راكعه آرزو، خبرنگار
زنان افغانستان با توجه به ماهیت، تفکر و نحوه‌ی عملکرد طالبان در عرصه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهان تغییر نظام هستند نه تغییر طرز تعامل جهان با این گروه که به امید اصلاح و پذیرش ارزش‌های مدنی از سوی طالبان صورت می‌گیرد.
گروه طالبان پس از تسلط مجدد بر افغانستان، زنان را به گونه کامل از حوزه عمومی حذف كردند. حق کار و آموزش زنان را سلب و اعتراض‌های مدنی آنان را با روش‌های خشونت‌بار سرکوب کردند.
طالبان خلاف تمامی تعهدهای حقوق بشری افغانستان عمل کرده‌اند. به بهانه‌های واهی مانند نبود لباس فرم مشخص برای دختران، درس‌نامه آموزشی نادرست و حتا غیراسلامی خواندن روش تدریس در افغانستان، دوره لیسه مدارس و دانشگاه‌ها را به روی دختران بستند. پس از آن، به‌صورت تدریجی زنان را از جامعه حذف کردند.
طالبان نخست، از تعدادی دفاتر دولتی آنها را اخراج کردند و سپس، موسسات خصوصی را مجبور کردند تا بیشتر زنان را از کار اخراج کنند. اما این روند هنوز سرعت نگرفته بود. در دو سه ماه گذشته، طالبان ناگهان چهره اصلی خود را به نمایش گذاشتند. زنان را از رفتن به پارک‌های تفریحی، کافی‌شاپ‌ها، باشگاه‌های ورزشی زنانه و حتا حمام عمومی منع کردند.
همچنین در کنار آن حضور زنان در بیرون از خانه بدون محرم غیرقانونی اعلام شد. طالبان واکنش‌ها به این عملکرد خود را نیز به شدت سرکوب کردند. آنها ده‌ها دختر و زن معترض را بازداشت کرده و مورد شکنجه قرار دادند.
گزارش‌های متعددی از تجاوز جنسی به زندانیان زن در بیشتر شهرهای افغانستان منتشر شده است. طالبان همچنین در برخی از شهرها دختران را به قتل رساندند. ماجرای پیدا شدن جسدهای دختران در کابل، هرات، مزار شریف و بامیان، نمونه‌هایی از همین جنایت‌های ضد بشری طالبان است. اما تمام این نقض‌های حقوق بشری در مقابل رویکرد تازه طالبان، ناچیز به نظر می‌رسد.
گروه طالبان از دو هفته پیش به این سو، برنامه بازگشت به حدود شرعی را آغاز کرده‌اند. چندی قبل، ملا هبت‌الله رهبر گروه طالبان، به پیروانش دستور داد تا مجازات شرعی را که شامل شلاق زدن، قطع دست و پا، سنگسار، سر بریدن و تیرباران در ملأ عام می‌شود، از سر بگیرند. با صدور این دستور از طرف ملا هبت‌الله، به سرعت در چندین شهر افغانستان برنامه‌های اجرای حدود شرعی آغاز شد. طالبان در پروان، بامیان، غزنی، لوگر و چند شهر دیگر، مردان و زنان را شلاق زدند. چند هفته قبل نیز یک مرد را در شهر فراه در غرب افغانستان قصاص و اعلام کردند که در روزهای آینده تعداد بیشتری را این‌گونه مجازات خواهند کرد.
جالب است که واکنش سازمان ملل متحد، نهاد‌های حقوق بشری و سایر کشورها، باعث ایجاد کوچک‌ترین تغییری در عملکرد طالبان نشده است. برعکس، این گروه به‌صورت طلبکارانه‌ای کشورهای مختلف جهان را به توهین به مقدسات مسلمان‌ها متهم کرده است.
در پی صدور فرمان هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان مبنی بر تعلیق ادامه تحصیل دختران در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی، نمایندگان کشورهای مختلف و سازمان‌های بین‌المللی واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند.
