افغانستان یکسال پُر از تحولات را پشت سر گذاشت؛ از سقوط یکشبۀ نظام و حکومت جمهوریت گرفته تا مبارزۀ مدنی زنان افغانستان علیه طالبان، اعمال محدودیت برای زنان از سوی طالبان، از بین رفتن اقتصاد، گسترش فقر و گرسنگی و… طالبان در تاریخ ۲۴ اسد ۱۴۰۰ با فرار محمداشرف غنی، رئیسجمهور پیشین مجدداً رویکار آمد و یک سال گذشته را با زیرساختهای حکومت پیشین و توأم با چون و چراهای بسیاری طی کرد. آنها در هفتم سپتامبر ۲۰۲۱، دولت خود را به سرپرستی ملامحمدحسن آخوندزاده با عنوان «امارت اسلامی» که نام دولت نخست این گروه در سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ بود، اعلام کرد. همۀ اعضای کابینه، مسئولان محلی و کارمندان عالیرتبه در نهادهای دولتی طالبان از میان فرماندهان، جنگجویان و اعضای این گروه گزینش شدهاند و هیچکس خارج از این گروه، در رأس ادارات دولتی حضور ندارد. از اینجا بود که معاهدات سیاسی دوحۀ قطر زیر سؤال رفت و تفکر حکومت همهشمول طالبانی را روشن ساخت. از این رو مبارزات زنان افغانستان، سمت و سویی دیگر یافت و علاوه بر خواستههای اولیه برای احقاق حقوق زنان، نگاه جامعۀ جهانی را به سیاست دیکتاتورمأبانۀ طالبانی جلب نمود. دنیا در تکاپو برای برگزاری نشست با طالبان و اقناع آنان، زنان در مبارزهای سخت و دشوار در تقابل با افراطگرایی و تفکر زنستیزانۀ طالب.
اکنون که یکسال از زمان رویکارآمدن طالبان در افغانستان میگذرد، شهروندان کشور در این مدت از نبود بودجۀ کافی برای بخشهای توسعه، فلج بودن نظام بانکی و فرار کادرها از ادارهها بهویژه ادارههای خدماتی، دسترسی به خدمات عامه در کشور را بهطور جدی با آسیب روبهرو کرده است. این در حالی است که طالبان دوشنبه ۲۴ اسد را به مناسب سالروز شکست نیروهای خارجی و قدرت گرفتن این گروه در افغانستان تعطیل عمومی اعلام کردند. در این روز گروهی از جنگجویان طالبان تفنگهای خود را در هوا تکان میدادند و پرچم جنبش خود را برافراشته بودند، رژههای کوچکی را به نشانۀ پیروزی با پای پیاده، سوار بر دوچرخه یا موتورسیکلت در خیابانهای کابل برگزار کردند. گروهی از آنها نیز در حالی که شعارهای «زنده باد اسلام» و «مرگ بر آمریکا» سر میدادند، از مقابل سفارت پیشین ایالات متحده عبور کردند. عبدالوحید رایان، مسئول خبرگزاری باختر که توسط طالبان اداره میشود نیز نوشت: «این پیروزی و آزادی بزرگ را، توکل به خدا و حمایت مردم برای کشور به ارمغان آورد. امروز، روز پیروزی امارت اسلامی افغانستان بر آمریکا و متحدانش است که کشور را اشغال کرده بودند». اگر چه ۱۵ آگوست برای طالبان نشانۀ پیروزی است اما برای مردم افغانستان یک تراژدی بزرگ و غیرقابل باور است. به همین منظور، شماری از خبرنگاران افغانستانی که پس از رویکارآمدن طالبان به پاکستان رفتهاند، سالگرد سقوط دولت افغانستان را «سالگرد مرگ آزادی بیان» خوانده و به این مناسبت شمعافروزی نمودند. در حال حاضر دهها خبرنگار افغانستانی در پاکستان به سر میبرند که شامگاه روز شنبه (۲۲ اسد) در یک گردهمایی خواستار توجه جهان به وضعیت رسانهها و آزادیبیان در افغانستان شدند.
