در دورهی پادشاهی امانالله خان (1919-1929) زنان و دختران نه تنها برای اولین بار به مکتب رفتند و مکتب، شفاخانه و نشریهی ویژه زنان ایجاد شد، بلکه دختران برای دسترسی به درجههای بالاتر تحصیلی، به خارج از افغانستان فرستاده شدند.
در این دوره، نخستین قرارداد فرهنگی بین افغانستان و ترکیه، در اول ماه می سال 1921 میلادی امضا شد و روابط فرهنگی دو کشور به صورت رسمی آغاز شد.
گفته میشود که بر اساس این قرارداد، در سال 1923 میلادی، دهها دانشجو، به شمول شماری از دانشجویان دختر، برای تحصیل به ترکیه فرستاده شدند.
شماری از منابع نیز میگویند که اولین گروه دختران افغانستان برای تحصیل در سال 1928 میلادی به ترکیه فرستاده شده است.
از جمله، نهادی موسوم به «زنان کانادا برای زنان افغانستان» در مقالهی با عنوان «زنان افغانستان در تاریخ: قرن بیستم»نوشته است که «در سال 1928، اولین گروه زنان افغانستان، کشور را ترک کردند تا در ترکیه به مکتب بروند.»
در این مقاله، از زنی بهنام آدینه نیازی، بنیانگذار مؤسسهی زنان افغانستان در تورنتو، نقل قول شده است که مادرش از جملهی این دختران بوده است. او گفته که «مادرم به عنوان یکی از اولین زنانی که در خارج از کشور تحصیل کرده بود، بسیار احساس خوشبختی میکرد.»
در مورد تعداد دانشجویان دختری که برای اولین بار برای تحصیل به ترکیه فرستاده شدند معلوماتی در دسترس نیست و هویت آنها معلوم نیست.
اما تنها یک عکس سیاه و سفید از آن دوران به جا مانده است که در زیر آن به فارسی نوشته است: «روز یکشنبه 9 میزان1307 ساعت 9 و 2/1 صبح روانه شدند.» در این عکس 13 دانشجو، دیده میشوند.
با توجه به تاریخی که در این عکس درج شده است و رویدادهای تاریخی بعدی، به نظر میرسد تاریخ دقیق فرستادن اولین گروه از دختران برای تحصیل به خارج از کشور، سال 1928 میلادی باشد.
امانالله خان نیز در همین سال به ترکیه سفر کرد و با جمهوری ترکیه به رهبری مصطفا کمال آتاترک، پیمان دوستی امضا کرد.
در سال 1929 میلادی، حبیبالله کلکانی علیه امانالله خان قیام کرد و حکومت او را سقوط داد و قدرت را در دست گرفت. او خود را «حبیبالله خادم دین رسولالله» لقب داد و روحانیون طرفدارش به جای تاج شاهی، بر سرش دستار بستند و او را «امیرالمؤمنین» خواندند.
حبیبالله کلکانی در اولین اقدام خود قانون اساسی را لغو کرد، مکاتب دولتی را بست، به جای تقویم خورشیدی تقویم قمری را رایج کرد، حجاب را برای زنان اجباری اعلام کرد و دخترانی را که برای تحصیل به خارج از کشور رفته بودند، فراخواند.این دختران بدون اینکه بتوانند دوره تحصیلی خود را به پایان برسانند، دوباره به کشور برگشتند.
اکنون که نزدیک به صدسال از آن زمان میگذرد، روزهای سیاه تاریخ بار دیگر برای دختران افغانستان تکرار شده است.مکاتب دخترانه مسدود است، تحصیل دختران ممنوع شده، گروه تروریستی طالبان پوشش مورد نظر خود را برای زنان و دختران اجباری کردهاند و دختران برای تحصیل در خارج از افغانستان، حق سفر بدون همراهی محرم شرعی را ندارند.البته که تقویم کشور نیز از خورشیدی به قمری بدل شده است و رهبر طالبان خود را امیرالمؤمنین مینامد.