شماری از زنان به نیمرخ میگویند که پس از به قدرت رسیدن گروه تروریستی طالبان در افغانستان و وضع محدودیتهای شدید بر زندگی زنان، خشونتهای خانوادگی علیه زنان افزایش یافته و حتا خشونت در روابط جنسی زوجها راه یافته است.
براساس گفتههای برخی از بانوان، مردان به دلیل هراس از برخورد خشن جنگجویان طالبان با زنان، در تطبیق فرمانها و وضع محدودیتهای طالبانی بر زنان خانوادهشان همدست این گروه میشوند و نیز با تأثیرپذیری از وضعیت موجود خشم و هیجانشان را در قالب خشونت علیه زن تبارز میدهند.
سیما رسام، 27 ساله، بانویی است که تجربهی خشونت خانوادگی ناشی از محدودیت پوشش اجباری گروه طالبان را دارد.
او به نیمرخ گفت: «در دورهی جمهوریت خانوادهام با طرز لباس پوشیدنم هیچ مشکلی نداشتند، اما با آمدن گروه طالبان و دستور پوشش اجباری، پدر و برادرانم هر روز بهخاطر نپوشیدن حجاب(پوشش مورد نظر طالبان) مرا سرزنش میکنند، حتا در این اواخر پدرم با خشونت فیزیکی وادارم میکند تا لباس دلخواه گروه طالبان را بپوشم.»
سیما علت این تغییر رفتار خانوادهاش را دستورهای زنستیزانهی طالبان میداند.
«وقتی گروه طالبان با دخترانی که پوشش اجباری را رعایت نمیکنند به گونهی وحشیانه برخورد میکند و در خیلی از موارد آوازه است که آنها را مورد تجاوز قرار داده است، پدرم برای اینکه من هم به دست گروه طالبان نیفتم و برای تحمیل کردن افکار طالبانی که حالا خودش هم از آن متأثر شده است، در برابر من از خشونت کار میگیرد.»
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) حدود سه ماه قبل به تاریخ 25 نوامبر 2022 میلادی، به مناسبت روز جهانی محو خشونت علیه زنان، با نشر گزارشی اعلام کرد که از هر 10 زن در افغانستان، 9 نفر از آنها، خشونت خانگی را تجربه کردهاند.
رخسار نیازی، 30 ساله، بانوی دیگری است که میگوید پس از تسلط طالبان بر افغانستان خشونت خانوادگی بیشتری را تجربه کرده است.
رخسار نیز تأیید کرد که برخورد برادرانش با او تغییر کرده و تناقض آشکاری میان برخورد فعلی و یکونیم سال قبل برادرانش به وجود آمده است.
او به نیمرخ گفت: «برادرانم در دوره جمهوریت بهخاطر اینکه در مصارف خانه همراهشان کمک کنم همیشه مرا برای کار کردن تشویق میکردند، ولی با آمدن گروه طالبان و بعد از اینکه من ازدواج کردم، شوهرم را برای خانه نگهداشتن من تشویق میکنند و حتا گاهی به شوهرم میگویند اگر رخسار حرفهایت را قبول نکرد، بزن.»
او این رفتار دوگانهی برادرانش را به افکار روزافزون طالبانی و استفادهی ابزاری مردان از زنان ارتباط داد.
«مردان افغانستان هنوز به این باور نرسیدهاند که زنان حق برابر با آنها دارند. در بیست سال گذشته چون فرصت کاری برای ما مهیا بود و میتوانستیم درآمد داشته باشیم، مردها ما را قبول کرده بودند. به محض اینکه گروه طالبان به قدرت رسید و راههای درآمد ما بسته شد، مردان هم چهرههای واقعی و افکار طالبانیشان را که در بیست سال گذشته به خاطر منفعت پهنان کرده بودند به نمایش گذاشتند.»
قدرتگیری گروه طالبان باعث افزایش خشونتهای خانوادگی در ابعاد مختلف شده است. خانوادهها تنها بهخاطر پوشش اجباری یا مسایل کار و درآمد اقتصادی زنان نیست که تغییر موضع دادهاند و یا بنابر هردلیلی در همرأیی با طالبان، زنان را محدود میکنند. بلکه خشونتهای پنهانی مانند خشونت جنسی به تجربههای دردناک این روزهای برخی از زنان افغانستان مبدل شده است که این خشونت بیشتر از سوی شوهر یا شریک جنسیشان اعمال میشود.
شبنم(نام مستعار)، زن 32 سالهای است که این روزها خشونت را حتا در روابط جنسیاش نیز تجربه میکند.
شبنم به نیمرخ گفت: «از وقتی که شوهرم بیکار شده، ضمن دیگر خشونتهایی که در خانه صورت میگیرد، چندی پیش متوجه شدم که رابطهی جنسی من و شوهرم حالت خشنتری را به خود میگیرد.»
او از این وضعیت ترسیده بود، اما کاری هم از دستش ساخته نبود. شبنم گفت «رابطهی ما روز به روز خشنتر میشد و پس از چند ماه، رابطه جنسی به جای لذت، برای من بیشتر عذابآور شده بود، تا اینکه شوهرم در هنگام رابطه جنسی مرا لتوکوب کرد و همزمان خودش گریه میکرد.»
در کنار مشکلاتی که گروه طالبان بر زندگی مردم به بار آورده است، عوامل زمینهساز خشونت خانوادگی مثل فرهنگ مردسالاری، ضعف در مهارتهای ارتباطی، حل مسأله و تنظیم و مدیریت هیجان میتواند اساسیترین شکلدهندهیرفتارهای خشونتآمیز در خانواده باشد. اما گسترش فقر و بیکاری از جمله شایعترین علتهای افزایش خشونتهای خانوادگی به حساب میآید که هیچ کدام بیربط با تسلط گروه طالبان نیست.