عقبگرد؛ برگشتن از شهر به روستا

همیشه می‌خواستم به تحصیلم ادامه دهم. خیال و آرزوهای بزرگی در سر داشتم. این‌که در بزرگ‌ترین دانشگاه‌های جهان درس بخوانم و روی بهترین چوکی و پشت قشنگ‌ترین میز در صنف درسی بنشینم.

همیشه آرزوی رفتن داشتم، رفتن به کشورهای مرفه و مدرن. می‌خواستم آن‌قدر تن به درس بدهم و آن‌قدر سخت کار کنم تا به هدف‌های همیشگی‌ام برسم که چاپ رمان‌ها و داستان‌های بزرگ و داشتن یک کارگاه هنری بود.

همیشه با خود می‌گفتم من راوی داستان‌های ناگفته و سرگذشت‌های تلخ زندگی زنان خواهم شد. نمایش‌نامه و فلم‌نامه خواهم نوشت و آن را در دوران ماستری و دکترا در بزرگ‎‌‎ترین ستیج‌های سینمایی جهان به نمایش خواهم برد.

پله‌به‌پله پیش می‌رفتم. هرچند وقتی که شرایط زندگی‌ام را روی ترازوی خواست‌هایم وزن می‌کردم پله‌ی دشواری‌ها و سختی‌هایش سنگین‌تر بود، لیکن بازهم امیدوار و خوشبین بودم؛ چون زندگی ادامه داشت و به مقیاس طولانی بودن راه، من هم پرانرژی و جوان بودم.

تمام داشته‌هایم از زندگی الماری کتاب‌هایم بود. تمام دلخوشی‌ام دفترچه‌های یادداشتم از دوران مکتب تا دانشگاه بود که پیش خود حفظ کرده بودم. روزنه‌ی امیدم به سوی آینده‌ی روشن خامه‌ی داستان‌های کوتاه و خامه‌ای از فراز و فرود زندگی‌ام در قالب خاطرات بود که در مرحله‌ی ویراستاری قرار داشت و برای‌شان رویاهای بلند بالایی در سر داشتم.

کرونا آمد و پس از کرونا در یک بعد از ظهر تابستان، کابل سقوط کرد. شهر را وحشت گرفت، زن و مرد سراسیمه به سمت خانه‌های شان رفتند و کوچه‌ها، سرک‌ها و بزرگ‌راه‌ها را موتورسایکل‌سواران خشمگین گرفتند. پل سرخ که مشهور به بالا شهر کابل بود و در هر مناسبتی از روز عاشقان گرفته تا نمایشگاه کتاب و رونمایی کتاب و محفل شعر در آن‌جا تجلیل می‌شد، دیگر از دست رفته بود.

تا چند ماه اول باورم نمی‌شد. پیش خود می‌گفتم مگر می‌شود جنگجویانی از دشت و کوه بیایند و اهلی شوند و یک عالم نخبه و دانش‌آموخته و انسان‌های مدرن مهاجر و مسافر دیار بیگانه شوند؟ پیش خود می‌گفتم این وضع دیر دوام نمی‌کند، کابل دوباره نفس می‌کشد، وطن دوباره آزاد می‌شود. اما شب پی شب گذشت و روز نیامد؛ جوانان و نخبه‌ها راه دیار غربت به پیش گرفتند و خانه‌ها خالی شد.

کم‌کم باور کردم، کم‌کم پذیرفتم و اندک‌اندک دل‌سرد شدم. از همه چه دل‌سرد شدم. کتاب‌های عزیزم را از الماری کشیدم و به هم‌صنفی‌ام دادم که کتابخانه داشت. دفترچه‌هایم را به شاگردانی دادم که هنوز نبض شوق و علاقه‌ی شان می‌تپید.خاطرات و داستان‌هایم را که سال‌ها مثل فرزندم از آن‌ها مراقبت کرده بودم داخل بخاری انداختم و آتش زدم و بی‌امان گریستم.

اسناد دانشگاه، سرتیفیکیت‌های انگلیسی و کمپوتر و سخنرانی و تقدیرنامه‌هایی که از نهادها و کتابخانه‌ها داشتم داخل دوسیه ‌انداختم و خانه‌ی همسایه ماندم. دیگر وظیفه‌ای نداشتم تا از معاشش خرج زندگی و کرایه اتاق را پرداخت کنم.ناچار به روستا کوچ کردم. به محلی که هشت یا نه سال قبل بخاطر ادامه تحصیل از آن بریده بودم.

از نگاه‌های مردم می‌شرمیدم، در دلم می‌گشت که پیش خود مسخره‌ام می‌کنند که من رفته بودم درس بخوانم اما حالا با تن خسته و روان افسرده برگشته‌ام. انس گرفتن با زندگی در روستا و کنار آمدن با محدودیت‌ها، محرومیت‌ها و سختی‌های زندگی روستایی برایم دشوار است.

همچنان بخوانید

مدار صفر درجه؛ درنگی بر «واکنش»‌ها در برابر طالبان در عرصۀ بین‌الملل

30 سنبله 1402

هبوط در تاریکی؛ روایت دردناکِ مینه از کودکی تا بزرگ‌سالی

30 سنبله 1402

تمام شب در سرمای اتاق دستم به گهواره طفلم است و صبح تاریک می‌خیزم تا فرصتی برای خلوت با خودم پیدا کنم و دمی دور از هیاهوی زندگی و شلوغ خانه نفسی تازه کنم، دو جمله‌ای بنویسم و چند جمله‌ای مطالعه کنم، اما می‌بینم یک عالم کار دارم. نان در سبد نان نیست و باید خمیر کنم. تمام شب برف باریده است و باید برف بام خانه و کاهدان و گاوبند را جارو کنم. در خانه‌ای که چندین طفل است و یک خسرمادر پیر و دیگر هیچ کمک دستی ندارم باید هم مرد باشم و هم زن.

نظافت خانه، ظرف شستن، نان پختن، غذا پختن، کالا شستن، گاو و گوسفند را آب و علف دادن، فضوله‌ی حیوانات را جمع کردن و غال کردن، برای بخاری چوب ریزه کردن، مراقبت از اولاد و خسرمادر، شستن سر و جان شان و بی‌شمار کارهای خانه‌داری و دام‌داری روستا که هر روز تکرار می‌شود.

دیوانه کننده است. زندگی کردن در محیطی که از ۲۴ ساعت ۱۸ ساعتش با کار و گیرودار و غالمغال سر می‌شود، دیوانه کننده است. زندگی در روستا، ساخت و ساز با مردم روستا، همرنگ شدن با جماعت، رسم و رواج مردم را پیش بردن صبر بسیار و انعطاف‌پذیری زیاد می‌خواهد.

هیچگاه خودم را در جایی که هستم تصور نکرده بودم. هیچگاه فکر نمی‌کردم همه چیزی که‌ اندوخته‌ام هیچ شود و من به عقب برگردم. فکر می‌کردم بعد از ۱۶سال تعلیم و تحصیل و مصرف و سخت‌کوشی به جایی که باید، می‌رسم و روزهای خوب زندگی سر راهم هست تا ورق بزنم.

فکرش را بکنید چند تن دیگر به سرنوشت من مبتلا شده باشند و آن‌ها به چه چیزهای دل‌ خوش کرده باشند؟ من که سردرگم شدم و نمی‌دانم آینده چه خواهد شد، ولی سخت می‌خواهم از این جنگی که به نام دین دست و پای مرا به زنجیر بسته‌ است رها شوم و برگردم به همان نقطه‌ی اوج پس از فراغت و زندگی را ادامه دهم.