همزمان با گردهمایی اعتراضی زنان در افغانستان، هزاران تن از افغانستانیهای مقیم کشورهای غربی با برپایی تجمعهای اعتراضی، بیزاری خود از طالبان و حمایتشان را از زنان و مردم افغانستان اعلام کردند. در این اعتراضها که در کشورهای کانادا، آلمان، استرالیا، سوئد، بریتانیا، آمریکا و… برگزار شد، اعتراضکنندگان با حمل پرچم ملی افغانستان، از کشورهای جهان خواستند تا دولت گروه طالبان را که به نقض گستردۀ حقوق بشر و سرکوب اقوام و اقلیتها محکوم است، به رسمیت نشناسند. در گزارشات آمدهاست که اعتراض افغانستانیها در محکومیت اقدامهای طالبان و حمایت از مردم، همزمان در ۲۸ شهر از کشورهای غربی برگزار شده و شعارها و اعلامیههای این تجمعهای اعتراضی بر حمایت از مردم و زنان افغانستان، توقف کشتار و آزار مردم، توقف کوچ اجباری هزارهها و به رسمیت شناخته نشدن طالبان نزد کشورهای جهان متمرکز بودهاست. همزمان با این اعتراضها، گروهی از زنان نیز روز یکشنبه در کابل، به اقدامهای تبعیضآمیز طالبان در قبال زنان، سرکوب اقوام و کشتار نظامیان پیشین اعتراض کردند. تجمع اعتراضی زنان در کابل همچون گذشته با واکنش خشونتبار طالبان همراه شد و خبرنگاران اجازه نیافتند برای پوشش اعتراض زنان در محل برگزاری تجمع اعتراضی حضور پیدا کنند. زنان معترض در کابل با فرستادن اعلامیهای به رسانهها، از کشورهای جهان خواستند در مقابل جنایات طالبان سکوت نکنند و این گروه را به رسمیت نشناسند.
پانزده آگوست روز تصرف کابل توسط طالبان و بازگشت آنها به قدرت است. به همین دلیل افغانستانیها در اکثر کشورها تظاهرات بر علیه بهرسمیت شناختن طالبان و افشاگری بر علیه طالبان بر پا کردند. در سوئد نیز نیروهای آزادیخواه در مدبوری پلاسن، برنامهای شامل سخنرانی، شعاردهی، نمایشگاه عکس و برنامههای هنری برگزار کردند. در این راهپیمایی جمعی از ایرانیان و سوئدیهای آزادیخواه نیز به نشانۀ همبستگی شرکت داشتند. در آستانۀ یک سالگی روی کار آمدن گروه تروریستی طالبان در افغانستان! شماری از افغانستانیهای مقیم شهر استکهلم/ سویدن در تاریخ ۱۴ آگوست به برگزاری چند همایش پرداختند. آنها که شمارشان به صدها تن میرسید، بر ضد طالبان و برای به رسمیت نشناختن این گروه تروریستی از جانب دولت سویدن شعار میدادند. همچنین در این همایش، آنان در دفاع از حقوق زنان، منع دختران از مکتب و اقلیتهای قومی و مذهبی نیز شعار سر دادند.
شماری از زنان در کانادا در اعتراض به یک سالگی سقوط کشور به دست طالبان و سیاستهای زنستیزانۀ این گروه راهپیمایی برگزار کردند و از جامعه جهانی خواستند که طالبان را به رسمیت نشناسند و سکوتشان در قبال اعمال طالبان را بشکنند. این گردهمایی اعتراضی با عنوان «در سوگ ۱۵ آگوست، روز سیاه سقوط کشور و برگشت گروه طالبان» روز جمعه، ۲۱ اسد ۱۴٠۱ خورشیدی، از سوی زنان فعال جامعۀ مدنی که بعد از سقوط افغانستان به شهر کلگری ایالت آلبرتا کشور کانادا مهاجرت کردند برگزار شد. یکی از شرکت کنندگان خانم شیلا قیومی است که در همین ارتباط به نیمرخ میگوید: «یکسال میشود طالبان با معاهدهای که همراه آمریکا داشتند به عنوان یک گروه تروریستی وارد افغانستان شدند و قدرت را به دست گرفتند. آنها همۀ انسانهای افغانستان را، اعم از مرد و زن، به خصوص زنان و دختران را از حقوق اولیهشان محروم ساختند. زنان را از حق کار، حق تحصیل، حتا از حق انسان بودن محروم کردهاند. طالبان هر روز ترور و کشتار میکنند و به بهانههای مختلف مردم را تحت شکنجه قرار میدهند. او افزود که «از جامعۀ جهانی میخواهیم این گروه را هیچگاه به رسمیت نشناسند و روی طالبان فشار وارد کنند تا اینکه در افغانستان توسط یک انتخابات آزاد، حکومتی برقرار شود که به نفع همۀ مردم باشد. باید تغییراتی در افغانستان بیاید که زندگی مردم به حالت نرمال ساخته شود». خانم وژمه یکی دیگر از شرکتکنندگان در این گردهمایی به نیمرخ میگوید: «ما بهخاطر یکساله شدن حضور طالبان در افغانستان گردهم آمدیم تا به فروپاشی حقوق زنان اعتراض کنیم. زنان در یکسال گذشته از هیچ حقوقی برخوردار نبودند، دختران یکسال شده که مکتب نمیروند، از تحصیل بازماندند. زنان بهکار رفته نمیتوانند البته از حقوق اجتماعی، سیاسی و مدنی خود نیز محروم هستند». او افزود: «هدف از برگزاری گردهمایی ما ایناست که جامعۀ جهانی متوجه شده و با ما همکلام شوند تا بتوانیم از زنان رنجدیدۀ افغانستان دفاع کنیم. ما از جامعۀ جهانی میخواهیم که طالبان را به رسمیت نشناسند».
