پس از فرمان طالبان در دسمبر 2022 مبنی بر ممنوعیت حضور زنان در دانشگاه‌ها، مردم افغانستان نشان داده‌اند که در برابر این بی‌عدالتی کوتاه نمی‌آیند. دانشجویان متشکل از دختران شجاع افغانستان با برگزاری کمپین در برابر تصمیم اخیر طالبان مقاومت کردند؛ اما با خشونت، دستگیری یا بدتر از آن از سوی این گروه مواجه شدند. در این کمپین مردان حامی تحصیل زنان از جمله استادان دانشگاه‌ها با لغو امتحانات، همبستگی خود را با زنان افغانستان نشان داده‌اند.
طالبان تلاش می‌کند تا حقوق دختران و زنان افغانستان را زیر پا کنند؛ اما بعید به نظر می‌رسد که این گروه به هدف نهایی خود دست یابد. دختران و زنان افغانستان در سال‌های قبل از به قدرت رسیدن طالبان تا سال 2021 از حق تحصیل برخوردار بودند و اکنون تهدید یا مجازات زندان [آن‌ها را] متوقف نمی‌تواند. آن‌ها آزادی را تجربه کرده و هیچ جایگزین را هم نمی‌پذیرند.
پیش از این سازمان‌های غیر دولتی یا موسساتی که کمک‌های مواد غذایی و بهداشتی را برای مردم توزیع می‌کنند، به طالبان هشدار داده بودند که در صورت کارمندان زن این سازمان‌ها شامل تعزیرات تازه این گروه باشند، جز خروج از افغانستان چاره‌ای دیگر نخواهند داشت؛ پیامی که با سفر آمنه محمد، معاون دبیر کل سازمان ملل متحد [به کابل] تقویت شد.
اما راه دیگر برای ایجاد تغییر در رژیم طالبان، زیر فشار قرار دادن این گروه و تطبیق بالقوه قوانین بین‌المللی است. رفتار وحشیانه و غیرانسانی طالبان با زنان و دختران افغانستان مستلزم تحقیق از سوی یک دادگاه بین‌المللی است. این رژیم به وضوح کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به حقوق زنان و کودکان که افغانستان نیز عضو آن می‌باشد را نقض می‌کند.
هیچ کشور دیگر در جهان، زنان و دختران را از تحصیل منع نمی‌کند و هیچ کشور دیگری چنین قوانین سخت‌گیرانه و بی‌رحمانه برای آزار و اذیت جنسیتی تحت رهبری دولت ندارد.
من به‌عنوان نماینده ویژه‌ی سازمان ملل متحد برای آموزش جهانی با تعداد زیادی از دانش‌آموزان افغانستان صحبت کرده‌ام و کلمات نمی‌توانند ناامیدی آن‌ها را نشان دهند. فقیرترین و آسیب‌پذیرترین کودکان جهان می‌دانند که اکنون سنگین‌ترین بار در مبارزه جهانی علیه یکی از بزرگترین بی‌عدالتی‌ها -که نقض حقوق دختران و زنان می‌باشد- را بر دوش می‌کشند.
دختران افغانستان از دسترسی به مکاتب محروم، از حضور در مکان‌های عمومی و از سفر بدون همراه مرد (محرم) منع شده و مجبور شده‌اند که برقع بپوشند تا سراپای آن‌ها را بپوشاند.
مدتی است که دانشگاه‌ها به محل سرکوب تبدیل شده‌اند. پس از تسلط طالبان در سال 2021، دانشگاه‌ها صنف‌های درسی و ورودی‌های تفکیک جنسیتی ایجاد کرده و اعلام نموده‌اند که دانشجویان دختر فقط می‌توانند از سوی استادان زن یا مردان مسن تدریس شوند.
سپس، در اکتبر 2022، طالبان محدودیت‌های بیشتر را در مورد رشته‌های تحصیلی که زنان مجاز به تحصیل بودند، وضع کردند. [تحصیل دختران در رشته‌های] زراعت و مالداری، مهندسی، اقتصاد، روزنامه‌نگاری و کشاورزی ممنوع شد.
اما این تصمیم نشان می‌دهد که مقام‌های [گروه] طالبان در پشت محدودیت‌های تازه که علیه زنان وضع کرده، اختلاف نظر دارند. به‌عنوان مثال، سه ماه پیش هزاران دختر و زن اجازه‌ی شرکت در امتحانات ورودی دانشگاه را داشتند، اما با اتخاذ تصمیم تازه به ممنوعیت ثبت نام آن‌ها منجر شد. این احتمال نشان‌دهنده‌ی تنش بین رهبری مذهبی و وزارت آموزش است؛ وزارتی که ترجیح می‌دهد دختران را در صنف درس ببیند تا در خانه.
اختلاف‌ها در بین رهبری طالبان، نشان‌دهنده‌ی سیاست نامتوازن این گروه است. در برخی از مناطق کشور، با مخالفت اندک از سوی مقام‌های طالبان، آموزش و پرورش به تعلیق در می‌آید یا به صورت پنهانی در مکاتب خانگی ادامه دارد؛ اما در مناطق دیگر، دختران همچنان اجازه‌ی حضور در مکاتب را به شکل عادی دارند؛ بدون این‌که با مخالفت آشکارا از سوی طالبان مواجه شوند. همچنین می‌توان اختلاف‌های داخلی را از منع کردن کارمندان زن در سازمان‌های غیردولتی استنباط کرد؛ سیاستی که وزیر صحت عامه ادعا می‌کند در بخش بهداشت اعمال نمی‌شود.
این نمونه‌ها نشان می‌دهد که مقام‌های طالبان از موضع قدرت این قانون را وضع نمی‌کنند، بلکه از ترس توانمند شدن زنان این اقدامات را روی دست می‌گیرند. به هر حال، هیچ توجیه معتبر دیگری برای چنین سیاست‌ها وجود ندارد. دین اسلام همه را تشویق به تعلیم و تحصیل می‌کند و همه همسایگان افغانستان برای دختران زمینه مکتب رفتن را فراهم کرده‌اند. آن‌ها می‌دانند که آموزش دختران نه تنها مطابق با آموزه‌های اسلامی است، بلکه برای پیشرفت اقتصادی نیز ضروری است.
علاوه بر این، افغانستان خود سابقه درخشان از تحصیل دختران را دارد. گذشته از این اگر طالبان به راه سرکوب ادامه دهند، افغانستان تنها نیمی از داکتر، پرستاران و معلمان مورد نیاز خود را خواهد داشت. اگر نیمی از سرمایه انسانی افغانستان هدر برود، اقتصادی که به شدت نیاز به بازسازی دارد، در بین بدترین اقتصادهای جهان قرار خواهد گرفت.
طی بازدیدهای قبل از سال 2021 از مکاتب افغانستان که در آن دختران آموزش داده می‌شد، دیدم که در مناطق روستایی و شهرها اشتیاق گسترده‌ای برای آموزش وجود دارد.
بسیاری از اقدامات طالبان، خلاف حقوق اساسی بشری است. مردم در همه جا آزادی‌های بیشتر می‌خواهند، نه کمتر. سیاست‌های طالبان در مورد آموزش دختران و زنان نه افغانستان واقعی و نه اسلام واقعی را نشان می‌دهد. ضروری است که جامعه جهانی و به ویژه جهان اسلام برای حمایت از زنان جوان افغانستان که در دفاع از حقوق خود آستین بالا زده، گرد هم آیند.
نویسنده: گوردون براون و یاسمین شریف
برگردان: احمدضیا علیجانی
منبع: میل و گاردین آنلاین
