در دنیایی که صحبت از قدرت رسانه‌ها و خبرنگاران بر سر زبان‌ها است، با حدس بر گمانه‌زنی‌هایی چون: رسانه و خبرنگاران هستند که رئیس‌جمهورها، نخست‌وزیرها سیاست‌ها را در یک کشور رهبری می‌کنند، در افغانستان اما چیزی متفاوت‌تر از جهان در حال رُخ دادن است. وضعیت اسف‌بار آزادی بیان و خبرنگاران در افغانستان با محدودیت‌هایی جدی روبه‌رو شده که این خود، چالش‌های بزرگی را بر سر راه خبرنگاران و مانع اصلی اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع اخبار و حوادث گردانیده است. با تسلط طالبان بر افغانستان، رسانه‌ها با محدودیت‌های گسترده و توقف بسیاری از برنامه‌های تفریحی و موسیقی، مورد آزار قرار گرفتن خبرنگاران، به‌خصوص فضای فعالیت برای زنان خبرنگار، به سمت خفقان بسیار پُر رنگ می‌نماید. زنان از کار و فعالیت باز مانده و برخی از رسانه‌ها، زنان خبرنگارشان را از حضور در دفتر رسانه منع کردند. فضای رنگارنگ رسانه‌ای در افغانستان به یک‌بارگی دگرگون گشته، رقص و آواز از رسانه‌های تصویری حذف گردید. با چنین اوصاف و شرایط، خبرنگاری در افغانستان یکی از پرمخاطره‌ترین کارها است. بسیاری از خبرنگاران مجبور به ترک وطن شدند، عده‌ای هم که در کشور ماندند یا رسانهٔ‌شان را ترک کرده و خانه‌نشین گشته‌اند یا با احتیاط و خودسانسوری کار می‌کنند. شمار محدودی از زنان که در رسانه‌ها ظاهر می‌شوند از پوشش ظاهری تا محتوای صحبت را باید در چهارچوکات تفکر طالبانی باشد، در غیر آن امکان کار کردن در رسانه‌ها برای زنان وجود ندارد.
پس از فروپاشی دولت افغانستان و بازگشت گروه تروریستی طالبان به قدرت در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، صدها خبرنگار مرد و زن، افغانستان را ترک کردند و بیش از ۴۰ درصد از رسانه‌ها (حدود ۵۷۸ رسانه)، که شبکه‌های تلویزیونی، رادیویی، رسانه‌های آنلاین و چاپی به دلایل مختلفی مسدود شدند از جمله: تهدیدهای طالبان علیه خبرنگاران و نبود بودجهٔ کافی. این در حالی است که هر روز به مشکلات دیگر رسانه‌ها افزوده می‌شود. سانسور، تخریب وسایل خبرنگاری، تهدید، شکنجه و دست‌گیری از مواردی هستند که خبرنگاران در هفت ماه گذشته با آن مواجه بوده‌اند. با آمدن طالبان، دسترسی به اطلاعات در افغانستان به‌شکل بی‌سابقه‌ای محدود شده است و طالبان بر محتوای همهٔ رسانه‌های فعال در داخل افغانستان نظارت می‌کنند. شماری از خبرنگاران و مدیران رسانه‌ها می‌گویند: آن‌ها مجبور هستند گزارش‌ها و برنامه‌هایشان را قبل از انتشار، به مسئولان طالبان ارسال کنند تا اجازهٔ نشر بگیرند؛ در غیر این صورت، ممکن است با رفتار خشونت‌آمیز طالبان مواجه شوند. مسئولان ادارهٔ اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت‌ها، به همهٔ مدیران و خبرنگاران رسانه‌ها گوشزد کرده که محتوای مطالب خود را پیش از انتشار به این اداره بفرستند تا تأیید شود. طالبان برای شماری از اداره‌های تحت کنترل خود، افرادی را به‌عنوان سخن‌گو گماشته‌اند، کار سخن‌گوهای طالبان به‌جای همکاری با رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی، کنترل رسانه‌ها، خبرنگاران و جلوگیری از افشای اطلاعات مهم به رسانه‌ها است.
با مقایسهٔ خشونت‌های اعمال‌شده علیه خبرنگاران در ابتدای سال و هفت ماه اخیر که طالبان آمده، سی‌وسه حادثه علیه خبرنگاران در دورهٔ جمهوریت توسط طالبان و انتحاری‌هایشان صورت گرفته و در هفت ماه باقی ماندهٔ سال و در دورهٔ تسلط گروه تروریستی طالبان، دست‌کم ۶۶ مورد بازداشت که در بیشتر موارد، با خشونت فیزیکی، توهین و حتی شکنجهٔ خبرنگاران همراه بوده و بیش‌ترین خشونت‌ها در زمان حضور طالبان اتفاق افتاده است. در کنار افزایش بی‌سابقهٔ خشونت، تهدید و اعمال محدودیت بر رسانه‌ها در افغانستان، شمار زیادی از شبکه‌های تلویزیونی، رادیویی، روزنامه‌ها، مجله‌ها و خبرگزاری‌ها که در بیست سال گذشته در افغانستان فعال بودند، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.