تجمع اعتراضی افغانستانیها در شهرهای سیدنی و ملبورن استرالیا برگزار گردید، اعتراض کنندگان در ملبورن و سیدنی با محکوم کردن جنایتهای طالبان، حمایت خود را از مردم و زنان افغانستان اعلام کردند. اعتراضکنندگان از کشورهای جهان خواستهاند تا در این روزهای دشوار، از مردم افغانستان حمایت کنند و طالبان را به رسمیت نشناسند. یکی از برگزارکنندگان این برنامه اعتراضی، “شبنم صفا” میگوید: برنامۀ ما تنها یادبود سقوط کابل نیست بلکه جمع کردن تمام مردم استرالیا در کنار یکدیگر است برای آگاهی از وضعیت مردم در افغانستان. او ادامه میدهد که ما ۱۲ ماه تلاش کردیم برای این برنامه تا از دولت استرالیا بخواهیم که ۲۰ هزار ویزای بشردوستانه برای مردم افغانستان اختصاص دهد زیرا استرالیا مسئولیت دارد نسبت به مردم و حضور ۲۰ سالهاش در افغانستان. آنهایی که با استرالیا کار کردند، مخصوصاً زنان و مردم هزارۀ افغانستان و قومیتهایی که در معرض خطر هستند. او میگوید خواستۀ ما از جامعه جهانی این است که مردم افغانستان را حمایت کنند و آنها را از یاد نبرند.
صدها تن از افغانهای ساکن شهر فرانکفورت آلمان نیز با برپایی گردهمایی اعتراضی، ضمن محکوم کردن برخورد طالبان با زنان و نقض گستردۀ حقوق بشر، از جامعۀ جهانی خواستهاند مردم افغانستان را در مبارزه علیه استبداد و تروریسم حمایت کنند. آنها در برنامۀ خود از موسیقی استفاده کرده و تعدادی از فعالین مدنی نیز سخنرانی کردند. آنها پس از تجمع و سر دادن شعار بر علیه طالبان و ابراز خشم از کشتار، اعمال محدودیتها بر زنان و فقر و گرسنگی، در پایان برنامۀ اعتراضی خود شمعافروزی نمودند.
چندصد نفر از شهروندان افغان تبار آمریکا با راهپیمایی در مقابل کاخ سفید، خواستار حمایت از مردم افغانستان شدند. روز یکشنبه صدها تن از شهروندان آمریکایی افغانستانیتبار با برگزاری راهپیمایی در برابر کاخ سفید و در دست داشتن تابلوها، بنرها و پرچمهای مختلف، خواستار حمایت از مردم افغانستان شدند. بسیاری از این افراد که لباسهای ملی افغانستان را به تن داشتند به همراه اعضای خانوادهشان و حتی کودکان و والدین سالمند خود در این راهپیمایی شرکت کردند.
این راهپیمایی روز یکشنبه حدود ساعت ۴ بعدازظهر به وقت واشنگتن دی. سی. آغاز و به صورت مسالمتآمیز برگزار شد و شرکت کنندگان، شعارهایی چون «ما خواهان صلح هستیم» و «ما خواهان عدالت هستیم» سر دادند. این رویداد با هدف اعلام همبستگی با مردم مسلمان افغانستان برگزار شدهاست.