مرگ مهسا امینی، دختر 22 ساله ایرانی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد آن کشور، واکنش‌های گسترده جهانی را به همراه داشته است؛ واکنش‌هایی که بیشتر روایت زندگی دردناک زنان در کشورهای اسلامی و به عبارتی «زن‌کشی در سایه اسلام» است.
مهسا امینی(ژینا) روز سه شنبه (22 سنبله 1401 خورشیدی) به دلیل «پوشش نامناسب» از سوی «پولیس امنیت اخلاقی» تهران بازداشت شد. او پس از آنکه در بازداشت پولیس تهران به کما رفت، به شفاخانه کسرا در پایتخت ایران منتقل شد و روز جمعه (25 سنبله 1401 خورشیدی) در این شفاخانه درگذشت.
او که از شهر «سقز»، یکی از شهرهای کردستان ایران برای بازدید از اقاربش به تهران آمده بود، روز شنبه با حضور هزاران نفر از شهروندان ایران، در این شهر به خاک سپرده شد.
شهروندان ایران، ماموران گشت ارشاد را متهم به «قتل» این دختر جوان می‌کنند و می گویند او بر اثر «لت‌وکوب» این ماموران به کما رفته و جان داده است.
در پی مرگ این دختر جوان، اعتراضات گسترده علیه دولت ایران و علیه «حجاب اجباری» در این کشور به راه افتاده است و معترضان حکومت این کشور را به «زن‌کشی» به بهانه حجاب و پوشش متهم کرده‌اند.
در میان موجی از واکنش‌های جهانی، زنان و فرهنگیان افغانستان نیز به مرگ مهسا امینی در ایران، واکنش گسترده نشان داده‌اند و روایت‌های از زن‌کشی در افغانستان در سایه دین و به بهانه «حجاب اسلامی»، «امر به معروف» و تطبیق دستورات اسلامی، ارائه کرده‌اند.
از امر به معروف طالبان تا گشت ارشاد ایران
در پی مرگ مهسا امینی پس از بازداشت به بهانه «پوشش نامناسب»، بسیاری از شهروندان افغانستان و ایران، سیاست حکومت ایران و گروه طالبان را در قبال زنان، مقایسه کرده‌اند و بسیاری‌ها از اصطلاح «طالبان ایرانی» برای ماموران گشت ارشاد ایران، استفاده کرده‌اند.
زنان افغانستان می‌گویند که گشت ارشاد در ایران و امر به معروف طالبان در افغانستان، رفتار مشابه با زنان دارند و مسئول تطبیق سیاست‌های زن ستیزانه جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان هستند.
گروه طالبان از زمان تسلط بر افغانستان، وزارتی را زیر نام «امر به معروف و نهی از منکر» ایجاد کرده‌اند که مسئول اعمال محدودیت‌های شدید و سلب آزادی شهروندان، به ویژه زنان، هست. این وزارت پوشش مورد نظر طالبان را اجباری اعلام کرده و نیروهای آنها تاکنون زنان و دختران زیادی را به بهانه عدم رعایت این نوع پوشش تحقیر، توهین، بازداشت و شکنجه کرده‌اند.
زنان افغانستان به رسم هم‌دردی و هم‌سرنوشتی با زنان ایران، تصاویری از زنان جوانی را که قربانی خشونت و زن ستیزی طالبان شده‌اند، در شبکه‌های اجتماعی در کنار عکس مهسا امینی همرسانی کرده‌اند و نوشته‌اند: «فرقی نمی‌کند تهران باشد یا کابل، زنان به جرم زن بودن کشته می‌شوند.»
یکی از زنان افغانستان در تویتر نوشته است که: «حکومت ایران مهسا امینی را کشت، طالبان نگار، زینب و ده‌ها زن جوان دیگر را کشتند. ما زنان افغانستان زیر سلطه زور و ستم بودن را عمیقا درک می‌کنیم و برای تمام زنان تحت ظلم و ستم آزادی می‌خواهیم.»
یکی از تصاویری که در کنار عکس مهسا امینی در شبکه‌های اجتماعی افغانستان دست به دست می‌شود، عکس تاج بیگم مرادی، دختر ۲۲ ساله‌ای است که توسط نیروهای طالبان در ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور کشته شد و به دلیل هم‌سن بودن با مهسا امینی، مورد توجه قرار گرفته است.
بر اساس گزارش دیدبان حقوق بشر، طالبان در ماه سرطان سال جاری خورشیدی در یورش به خانه یک فرمانده محلی پیشین، این دختر ۲۲ ساله را همراه با یک زن دیگر، «عمدا» تیرباران کرده‌اند.
به یاد فرخنده افتادیم
شماری از زنان و شهروندان افغانستان نیز در واکنش به مرگ مهسا امینی گفته‌اند که مرگ این دختر جوان آنها را به یاد قتل فرخنده ملک زاده در کابل انداخته است.
فرخنده ملک زاده در 28 حوت سال 1393 توسط صدها تن از مردان خشمگین در منطقه «شاه دو شمشیره» کابل به صورت فجیع به قتل رسید.
این زن 27 ساله ابتدا توسط یک ملا به «سوزاندن قرآن» متهم شد و پس از آن مردان خشمگین او را زیر مشت و لگد کشتند و جسد بی‌جانش را در بستر خشک رودخانه کابل آتش زدند.
مرگ این زن جوان جامعه افغانستان را در شوک فرو برد، اما زن‌ستیزی از این جامعه هیچ وقت ریشه‌کن نشد و با آمدن طالبان، شدت بیشتری گرفته است.
یکی از زنان افغانستان نوشته است که «درد جنایت در مقابل مهسا، درد جنایت در مقابل فرخنده را دوباره زنده ساخت. زنان افغانستان و ایران، درد مشترک زن بودن را دارند.»
زنی دیگر نوشته است که «مرگ مهسا، زنی از ایران، خاطره مرگ فرخنده و هزاران زن دیگر را برای زنان افغان زنده کرد، هرچند که مرگ فرخنده بسیار دردناکتر بود.»
بسیاری از فعالان زن در افغانستان و ایران به این باور هستند که سیاست‌های زن‌ستیزانه جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان زیر سایه دین اسلام و تطبیق دستورات دینی، بهانه‌ای شده است برای سرکوب زنان و سلب آزادی‌های مدنی و حقوق انسانی آنها.
فعالان زن، جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان در افغانستان را به نقض گسترده حقوق انسانی زنان و سلب آزادی‌های آنها متهم می‌کنند.
آنها انتخاب پوشش را حق انسانی زنان می‌دانند و می‌گویند که نظام‌های سرکوب‌گر به بهانه تطبیق دستورات دینی و حجاب اسلامی، در تلاش سرکوب و حرکت‌های آزادی‌خواهانه آنها هستند.
