«موسیقی مانند كشوری است كه روح آدمها در آن حركت میكند. در آنجا گلهای زیبا میروید و هیچ علف هرزهای در آن دیده نمیشود، اما تعداد كمی از افراد میفهمند كه در هر قطعه از موسیقی چه شوری نهفته است». بتهوون
گروه طالبان دشمنی عمیقی با هنر و مخصوصاً موسیقی دارد، با روی کار آمدن این گروه بعد از بیست سال دوباره قلب خوشصدای هنر از تپش افتاده است. رد این دشمنی به دروازههای دانشکدهٔ هنرهای زیبا در دانشگاه کابل رسیده و دستور حذف این رشته موسیقی را دادهاست. استادان این دپارتمان با روی کار آمدن گروه طالبان بهخاطر تهدیدهای امنیتی از افغانستان خارج شده و یا نمیخواهند به تدریس ادامه دهند.
یکی از استادان این دپارتمان که نخواست نامی از او برده شود، میگوید: ما میفهمیدیم که طالبان تغییر نکردهاست، وقتی که آنها شنیدن موسیقی را گناه و تخطی از قانون حساب کنند. طبیعی است که آموزگاران موسیقی را واجبالقتل میدانند که نمونهٔ آن را زیاد دیدهایم. با قدرتگیری این گروه، ما کار این رشته را تمام شده فرض کردیم و اکثر همکارنم از افغانستان خارج شدند. او در ادامهٔ صحبتهایش از تغییر دادن نام این دپارتمان به «تصنیف و ترانه» یاد کرد وگفت: طالبان میخواهند استادان جدید را جذب کنند تا برنامهٔ جدید درسی که به احتمال زیاد ترانه و نعتخوانی باشد را به دانشجویان آموزش دهند.
با سقوط نظام جمهوری به دست گروه طالبان بیش از ۲۰۰ تن از استادان دانشگاههای دولتی از افغانستان خارج شدهاند که این خود یک معضل بزرگ در نهادهای تحصیلی میباشد.
احمد یکی از دانشجویان این دپارتمان میگوید: با شروع دوبارهٔ دانشگاه، تعداد ما از ۱۸ دانشجو به ۲ نفر رسید و همصنفان ما بیشترشان بهخاطر آیندهٔ نامعلوم ترک تحصیل کردند. او همچنان از نبود استادان در دپارتمان موسیقی یادآور شد و گفت: در این دپارتمان کمتر از پنج استاد حضور دارند که آنها هم مضامین فرعی مانند ثقافت و تاریخ را تدریس میکنند و آمر دپارتمان به ما گفته که دیگر اجازهٔ آموزش دادن موسیقی به گونهٔ عملی را ندارد.
طالبان تمام آلات موسیقی را شکسته و دروازهٔ این دپارتمان را بستهاند که بیشتر از ۴۰ دانشجوی باقیماندهٔ این دانشکده در بیسرنوشتی قرار دارند. گروه طالبان برای انستیتوت ملی موسیقی هم رئیس جدید تعیین کرده و نام آن را به «ترنم و فرهنگ» تغییر دادهاست، همچنان به رسانهها دستور دادهاند تا از پخش هرگونه موسیقی خوداری کنند، این گروه آوازخوانی و شنیدن موسیقی را حرام میدانند. طالبان چندی قبل «مجسمه مادر» که کار مشترک دانشجویان دختر برای پایاننامهٔ دورهٔ لیسانسشان بود را ابتدا با تکهای سیاه پوشانده بودند و بعد از چند مدت آن را شکستند.
فاطمه یکی از دخترانی که روی این مجسمه کار کردهاست میگوید: در زمان ساخت این مجسمه، دانشجویان دانشکدهٔ شرعیات بنا بر زن بودن این مجسمه مانع میشدند و در آخر به شرطی که مجسمه سر نداشته باشد اجازهٔ ساخت آن را دادند. به همان خاطر ما به جای سر، بهروی گردن مجسمه، یک کوزهٔ آب ساختیم. این گروه ساختن هرگونه مجسمه را نماد شرک و بتپرستی میدانند و آن را غیر مجاز میخوانند.
دپارتمان موسیقی برای اولین بار در سال ۱۳۴۵ به شکل کورس در پهلوی رشتههای نقاشی و مجسمهسازی در دانشکدهٔ هنرهای دانشگاه کابل ایجاد شد، ولی بعد از مدت کوتاهی بنا بر مشکلات تعطیل گشت. این دپارتمان برای بار دوم به شکل علمی و آکادمیک در سال ۱۳۵۹ با تدریس استادانی چون استاد حفیظالله خیال و استاد اسماعیل اعظمی شروع شد. استادان مطرح این دپارتمان را میتوان، استاد محمدحسین سرآهنگ، استاد خانم ممتاز، استاد فرهمند و استاد محمداکرم روحنواز نام برد.
در دورانی که تنها موسیقی خرابات و محلی در افغانستان شنوندگان خود را داشت و برای طبقهٔ جوان هیچ موسیقی وجود نداشت، ظاهر هویدا و عزیز آشنا از هنرمندان جوانی بودند که برای نخستینبار در سال ۱۹۶۴ گروه آماتور موسیقی پاپ را با همکاری جمعی از هنرمندان تأسیس کرد که آقا محمد کارگر، احمد شاکر، چترام سانی، سید حبیب علوی، کبیر هویدا و یونس موسیقیار از دیگر اعضای این گروه بودند. آغاز کار این گروه، همزمان بود با قدمهایی که زندهیاد احمد ظاهر در عرصهٔ موسیقی بر میداشت.
اولین گروه موسیقی آماتور، در دو سال آغاز کارش به شهرت بسیاری دست یافت و علاقمندان خود را در بین مردم افغانستان یافت. به دلیل استقبال گرم مردم از این گروه، اوقات طلایی رادیوی افغانستان هشت و نیم تا نه و نیم شب پس از اخبار پشتو و فارسی به این گروه اختصاص داده شد و پس از آن گروههای آماتور بعدی چون گروه باران و چهار برادران تأسیس شدند. این گروه در رادیو افغانستان تحت نظر استاد زلاند کار میکرد که استاد زلاند خود در انقلاب موسیقی افغانستان نقش مهمی داشت. آهنگهای بامیان، غزنی و زهره از جمله آهنگهایی بودند که توسط استاد زلاند ساخته شد و علاقهمندان بسیاری داشت.
با به قدرت رسیدن طالبان در سال ۱۳۷۵ موسیقی یکبار دیگر رو به زوال نهاد و برای مدت پنج سال دروازههای دپارتمان موسیقی در دانشگاه کابل و دیگر آموزشگاهها بسته ماند، مردم اجازهٔ شنیدن هیچگونه موسیقی را نداشتند، با شکست گروه طالبان در سال ۱۳۸۰ موسیقی دوباره جان گرفت. حالا دوباره با گذشت دو دهه، قرار است تاریخ تکرار شده و صدای موسیقی در افغانستان خاموش شود، گروه طالبان با سماجت تمام در مقابل تمام تمدنهای بشری ایستاده و میخواهند افکار پوسیده و مخربشان را در جغرافیای خستهای بهنام افغانستان جامهٔ عمل بپوشانند.