گروه تروریستی طالبان در اولین آزمون سراسری کانکور تحت سلطه شان، بر حق انتخاب رشته تحصیلی دختران و همچنان مکان تحصیل داوطلبان کانکور محدودیت‌های شدید وضع کرده است.
شهر نیلی همه ساله موقع برگذاری آزمون سراسری کانکور در دایکندی، میزبان صدها دختران و پسرانی با رویاهای بلند بود. آنها از روستاهای دوردست با موتورسایکل‌ها و موترهای مسافربری خود را به مرکز شهر می‌رسانیدند. آماده‌ی نتیجه‌گیری دوازده سال زحمت، بیخوابی و رویاپردازی‌های شان بودند. اما امسال این شهر نه تنها شور سابق را نداشت بلکه اشتراک کنندگان آزمون کانکور نیز به گونه‌ی چشم‌گیر کاهش یافته بود.
از سوی دیگر براساس محدودیت جدیدی که گروه طالبان بر آموزش دختران وضع کرده، داوطلبان کانکور در انتخاب رشته‌ی تحصیلی و مکان تحصیل با محدودیت روبرو بودند.
نظیفه 18 ساله یکی از متقاضیان آزمون سراسری کانکور در ولایت دایکندی بود. او پس از شنیدن خبر آغاز روند آزمون سراسری کانکور، همراه با پدرش از ولسوالی میرامور ولایت دایکندی راهی شهر نیلی شد. نظیفه در حالی که از محدودیت بر انتخاب رشته تحصیلی دختران بی‌خبر بود پس از شنیدن حرف‌های یک ممتحن در صحنه‌ی امتحان شوکه شد.
نظیفه به نیمرخ می‌گوید او علاقمند خبرنگاری است اما در روز امتحان متوجه شد که رشته مورد علاقه‌اش در لیست نیست. او از ممتحن پرسید و فهمید که نمی‌تواند ژورنالیزم/خبرنگاری را انتخاب کند.
نظیفه می‌گوید «بعد از شنیدن حرف‌های ممتحن که در صحنه امتحان گفت شماری از رشته‌ها حذف شده‌اند و باقی رشته‌ها و کد نمبر در اختیار تان قرار گرفته است دقت کنید که اشتباه نکنید، من شوکه شدم. اولین رشته تحصیلی که دوست داشتم انتخاب کنم ژورنالیزم بود. اما حق نداشتم آن را انتخاب کنم. دیگر نفهمیدم چه شد فقط گریه می‌کردم و جواب می‌نوشتم.»
نظیفه می‌گوید اکنون حتا مطمئن نیست که در این آزمون کامیاب می‌شود یا خیر؟ اما انتظار دارد حداقل بتواند در رشته ادبیات تحصیل کند.
براساس محدودیت‌های جدید گروه تروریستی طالبان بر آموزش زنان، دختران داوطلب کانکور حق ندارند رشته‌های خبرنگاری/ژورنالیزم، دامپزشکی/وترنری، اقتصاد، زراعت و انجینیری اکتشاف معادن را انتخاب کنند.
اما طالبان تنها رشته‌ها را برای دختران محدود نکرده بلکه در انتخاب محل تحصیل نیز قیودات وضع کرده و داوطلبان کانکور هر ولایت مجبور هستند در دانشگاه‌های همان زون تحصیل کنند.
زهرا 18 ساله یکی دیگر از متقاضیان کانکور در دایکندی بود که از ولسوالی اشترلی به شهر نیلی آمده بود. او به نیمرخ گفت که صحنه امتحان را ناامید و ناراحت ترک کرده است زیرا در انتخاب رشته تحصیلی‌اش آزاد نبود.
زهرا می‌گوید «با مشوره خانواده می‌خواستم در دانشگاه هرات اقتصاد بخوانم اما نه حق انتخاب رشته اقتصاد را داشتم و نه حق انتخاب دانشگاه هرات را.»
به گفته‌ی متقاضیان کانکور در ولایت دایکندی، دانشگاه‌های کشور نیز سهمیه‌بندی شده است و متقاضیان کانکور در ولایت دایکندی فقط می‌توانند در پنج ولایت مانند دایکندی، بامیان، کابل، کاپیسا و پروان مکان تحصیل شان را انتخاب کنند.
قابل یادآوری است که اشرف غنی احمدزی، رییس جمهور پیشین کشور نیز براساس یک طرح سهمیه‌بندی محدودیت‌های شدیدی بر دسترسی داوطلبان کانکور بر آموزش وضع کرده بود. او براساس یک طرح که با جبر عملی ساخت مقیاس راهیابی به دانشگاه‌ها را نه نمره‌ی داوطلب در کانکور بلکه محل زندگی و قومیت در شناسنامه تعیین کرده بود.
قبل از آمدن گروه طالبان متقاضیان کانکور در دایکندی بیشتر از چهار هزار نفر در سال بود و نصف متقاضیان دختران بودند.
امسال طالبان در دایکندی مانع پوشش خبری روند آزمون کانکور از سوی خبرنگاران محلی شدند اما منابع به رسانه‌ها می‌گویند که امسال ۲۳۳۱ داوطلب از ولایت دایکندی فورم اشتراک در آزمون سراسری کانکور را خانه‌پوری کرده بودند، اما ۱۶۳۷ تن در آزمون اشتراک کرده‌اند.که کاهش 60 درصدی اشتراک‌کنندگان را نشان می‌دهد.
شیوع ویروس کرونا، خشک سالی و سپس تسلط طالبان بر کشور بر وضعیت اقتصادی مردم دایکندی تاثیر ناگوار داشت. اکثر خانواده‌ها به دلیل فقر نتوانستند دختران و پسران شان را به مکتب و آموزشگاه‌های آمادگی کانکور بفرستند. ضمن مهاجرت خانواده‌ها به بیرون از کشور شمار زیادی از نوجوانان دانش‌آموز صنف دوازدهم بخاطر فقر مجبور به ترک تحصیل شدند. از این رو آمار داوطلبان کانکور به شدت کاهش یافته است.