این تنها چالشی نیست که با آمدن گروه تروریستی طالبان بر خبرنگاران روا داشته‌اند، بلکه تمام قوانین افغانستان، از جمله قوانین و مقرراتی که برای نظام‌مند ساختن رسانه‌ها و نشر اطلاعات تصویب شده بود نیز به حالت تعلیق درآمده و از هفت ماه گذشته به این سو، رسانه‌های افغانستان در یک خلأ بی‌قانونی قرار دارند. طالبان به رسانه‌ها دستور داده‌اند مطالبی را نشر نکنند که تأثیر منفی علیه طالبان بر افکار عامه بگذارد. برخورد سلیقه‌ای با رسانه‌ها در مورد دسترسی به اطلاعات، مداخلهٔ در بخش‌های مختلف طالبان با رسانه‌ها، از مشکلاتی است که در نبود قانون مشخص به وجود آمده است. افرادی از ادارهٔ استخبارات طالبان به شکل متواتر به دفاتر رسانه‌های مطرح می‌‌روند و امر و نهی می‌کنند. طالبان به خبرنگاران گفته‌اند: «شما تحت حاکمیت ما کار می‌کنید پس چیزی که ما می‌گوییم باید نشر کنید و چیزی را که ما نمی‌خواهیم نباید نشر کنید». طالبان در تلاش هستند تا با استفاده از زور، تهدید و فشار، رسانه‌های آزاد را وسیله‌ای برای تبلیغات خود بسازند.
یک روز قبل از تجلیل روزملی خبرنگار، مولوی‌های گروه تروریستی طالبان، حکم جدیدی را به نمایندهٔ موبی‌گروپ ابلاغ کردند. بر اساس دستور وزارت امر به معروف و نهی از منکرگروه تروریستی طالبان، نشر سریال‌های خارجی را پنجشنبه شب ممنوع اعلان کردند و به گروه رسانه‌ای، شامل: تلویزیون‌های خصوصی طلوع، لمر، طلوع‌نیوز و… دستور داده‌اند تا پخش سریال‌های خارجی را متوقف کنند. در همین رابطه، طلوع‌نیوز در حساب کاربری تویتر خود روز (پنجشنبه،۲۶ حوت) نوشته بود که حکم «ممنوعیت قطعی» پخش سریال‌های خارجی در رسانه‌های تصویری افغانستان امروز (پنجشنبه، ۲۶ حوت) توسط استخبارات حکومت طالبان به نماینده موبی‌گروپ ابلاغ گشته است و این خبر را در سرویس ویژه خبری ساعت ۶ شام نیز گنجانیده بود، اما ساعات پس از نشراین خبر، استخبارات گروه طالبان به ساختمان این رسانه یورش بردند و بهرام امان گرداننده‌ی برنامه‌های سیاسی و خبری، خپلواک سافی رییس طلوع نیوز و نافع خلیق مشاور حقوقی این شبکه را باز داشت کردند که دو تن آنان را ساعات پس از بزادشت آزاد کردند اما بهرام امان تا عصر روز جمعه در قید این گروه بود. با این تفاسیر، گرامی‌داشت روز خبرنگار، در روزی که همچنان به سوی محدودیت‌های بیشتر حرکت می‌کنند، چیزی جز ادای دین نیست به خبرنگارانی که جان خود را در این راه از دست داده‌اند. خبرنگارانی که با چالش‌های فراوان و بی‌وقفه‌ای در تاریخ افغانستان روبه‌رو بوده‌اند و خواهند بود. هر روزی که در تقویم به نام چیزی یا کسی تجلیل می‌گردد، سوژه بزرگی است برای خبرنگاران، تا از آن خبر بسازند و گزارش تهیه کنند. اما برای روز خبرنگار چه‌کسی این کار را خواهد کرد؟ آن هم در فضای اختناقی افغانستان و طالبانی که دشمن آزادی رسانه و خبرنگاران هستند. آزادی بیان در افغانستان یکی از دست‌آورد‌های مهمی دو دهه‌ی اخیر است که پس از تسلط گروه تروریستی طالبان در آستانه‌ی نابودی حتمی قرار دارد.