وزارت امور خارجه پاکستان از طالبان خواست این تصمیم شان را «دوباره بررسی کنند.» تام وست، نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان در توییت‌هایی محدودیت‌های تازه طالبان بر آموزشدختران را «غیرقابل دفاع» خواند. رینا امیری، نماینده آمریکا در امور زنان افغانستان گفت که «جهان در برابر سیاست افراطی طالبان موضع قاطع بگیرد.» کرن دیکر، کاردار سفارت آمریکا برای افغانستان گفت که قول می‌دهد آمریکا به حمایت زنان و دختران افغانستان ادامه خواهد داد. ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا گفت: «به عنوان پدر دو دختر، نمی‌توانم تصور کنم که آنها از تحصیل محروم باشند.بنابراین طالبان را با اعمال آنها قضاوت می‌کنیم.» جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصمیم طالبان مبنی بر تعلیق تحصیلات عالی برای زنان افغانستان را «یک حرکت غیرعادی در جهان امروز» دانست و آن را «آزار و ستم جنسیتی» و «جنایتی علیه بشریت» خواند. توماس نیکلسن، نماینده اتحادیه اروپا برای افغانستان گفت: «انکار حقوق زنان، مانع توسعه و ثبات افغانستان می‌شود و نقض تعهدات حقوقی بین‌المللی است.»
سازمان ملل متحد نیز مثل همیشه این اقدام طالبان را فقط محکوم کرد و نوشت که «خانواده سازمان ملل و در کل همه سازمان‌های بشردوستانه در افغانستان با خشم میلیون‌ها شهروند افغانستان شریک هستند و طالبان باید فوری این تصمیم خود را لغو کنند.»
به همين ترتيب ده‌ها کشور ديگر از سطح منطقه و جهان نسبت به اقدام‌های تبعیض‌آمیز گروه طالبان علیه زنان ابراز نگراني كردند و علمکردهای این گروه را «آپارتاید جنسیتی» خواندند.
اما واقعیت این است که محکومیت‌های صوری و نشر اعلامیه به نفسه کارساز نیست. چرا؟ چون خواست مردم به ویژه زنان افغانستان از جامعه جهانی فقط ابراز همدردی نیست، بلکه تأکید مردم افغانستان بر این است که جامعه جهانی بايد اقدام‌های جدی و جديدي براي سرنوشت افغانستان روی دست بگيرند.
تاهنوز تعداد محدودی از کشورهای اروپایی یک‌ونیم سال گذشته، به عنوان یک دوره تسلط طالبان بر افغانستان را «سیاه‌ترین دوره تاریخ این کشور» و «خطر بالفعل برای همه جهان» می‌دانند. با این حال، هنوزهم کار در خور توجه برای مجبور کردن طالبان به رعایت حقوق بشری شهروندان از طرف جامعه جهانی به ویژه کشورهای دخیل در امور افغانستان صورت نگرفته است.
بنابر ماهیت طالبان که برای تصاحب قدرت سال‌ها جنگ و ویرانی را بر مردم افغانستان تحمیل کردند، تفکر تبعیض‌آمیز و مبتنی بر خشونت این گروه و نیز نحوه‌ی عملکرد طالبان در عرصه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ نمی‌توان به اصلاح و تغییر آنان از طریق تعامل امیدوار بود. از همین رو، تغییر کلیت نظم افغانستان و روی کار آمدن یک نظام دموکراتیک مبتنی بر رأی عموم شهروندان به بحران سیاسی-امنیتی فعلی افغانستان پایان خواهد بخشید وگرنه هدر دادن زمان به امید اصلاح طالبان فقط هزینه‌ی سنگین‌تری بر مردم به ویژه زنان افغانستان تحمیل می‌کند و دیگر نتیجه‌ی مطلوبی در پی نخواهد داشت.
دیدگاه‌ها 1
خانم راکعه راه خیلی خوب و درستی را در اخیر مطرح کردند که آن حکومت دموکراتیک که بر آرای مردم استوار باشد و حقوق شهروندی را به رسمیت بشناسد.
ولی پرسش اساسی این است که حکومت را کی باید برپا بدارد؟
مردم افعانستان یا جامعه جهانی؟