دیبرا لاینز، در آخرین بیانیه‌اش به عنوان نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان گفته است سیستمی که زنان و اقلیت‌ها را مستثنا بسازد دوام نخواهد آورد.
خانم لاینز در ماه اپریل ۲٠۲٠ میلادی به عنوان نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان تعیین شد.
در جریان بیش از دو سال مأموریت او گفت‌وگوهای صلح افغانستان به بن‌بست رسید؛ نیروهای ناتو از افغانستان خارج شدند؛ اشرف غنی رییس جمهور پیشین از کشور فرار کرد؛ نظام جمهوری سقوط کرد و تمامی ساختارهای نظامی، سیاسی، حقوقی و خدماتی از هم پاشید؛ گروه طالبان که هنوز در شورای امنیت سازمان ملل به عنوان گروه تروریستی شناخته می‌شود به قدرت رسید.
با وجود سقوط نظام و روی کار آمدن یک گروه تروریستی، مأموریت دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما/UNAMA) تمدید شد.
خانم دیبرا لاینز، در سخت‌ترین شرایط امنیتی، سیاسی و اقتصادی افغانستان مأموریت بزرگی را به عهده داشت تا از سازمان ملل در افغانستان نمایندگی کند.
او در بیانیه خداحافظی‌اش نوشته است که سیاست او در افغانستان تحت کنترل طالبان، تعامل و گفت‌وگو بوده است.
این بیانیه، امروز(پنج‌شنبه، ۲۶ جوزای ۱۴٠۱ خورشیدی) در صفحه‌ی فیسبوک یوناما منتشر شد.
خانم دیبرا لاینز در این بیانیه گفته است که پس از روی کار آمدن گروه طالبان در کابل «از نظر سیاسی، یوناما به این نتیجه رسید که علی‌رغم سیاست‌های افراطی طالبان که حقوق زنان، آزادی رسانه‌ها و نمایندگی سیاسی فراگیر را محدود می‌کند، تنها راه رو به جلو از طریق مشارکت سیاسی است. توصیه‌های سرمنشی سازمان ملل به شورای امنیت در مورد مأموریت تجدید شده یوناما منعکس کننده این تصمیم بود. ما خوشحال بودیم که شورای امنیت موافقت کرد. مأموریت جدید ما به یوناما اجازه می‌دهد تا در افغانستان بماند و به این تعامل ادامه دهد.»
دیبرا لاینز در ده ماه اخیر که طالبان بر کشور مسلط شده، دیدارهای زیادی با رهبران طالبان داشته، به خصوص با تروریست‌های سرشناس مثل سراج‌الدین حقانی که ایالات متحده برای هرگونه اطلاعات در مورد آنها میلیون‌ها دالر جایزه تعیین کرده بود.
اکنون که مأموریت خانم لاینز به پایان رسیده و افغانستان را ترک می‌کند، گفته است: «وقتی این وظیفه را پذیرفتم نمی‌توانستم افغانستانی را تصور کنم که اکنون آنرا ترک می‌کنم. قلب من به ویژه برای میلیون‌ها دختر افغانی می‌شکند که از حق تحصیل محروم شده‌اند، و برای بسیاری از زنان با استعداد افغانستان که به جای استفاده از استعدادهای آنها برای بازسازی جامعه‌ای که اکنون درگیری بسیار کمتری را تجربه می‌کند، برای ایشان گفته می‌شوند که در خانه بمانند که از برخی جهات از قبل هم ترسناک‌تر است.»
خانم لاینز سیاست طالبان در قبال زنان را طعنه‌آمیز خوانده و گفته است: «طعنه‌آمیز است اکنون در حالی که فضا برای کمک به بازسازی کشور وجود دارد، نیمی از جمعیت محدود شده‌اند و از سهم‌گیری آنها در بازسازی جلوگیری می‌شود.»
با پا درمیانی یوناما در جریان ده ماه اخیر حداقل هر هفته بیش از ۳٠ میلیون دالر، در مجموع نزدیک به ۹٠٠ میلیون دالر به عنوان کمک‌های بشردوستانه به سیستم مالی افغانستان تزریق شده تا از فروپاشی کامل کشور جلوگیری شود. ارچند خانم لاینز در بیانیه‌اش گفته که حدود ۲٠ میلیون شهروند افغانستان از این کمک‌ها مستفید شده، اما معلوم نیست که طالبان چقدر به این پول‌ها دسترسی داشته و چگونه مصرف کرده‌اند.
در همین حال، دیبرا لاینز بر اثربخشی تعامل میان جهان و طالبان و همین‌طور تعامل طالبان با قشرهای مختلف مردم افغانستان تأکید کرده و به نحوی به طالبان هشدار داده که نادیده گرفتن زنان و اقلیت‌ها(قوم‌های غیر پشتون و جناح‌های غیر طالب) منجر به سرنگونی سیستم طالبان خواهد شد.
خانم لاینز گفته است: «من متقاعد شده‌ام که بهترین امید در یک استراتیژی تعامل است که به مقامات حاکم نشان می‌دهد که سیستمی که زنان، اقلیت‌ها و افراد با استعداد را مستثنا می‌سازد، دوام نخواهد آورد، در عین حال امکان ایجاد یک سیستم وجود دارد که هم همه‌شمول و هم اسلامی باشد.»
ارچند طالبان تاهنوز بر تقویت ساختارهای نظامی‌اش تمرکز کرده و چندین قول اردوی انتحاری ساخته است و به همین خاطر قادر به ایجاد کابینه و فعال‌سازی نهادهای خدماتی نشده، اما کابینه‌ی سرپرست تشکیل داده که تک‌قومی، تک‌جنسیتی و همه مسئولان از میان جنگجویان و فرماندهان این گروه انتخاب شده است.
اما به نظر می‌رسد تشکیل کابینه‌ی همه‌شمول که در آن جناح‌های مختلف سیاسی، زنان، جامعه مدنی و همه قشرهای کشور دخیل باشد، دغدغه‌ی طالبان هم نیست. گروه طالبان این روزها مصروف وضع قیودات بیشتر بر حقوق و آزادی زنان و دستگیری و کشتار نظامیان پیشین است. از همه مهمتر، درگیر جنگ مسلحانه با گروه‌های مقاومت مردمی و اختلاف‌های درونی که در برخی مناطق منجر به درگیری‌های شدید میان فرماندهان و جنگجویان این گروه شده است.
