دهه دموکراسی بود و مردم افغانستان پس از چند صد سال استبداد و خودکامگی، برای اولین بار می‌توانستند طعم آزادی‌های سیاسی، مدنی و دموکراسی را بچشند.
محمد ظاهر شاه، پادشاه سابق افغانستان، در 9 میزان 1343 خورشیدی قانون اساسی جدید را که در یازده فصل و 128 ماده در لویه جرگه تصویب شده بود، توشیح کرد. بر اساس این قانون برای اولین بار به زنان افغانستان حق رأی و عضویت در مجلس نمایندگان داده شد.
در انتخابات دور دوازدهم مجلس نمایندگان افغانستان که در ماه سنبله 1344 خورشیدی برگزار شد، برای اولین بار چهار زن به مجلس نمایندگان راه یافتند؛ رقیه حبیب ابوبکر، آناهیتا راتب‌زاد، خدیجه احراری و معصومه عصمتی.
رقیه حبیب و آناهیتا راتب‌زاد از حوزه انتخاباتی کابل، خدیجه احراری از هرات و معصومه عصمتی از قندهار به مجلس نمایندگان راه یافتند. آن‌ها تا سال 1349 خورشیدی و پایان دوره چهارهم مجلس نمایندگان، به عنوان عضو مجلس فعالیت کردند.
از میان آن‌ها، رقیه حبیب و معصومه عصمتی، عضو کمیسیون مشورتی تدوین قانون اساسی سال 1343 نیز بودند و در لویه جرگه‌ای که به منظور تصویب قانون اساسی برگزار شده بود، نیز اشتراک کرده بودند.
نمایندگان مجلس افغانستان تا دور دوازدهم، انتصابی بودند و در این دور، برای اولین بار نمایندگان از طریق انتخابات و با رأی مستقیم مردم به مجلس راه یافتند.
زنانی که به مجلس نمایندگان راه یافتند، در رقابت‌های انتخاباتی از شماری از نامزدان مرد رأی بیشتر گرفتند و در نتیجه به عنوان نماینده حوزه انتخابی خود وارد مجلس شدند.
انتخاب چهار زن به عنوان عضو مجلس با رأی مردم در آن دوره، یک گام مهم در راستای مبارزات سیاسی و رسمیت یافتن حق سیاسی زنان در جامعه بود؛ اما تحولات سیاسی دهه‌های بعدی باعث شد که نقش و حضور زنان در جامعه تا دوره پساطالبان در سال ۱۳۸٠، دوباره کمرنگ شود.
رقیه حبیب ابوبکر در سال ۱۲۹۸ خورشیدی در منطقه چهل ستون کابل متولد شد، دوره مکتب را در لیسه مستورات خواند و از دانشکده‌ی اجتماعیات دانشگاه کابل، لیسانس گرفت.
او به عنوان معلم، مدیر مسئول مجله میرمن، عضو انجمن تاریخ و آمر نشرات ریاست سره میاشت (هلال احمر) نیز فعالیت کرد. خانم حبیب از اولین مجریان زن در رادیو افغانستان است و مدت زیادی در این رادیو برنامه اجرا کرد. او در سال ۱۳۸۱ در آمریکا درگذشت.
آناهیتا راتب‌زاد در سال ۱۳۱٠ خورشیدی در ولسوالی گلدره کابل به دنیا آمد، دوره مکتب را در لیسه ملالی، رشته پرستاری را در آمریکا و رشته طب معالجوی را در دانشکده‌ی طب دانشگاه کابل خواند.
او از جمله اولین پزشکان زن افغانستان و از سیاست‌مداران برجسته چپ‌گرا بود که تا عضویت شورای رهبری حزب دموکراتیک خلق و معاونت ریاست جمهوری در دوره ببرک کارمل، ترقی کرد.
آناهیتا راتب‌زاد همچنین به عنوان وزیر معارف، وزیر کار و امور اجتماعی و سفیر افغانستان در یوگسلاویا فعالیت کرده و مؤسس سازمان دموکراتیک زنان افغانستان است.
او پس از تسلط مجاهدین بر افغانستان، ابتدا به مسکو رفت و سپس در آلمان پناهنده شد. او در سال ۱۳۹۳ خورشیدی در آلمان درگذشت و پیکرش پس از انتقال به افغانستان در مقبره شهدای صالحین به خاک سپرده شد.
خدیجه احراری، تا صنف دوازدهم مکتب در ولایت هرات درس خوانده و در لیسه دخترانه «ملکه جلالی» آن ولایت معلم بود.
او در انتخابات دور دوازدهم مجلس نمایندگان با مردان سرشناس از ولایت هرات رقابت کرد و با حمایت اهل معارف آن ولایت، به مجلس راه یافت.معلومات مفصلی در مورد زندگی و فعالیت‌های او وجود ندارد.
معصومه عصمتی در سال ۱۳٠۹ خورشیدی در منطقه نوآباد کابل متولد شد، در لیسه ملالی و دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه کابل درس خواند و ماستری خود را در رشته آموزش و پرورش از دانشکده‌ی ملی آموزش و پرورش ایالت شیکاگوی آمریکا به دست آورد.
او علاوه بر نمایندگی مردم در مجلس، به عنوان معلم در لیسه ملالی، عضو کمیسیون مشورتی قانون اساسی ۱۳۴۳، عضو اکادمی علوم، وزیر معارف و رییس کمیسیون ملی یونسکو، فعالیت کرده است و از پیشگامان نهضت زنان بود.
خانم عصمتی در جریان جنگ‌های داخلی افغانستان در فرانسه پناهنده شد و در سال ۱۳۸۶ خورشیدی در شهر مولوز آن کشور، درگذشت.
