن. این فیلم یک مقطع یک روزه از زندگی ۳ زن مختلف است. حوا یک زن سنتی است، مریم یک زن روشن فکر است. عایشه نماد دختران جوان افغانستان و نامزد عایشه، نمایندۀ نسل جدید مردان افغانستان است. مردان نسل قبلی افغانستان به جنسیت خود می‌بالند و زنان را به خاطر زن بودن‌شان تحقیر می‌کنند. جامعه‌ای شدیداً مردسالار را به‌وجود آورده‌اند.
صحرا کریمی به عنوان یک زن، در این فیلم از دغدغه‌های خود صحبت می‌کند. دغدغۀ این‌که چهل و چند سال جنگ، تحقیر و خشونت، زندگی زنان افغانستان را برای‌شان عادی و خالی از آرزوهای بزرگ کرده‌است. افغانستان به خاطر سال‌های زیادی که جنگ در آن جریان داشته، چیزی به عنوان صنعت سینما را در خود ندیده است. اما کسانی مثل صحرا کریمی که بیش از سی فیلم کوتاه و مستند و چندین فیلم داستانی ساخته، راه نرفته را برای این کشور هموار کرده‌است. او که رئیس (افغان فیلم) بوده و برای ساختن فیلم حوا، مریم، عایشه؛ سختی‌های بسیاری را متحمل شده، از فیلم‌برداری در روزهایی که چند انتحاری در کابل اتفاق می‌افتاد، گرفته تا امنیت جانی که باید برای عوامل فیلم همیشه محافظین حضور می‌داشتند.
وی از دانشگاه هنر و فیلم اسلواکی دکترای کارگردانی دارد و در طول سال‌ها تلاش، به کسب جوایز متعددی در فستیوال‌های بین‌المللی فیلم، در سراسر دنیا دست یافته‌است. صحرا کریمی پیرو فلسفهٔ هستی‌گرایی یا اگزیستانسیالیسم است. درون‌مایهٔ فیلم‌هایش نیز ردّ پایی از این تفکر را دارا می‌باشد. تعدادی از منتقدین فیلم «نسیمه» که خاطرات روزانهٔ دختری مهاجر را روایت می‌کند یادآوری شعرگونه از نیچه، کافکا و کامو، نمایش سمبلیکی از کتاب (کیمیاگر) پائولو کوئلیو می‌دانند. برخی می‌گویند: او بیشتر متأثر از سینمای نوین شرق اروپا و سنت سینمایی شوروی سابق است.
جشنوارۀ زنان برتر که هر سال در شهر جنوا (genoa) ایتالیا برگزار می‌گردد؛ جایزۀ بخش بین‌الملل خود به نام « جایزۀ هیپاتیا» را به صحرا کریمی کارگردان فیلم حوا، مریم، عایشه؛ به پاس ساختن فیلم‌هایی در داخل افغانستان با روایت‌های زن محور، اهدا کرد.
صحرا کریمی در مراسم اهدای این جایزه که همراه بود با نمایش فیلم حوا، مریم، عایشه؛ حضور داشت. از حمایت و هم‌صدایی جشنوارۀ زنان برتر جنوا ایتالیا تشکر کرد و تأکید کرد که زنان افغانستان را فراموش نکنید. نگذارید سیاست‌مداران شما با تصمیم نادرست، یک گروه تمامیت خواه، تروریست و ضد زن به نام طالبان را به رسمیت بشناسند. حضور من امروز در این‌جا تنها به خاطر خود و گرفتن جایزه نیست؛ بلکه پیام رسان‌ام. پیام‌رسان تمام زنانی که در افغانستان هستند و هم اکنون در همین لحظه در خانه‌های خود زندانی‌اند و گروه تروریستی طالبان تمام حقوق آن‌ها را محدود کرده‌است، در تلاش به حذف زنان از زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی همچنان ادامه می‌دهند. زنان افغانستان خواستار آزادی، حق کار، تحصیل وحضور در جامعه هستند، با زنان افغانستان هم‌صدا شوید و آن‌ها را فراموش نکنید.
جایزۀ هیپاتیا برای تعالی زنان سال 2021، به بانو صحرا کریمی تعلق گرفت. این رویداد با حضور شهروندان فعال، انجمن‌های فرهنگی، سازمان‌های سیاسی و بشردوستانه و با حضور خبرنگاران برگزار شد. در این جشنواره، میزگردی به نام “جنوا برای زنان افغانستان” نیز برگزار شد. از جمله کسانی که در این برنامه حضور داشتند می‌توان به: “داریو فرانچینی” وزیر فرهنگ ایتالیا؛ “فرانچسکا مانوکی” روزنامه‌نگار و نویسنده، خبرنگار ویژه در افغانستان؛ “نیکو پیرو” خبرنگار ویژه RAI که اخیراً آخرین کتاب خود را با موضوع: “کابل، چهارراه جهان” منتشر کرده‌است؛ “استفانو پونتکوروو” سفیر، نمایندۀ عالی پیشین غیرنظامیان ناتو در افغانستان؛” راحل سایا” روزنامه‌نگار افغانستانی؛” استلا آسرنو” از عفو بین‌الملل، “مارتا دونزلی” رئیس بنیاد مرکز مطالعات سینمای ایتالیا و …
جایزۀ هیپاتیا در سال 2010 در خلال پنجمین دورۀ جشنواره، با همکاری نهادهای محلی و ملی، با هدف تجلیل از یک یا چند چهرۀ زن که با آثار و حرفۀ خود برای تأیید زنان در عرصه‌های مختلف نقش داشته‌اند، ایجاد شد. بخش‌های زندگی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی در ایتالیا و جهان. این جایزه هم‌چنین ابزاری برای نزدیک‌تر کردن شخصیت‌های زن بزرگ زمان ما و جوانان است.
بازیگران زن و مهمانان این جشنواره: گایا آپرا، ویولا گرازیوسی، جولیانا موسو، آریانا نینچی، میلو پرونوتو، گالاتیا رانزی، سیلویا سیراوو، آناپائولا ولاچیو، بئاتریس ویزیبلی، الی پاپاکوستانتینو، اوا کانتارلا، دوچیو دمتریو، لورا پالمیری، مارکو فانتاسیا، جولیا پیسانی، الساندرا سنی، آنا سولارو، ایزابلا دی لئو، اریکا ماننا، سیلویا نیوبرن، آندریا پورچدو، ماریپولا، آنجلا کوریا کارلو فانلی، جانفرانکو بارتالوتا، اوجنیو پالسترینی، سیلوانا زانوولو، لیندا کایزر.
صحرا کریمی! اینک عضو رسمی آکادمی فیلم و تلویزیون اسلواکی می‌باشد و سابقۀ کارگردانی در 32 فیلم کوتاه، داستانی و بلند را دارد. رئیس هیئت ژوری جشنواره فیلم استکهلم نیز جزو کارنامۀ موفق او است. دکتر صحرا کریمی با کارنامۀ درخشان‌اش، برگی زرّین به افتخارات افغانستان افزوده و این اولین باری‌است که یک زن افغانستانی، جایزه “هیپاتیا” را از آن خود می‌کند.
