صبح یک روز نسبتا سرد پاییزی، ساکنان محله‌ای در کابل از خواب بیدار می‌شوند، با خانواده‌های خود صبحانه می‌خورند و مثل هر روز، هرکس دنبال کار و زندگی‌اش می‌رود.
اما درست در لحظاتی که هر کس به سمتی در حال حرکت است، دیدن جسد زنی که سنگ بزرگی روی شکمش گذاشته شده است، شماری را وحشت زده می‌کند.
روز دیگر، ساکنان محله دیگر، جسد سه زن دیگر را پیدا می‌کنند؛ جسدهای که در داخل یک بوجی جابجا شده و در یک محوطه غیر مسکونی انداخته شده است.
شاید تا حالا فکر کردید که دارید یک داستان جنایی را می‌خوانید، اما نه، این داستان نیست، روایت‌های از جنایت‌های واقعی است؛ جنایت‌های که در خاموشی و سکوت، در همین چند روز گذشته اتفاق افتاده است.
تنها کابل نیست که اینگونه اتفاقات وحشتناک در آن رخ می‌دهد، همه روزه، همه ما خبرهای از شهرهای مختلف افغانستان می‌خوانیم که زنی به صورت مرموز به قتل رسید.
قتل‌های مرموز زنان، اکنون به صورت سریالی و دنباله‌دار در آمده است و تقریبا هر هفته خبر چندین نمونه از این نوع قتل‌ها در رسانه‌ها منتشر می‌شود.
اما هیچ کسی نمی‌داند که زنان به چه دلیلی به قتل می‌رسند؟ چه کسی کمر به کشتن زنان بسته است؟ و چگونه می‌توانیم این سریال وحشت را متوقف کنیم؟
در این گزارش تلاش شده است که عوامل قتل‌های مرموز زنان بررسی شود و راهکارهای برای مستند کردن و توقف این نوع قتل‌ها، جستجو شود.
چه کسی زن کشی به راه انداخته؟
در مواجه با قتل‌های مرموز زنان، شاید اولین سئوالی که هر کدام از ما از خود بپرسیم این باشد که چه کسی این زنان را می‌کشد و چرا؟
اسماعیل زکی، عضو شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر افغانستان(CSHRN)، به این پرسش، کوتاه و صریح جواب می‌دهد: بدون شک طالبان.
او برای اثبات این مدعی، به یک جنایت خاموش دیگر اشاره می‌کند که طالبان در تلاش پنهان کردن آن، زنان را به قتل می‌رسانند؛ تجاوز جنسی.
آقای زکی می‌گوید که 99 درصد از زنانی که به صورت مرموز به قتل می‌رسند، اول مورد تجاوز قرار می‌گیرند و بعد کشته می‌شوند.
او می‌گوید: «افراد طالبان بعد از اینکه تجاوز می‌کنند، از ترس اینکه زنان این موضوع را به رسانه‌ها گزارش ندهند یا اینکه کسی دیگری با آنها مصاحبه نکنند، آنها متاسفانه چنین جنایت ضد انسانی را انجام می‌دهند، هم تجاوز می‌کنند و هم آنها را به قتل می‌رسانند.»
این عضو شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر افغانستان می‌گوید که بر اساس گزارش‌های که آنها از قتل مرموز چند زن در هفته گذشته دریافت کردند، آثار و علائم تجاوز جنسی و حتی تجاوز جنسی گروهی در وجود آنها دیده شده است.
به باور آقای زکی خشونت خانوادگی، دیدگاه مردسالارانه در جامعه، فقر و مسائل ناموسی نقش بسیار کمتری در قتل‌های مرموز زنان دارد و عمده‌ترین دلیل این قتل‌ها، سیاست‌های زن ستیزانه و تلاش برای پنهان کردن جنایت تجاوز جنسی از سوی گروه طالبان است.
اما نجلا راحل، فعال حقوق زن و وکیل مدافع به این باور است که قتل‌های مرموز زنان انگیزه‌ها و عوامل پیچیده و مختلف دارد و فرهنگ مرد سالار و زن ستیزی در جامعه، عمده‌ترین عامل آن به شمار می‌رود.
او می‌گوید بسیاری از زنان به صورت هدفمند و به دلیل فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، تحصیل و دادخواهی‌شان به قتل می‌رسند و اینگونه قتل‌ها «خیلی زیاده شده است.»
به باور خانم راحل، آمار ثابتی از قتل‌های مرموز زنان وجود ندارد و طالبان در تلاش برای پنهان کردن اینگونه قتل‌ها، اجازه رسانه‌ای کردن آن را نمی‌دهند و تنها خانواده‌های مقتول از آن مطلع می شوند و یا اینکه شماری از شهروندان آن را در شبکه‌های اجتماعی بازتاب می‌دهند.
