امروز بیست و چهارم جنوری، روز جهانی آموزش است. جهان در حالی این روز را گرامی می‌دارد که آموزش زنان در افغانستان توسط گروه تروریستی طالبان ممنوع شده، دانش‌آموزان و دانشجویان دختر به مشکلات روانی دچار شده و در برخی موارد از ترس نکاح اجباری با جنگجویان طالبان، مجبور به ازدواج شده‌اند.
در یک‌ونیم سال گذشته دانش‌آموزان بالاتر از کلاس ششم مکتب از آموزش محروم شدند که پیامدهای بسیار بدی را روی زندگی آن‌ها گذاشته است. با آن‌که دختران به‌خاطر مبارزه با دستورهای زن‌ستیزانه گروه طالبان، به آموزش‌های دیگر از جمله زبان انگلیسی و نقاشی روی آوردند، اما بسته ماندن مکتب‌ها و دیگر دستورهای زن‌ستیزانه‌ی گروه طالبان دختران را به مشکلات روانی هم دچار کرده است.
عارفه، دانش‌آموز کلاس دهم بود که طالبان دستور منع آموزش دختران بالاتر از کلاس ششم را دادند. بعد از آن او تصمیم گرفته بود زبان انگلسی بخواند و هنر خوشنویسی را بیاموزد. با این همه عارفه نتوانسته است از تأثیرات بد روانی دستورهای گروه طالبان در امان بماند.
او در این باره به نیمرخ گفت: «چند ماه قبل از تسلط گروه طالبان دوره دیپلوم انگلیسی را تمام کرده بودم، به‌خاطریکه بتوانم حال روانیم را پایدار نگهدارم و ناامید نشوم، برادرم گفت دوباره انگلیسی را بخوان، ولی رفتار طالبان با زنان هر روز بدتر شد و من نتوانستم ادامه دهم. حالا شب‌ها نمی‌توانم به راحتی بخوابم، روزهایم سخت‌تر از شب می‌گذرد.»
حدود سه ماه پیش مسئولان صحت روانی شفاخانه‌ی هرات به رسانه‌ها گفته بودند که ۷۵ درصد کسانی که به بخش صحت روانی شفاخانه حوزه‌ای هرات مراجعه می‌کنند، زنان هستند.
براساس گزارش این اداره، بیشتر مراجعانی که از مشکلات روانی رنج می‌برند، دانشجویان دختر و زنانی‌اند که از زمان قدرت‌گیری طالبان درس و کار خود را از دست داده‌اند.
مشکلات روانی که بعد از تسلط گروه طالبان، زنان با آن روبرو هستند باعث افزایش آمار خودکشی زنان و دختران در یک‌ونیم سال گذشته شده است.
در تازه‌ترین مورد، نسرین دختر ۱۹ ساله در مربوطات حوزه‌ی ششم شهر کابل به‌خاطر فشارهای روانی که بعد از بسته شدن آموزشگاه‌ها بر او وارد شده بود با خوردن مواد شوینده دست به خودکشی زد.
یکی از نزدیکان نسرین به نیمرخ گفت: «کمتر از دو ماه مانده بود که آمادگی تافل را تمام کند و امتحان تافل بدهد، اما یک هفته بعد از بسته شدن کورس‌ها به دستور گروه طالبان دست به خودکشی زد. بار اول زودتر خبر شدیم و نجاتش دادیم، ولی بار دوم وقتی که همه خواب بودیم مواد شوینده خورده بود و صبح با جنازه‌اش روبرو شدیم.»
در مورد مشابه، یک دانش‌آموز دختر در ولایت نیمروز که حدود ۱۵ سال عمر داشته، روز پنج‌شنبه، ۲۹ جدی، به دلیل ممانعت خانواده‌اش از رفتن به آموزشگاه خود را حلق‌آویز کرد.
بر‌بنیاد گزارش‌های نشر‌شده، این دختر فرشته نام داشته و مصروف آموزش در یکی از مراکز آموزشی شهر زرنج بوده است.
در کنار این همه ازدواج اجباری یکی از چالش‌هایی است که دانش‌آموزان دختر بعد از بسته شدن مکتب‌ها با آن روبرو هستند. افزایش فقر و بیکاری در کنار دستورهای گروه طالبان باعث شده تا خانواده‌ها دختران‌شان را وادار به ازدواج کنند.
ملیحه هاشمی، ۱۷ساله، بعد از تسلط گروه طالبان مجبور شده است که با پسر مامایش ازدواج کند.