به باور خانم راحل، در کنار اینکه زنان به صورت هدفمند و به دلیل فعالیت شان به قتل می‌رسند، ازدواج اجباری، خشونت خانوادگی، فقر و مسائل ناموسی از عوامل دیگر قتل‌های مرموز زنان است.
چگونه می‌شود قتل‌های مرموز زنان را مستند سازی کرد؟
از زمان تسلط گروه طالبان در افغانستان، با وجود اینکه قتل‌های مرموز زنان افزایش چشمگیر یافته است، اما زمینه بررسی آن وجود نداشته است و طالبان اجازه بررسی این قتل‌ها را به نهادهای مستقل نمی‌دهند.
در چنین شرایطی، برای اینکه زمینه بررسی اینگونه قتل‌ها در آینده فراهم شود و بشود باب دعوا را علیه عاملان، حکومت و یا گروه مسئول باز کرد، مستندسازی آنها از اهمیت ویژه برخوردار است.
اما چگونه می‌توان در شرایط فعلی اینگونه قتل‌ها را مستندسازی کرد؟ چه نهادهای می‌تواند در این زمینه کار کنند و آیا اصلا زمینه مستندسازی این قتل‌ها وجود دارد؟
نجلا راحل می‌گوید که مستندسازی قتل‌های مرموز زنان در حال حاضر بسیار دشوار است؛ زیرا طالبان اجازه بررسی این قتل‌ها را نمی‌دهند، رسانه‌ها نمی توانند از آن گزارش تهیه کنند و شاهدان عینی اجازه صحبت کردن ندارند.
او می‌گوید که حتی خانواده‌های مقتول از ترس طالبان، نمی‌توانند در مورد اینگونه قتل‌ها صحبت کنند و شماری از آنها خواستار این هستند که این قتل‌ها رسانه‌ای نشود تا به آنها آسیب بیشتری نرسد.
اما اسماعیل زکی می‌گوید که در شرایط خفقان آور کنونی، استفاده از تلفن‌های هوشمند، شبکه‌های اجتماعی و شهروند – خبرنگاری می‌تواند در مستندسازی قتل‌های مرموز زنان کمک بکنند؛ همانگونه که تاکنون بسیاری از قتل‌های مرموز زنان توسط شهروندان رسانه‌ای شده است.
او عکس گرفتن و ثبت ویدیوهای کوتاه از موارد قتل‌های مرموز زنان و کشف اجساد آنها را، برای مستندسازی این قتل‌ها با اهمیت می‌داند.
آقای زکی می‌گوید علاوه بر این، رسانه‌ها، نهادهای حقوق بشری و مدافع حقوق زنان و مراکز تحقیقی و پژوهشی نیز می‌توانند با استفاده از امکاناتی که در اخیتار دارند، قتل‌های مرموز زنان را مستندسازی کنند.
چگونه می‌شود قتل‌های مرموز زنان را متوقف کرد؟
قتل‌های مرموز زنان به صورت سریالی در افغانستان در حال اتفاق افتادن است و با بررسی کوتاه بخش خبر رسانه‌ها، می‌توانیم متوجه وقوع موارد متعدد اینگونه قتل‌ها شویم.
اما آیا راهکاری وجود دارد که بشود اینگونه قتل‌ها را متوقف کرد؟ آیا می‌شود به این جنایت خاموش که در زیر پست شهرها در جریان است، نقطه پایان گذاشت؟
اسماعیل زکی، به این باور است که امکان کاهش و توقف قتل‌های مرموز زنان وجود دارد و راهکارهای هست که با استفاده از آن می‌توان به این سریال وحشت، پایان داد.
او می‌گوید که دادخواهی زنان، نهادهای حقوق بشری، اعتراض و رسانه‌ای کردن این قتل‌ها می‌تواند در کاهش و در نهایت توقف قتل‌های مرموز زنان، مؤثر باشد.
اما نجلا راحل می‌گوید که به باور او تنها راه توقف قتل‌های مرموز زنان، تغییر حاکمیت در کشور و نتیجه دادن دادخواهی‌های زنان است، اما او در حال حاضر «بسیار ناامید» است.
خانم راحل می‌گوید که او به این دلیل ناامید است که در بیست سال گذشته زنان بسیار سخت کار کردند و قوانینی نیز در حمایت از زنان تصویب شد، اما قتل‌های مرموز زنان متوقف نشد، در حال حاضر که «اصلا امیدی وجود ندارد که] تلاش‌ها[ نتیجه بخش باشد.»