او که تازه همراه با شوهرش از روستا به شهر کابل آمده است، در گفت‌وگو به نیمرخ گفت: «تسلط گروه طالبان برای من تنها دور شدن از آموزش نبود، بلکه مجبور شدم تن به ازدواجی بدهم که هیچ‌گاه انتظار نداشتم مجبور به انجام آن شوم.»
ملیحه گفت از ترس نکاح اجباری با جنگجویان طالبان به این ازدواج تن داده است: «افراد طالبان به دو خانواده در روستای ما گفته بود که دختران مجردشان را به عقد آن‌ها در بیاورند. پدرم ترسید و مرا وادار کرد که ناخواسته به این ازدواج تن دهم. حالا تمام رویاهایی که داشتم را از دست دادم، حس می‌کنم زنی هستم که سال‌هاست در خانه افتاده و هرگز روشنی را ندیده است.»
راشد هاشمی، پدر ملیحه در تماس تلفنی با نیمرخ، دلیل وادار کردن دخترش به ازدواج را ترس از نکاح اجباری با افراد گروه طالبان عنوان کرد و گفت: «در جایی که ما زندگی می‌کنیم، افراد طالبان دختران جوان را با زور به نکاح‌شان در می‌آورند و هیچ‌کسی هم نمی‌تواند اعتراض کند. من هم مجبور شدم این تصمیم را بگیرم.»
همه‌ساله از ۲۴ جنوری/۴ دلو به‌عنوان روز جهانی آموزش در جهان گرامی‌داشت به عمل می‌آید. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد تذکر داده است که در حال حاضر ۲۴۴ میلیون کودک و نوجوان در سرتاسر جهان از آموزش محروم‌اند و ۷۷۱ میلیون بزرگ‌سال نیز توانایی خواندن و نوشتن را ندارند.
براساس گزارش یونسکو، در افغانستان بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸، تعداد کودکانی که به مدرسه می‌رفتند، ده برابر شده بود، یعنی از یک میلیون نفر در سال ۲۰۰۱ به حدود ۱۰میلیون تن در سال ۲۰۱۸ رسیده بود. همچنان تعداد دخترانی که به مدرسه می‌رفتند، در فاصله‌ی دو دهه، از صفر در سال ۲۰۰۱ به ۲.۵ میلیون تن رسیده بود. بررسی‌های یونسکو نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ از هر ده دانش‌آموز دوره ابتدایی در افغانستان، ۴ تن آنان دختران بودند. حضور دختران و زنان در سطح آموزش عالی نیز چشمگیر بود و در این مدت ۲۰ برابر شده بود، یعنی از ۵ هزار تن به یکصد هزار نفر در سال ۲۰۲۱ رسیده بود.
آدری آزولای، مدیرکل یونسکو، گفته است، آموزش یک حق جهانی بشر است که باید رعایت شود و هیچ کشوری در جهان نباید زنان و دختران را از حق تحصیل محروم کند.
این سازمان، امسال از این روز با شعار «سرمایه گذاری برای مردم، اولویت دادن به آموزش» تجلیل می‌کند و این روز را به زنان و دختران افغانستان اختصاص داده است؛ چون افغانستان تنها کشور در جهان است که گروه مسلط بر این کشور به گونه رسمی و جبری آموزش زنان را منع کرده است.
توجه یونسکو در حالی به دختران و زنان افغانستان جلب شده است که طالبان پس از اشغال کشور در نخستین اقدام دروازه‌های مکاتب دخترانه را بستند و طی فرمانی که به تاریخ ۳ حمل ۱۴۰۱ خورشیدی صادر کرده بود، آموزش دختران بالاتر از کلاس ششم را «تا امر ثانی» به گونه رسمی منع کرد.
این در حالی است که با فرمان طالبان مبنی بر محرومیت دختران دوره متوسطه به بالا، ۸۰ درصد دختران افغانستان از آموزش محروم شده‌اند. یعنی چیزی در حدود ۲.۵ میلیون نفر. هم‌چنین فرمان تعلیق آموزش در سطح عالی نیز حدود یکصد هزار دختر و زن جوان را متأثر کرده و از ادامه تحصیل بازداشته است.
با وجود تمام دادخواهی و اعتراض‌هایی که به‌خاطر منع آموزش دختران از سوی دانش‌آموزان، دختران معترض و جامعه جهانی صورت گرفت، اما گروه طالبان از تصمیم خود عقب ننشست، بلکه با بستن دروازه‌های دانشگاه به‌روی دختران دانشجو و ممنوعیت کار زنان در موسسات داخلی و بین‌المللی، به تاریخ ۲۹ قوس ۱۴۰۱، به تکمیل حلقه‌ی آپارتاید جنسیتی پرداخت.
دیدگاه‌ها 1
ناراحت کننده است