مرکز خبرنگاران افغانستان در آستانه‌ی روز ملی خبرنگار، سه خبرنگار را به عنوان «خبرنگار سال افغانستان» اعلام کرد که یکی از آن‌ها مرجان وفا محمدی بود؛ خبرنگاری که به جرم زن بودن از کنفرانس خبری گروه تروریستی طالبان در هرات اخراج شده بود.
این مرکز روز چهارشنبه (24 حوت 1401 خورشیدی) اعلام کرد مرجان وفا محمدی، خبرنگار رادیو کلید، عارف یعقوبی، خبرنگار تلویزیون افغانستان انترنشنال و محمد یوسف حنیف، خبرنگار تلویزیون طلوع به صورت مشترک برنده‌ی دهمین دور جایزه‌ی خبرنگار سال افغانستان شده‌اند.
برندگان این جایزه در نشستی که با حضور خبرنگاران افغانستان در تبعید و نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی حامی خبرنگاران در شهر بروکسل برگزار شده بود، اعلام شد.
سمیه ولی زاده، عضو کمیته‌ی داوران دهمین دور رقابت خبرنگار سال افغانستان گفته است که امسال با وجود محدودیت‌ها علیه خبرنگاران و کاهش چشم‌گیر رسانه‌ها، خبرنگاران بیش از 40 رسانهی ملی و محلی و رسانه‌های بین‌المللی ویژه‌ی افغانستان، برای رقابت در جایزه‌ی خبرنگار سال، نامزد شده بودند.
او گفته است که بر اساس ارزیابی هیأت داوران، گزارش محمد یوسف حنیف از وضعیت زلزله‌زدگان در ولایت پکتیکا و گزارش مستند عارف یعقوبی از سفر قاچاقی یک عکاس و فیلم‌ساز به استرالیا، بیشترین امتیاز را بدست آورد و با توجه به محدودیت‌های ویژه زنان خبرنگار در افغانستان، درخواست‌های ارائه شده خبرنگاران زن به صورت جداگانه بررسی شد که مرجان وفا محمدی، خبرنگار رادیو کلید در حوزه‌ی غرب کشور، بیشترین امتیاز را بدست آورد.
مرکز خبرنگاران افغانستان اهدای جایزه «خبرنگار سال افغانستان» را از سال 1392 خورشیدی آغاز کرده و در این مدت 17 خبرنگار از رسانه‌های مختلف این جایزه را بدست آورده‌اند. این مرکز اکنون در تبعید فعالیت می‌کند.
«شوکه شدم و خوشحالم»
در ماه ثور سال جاری خورشیدی، گروه طالبان به مناسبت روز جهانی موزیم، یک کنفرانس خبری در قلعه‌ی تاریخی اختیار‌الدین در هرات برگزار کردند که مرجان وفا، تنها خبرنگار زن حاضر در این کنفرانس بود. اما او به دستور نعیم‌الحق حقانی و به جرم خبرنگار زن بودن، از این کنفرانس اخراج شد.
مرجان اما از کار خبرنگاری دست نکشید و اکنون به عنوان یکی از خبرنگاران سال افغانستان، برگزیده شده است.
او به نیمرخ گفت: «موقعی که شنیدم، اصلا باورم نمی‌شد که در جامعه‌ی مثل افغانستان، بخواهند یک خانم خبرنگار را در شرایط فعلی مقام بدهند. این برایم یک لحظه‌ای بود که اصلا شوکه شده بودم.»
او افزود که «وقتی که ثبت نام کردم، یعنی به این پروسه اشتراک کردم، می‌گفتم که شاید به خاطر محدودیت‌ها، خانم‌ها را قبول نکنند، اما خوشبختانه به خاطر همین محدودیت‌ها و کارکرد یکساله‌ام، مرکز خبرنگاران افغانستان این جایزه را برایم داد. خیلی خوشحالم.»
خانم وفا می‌گوید وقتی به شرایط سخت کشور و مردم، شرایط دشوار خبرنگاران، به ویژه خبرنگاران زن، آن هم در ولایت سنتی مثل هرات، فکر می‌کند، انتخاب شدن به عنوان یکی از خبرنگاران سال برایش «حس خوش آیند» می‌دهد.
او می‌گوید امیدوار است این جایزه روزنه‌ی امیدی بشود برای زنانی که بیکار شده‌اند و دخترانی که از آموزش و تحصیل بازمانده‌اند که «برای رسیدن به آن چیزی که می‌خواهند تلاش کنند.»
«گاهی به خودکشی فکر می‌کردم»
پس از تسلط گروه تروریستی طالبان بر افغانستان، مرجان وفا به عنوان یک خبرنگار زن، هشت ماه بیکار ماند.
او می‌گوید در این هشت ماه، روزهای سختی را سپری کرد و با مشکلات روحی و روانی و اقتصادی دست و پنجه نرم کرد و بیشتر از هرچیز نگرانی از آینده تحصیلی‌اش، آزارش می‌داد.
خانم وفا با اشاره به مشکلاتی که آن روزها گرفتارش بود می‌گوید که «گاهی وقت‌ها فکر می‌کردم که خودکشی بهترین راه حل است، باید انسان بمیرد وقتی که نتواند کار بکند، وقتی که نتواند جایی برود، وقتی که نتواند درس بخواند، باید بمیرد دیگه، واقعا این زندگی به چه دردی می‌خورد.»
او می‌گوید که پس از اینکه به عنوان خبرنگار در رادیو کلید فعالیت خود را آغاز کرد، مشکلات بیشتر شد؛ «ترس خانواده دو چند شد، دید جامعه به گونه‌ای دیگر شد که من در این شرایط کار می‌کنم، به دید منفی مرا می‌دیدند.»
به گفته‌ی خانم وفا، زنان خبرنگار در شرایط کنونی «ده چند مردان خبرنگار» با مشکلات مواجه‌اند و کنار تمام محدودیت‌های دیگر، اکنون نیز به شماری از نشست‌های خبری راه داده نمی‌شوند.
او می‌گوید که این محدودیت‌ها، گاهی انگیزه کار و تلاش را از او می‌گیرد، اما بازهم تلاش می‌کند که انگیزه‌ی خود را از دست ندهد و با انگیزه کار کند.
نگران آینده هستم ولی نباید پا پس بکشیم
مرجان وفا از جمله‌ی معدود خبرنگاران زن است که در حوزه‌ی غرب افغانستان فعالیت می‌کند و برای یک رسانه از این منطقه، گزارش تهیه می‌کند.
او می‌گوید، اگر شرایط همین‌گونه پیش برود، ما در آینده دیگر خانمی نخواهیم دید که در رسانه کار کنند و خبرنگار زن در جامعه نخواهیم داشت.
خانم وفا با اشاره به حذف رشته‌ی روزنامه نگاری از فهرست رشته‌های دانشگاهی برای زنان، گفت که «این واقعا برای آدم درد می‌دهد. وقتی می‌بیند که شما نمی‌توانید دیگر خانم مسلکی در این قسمت]روزنامه‌نگاری[ داشته باشید، واقعا به انسان درد می‌دهد.»
او افزود: «حالا من به عنوان خبرنگار زن یک سال یا دو سال کار کنم، یا مثل من سه چهار بانوی دیگر کار کنند، در آینده‌های نه چندان دور این مسلک، این شغل برای خانم‌ها تابو می‌شود، شما دیگر خانمی نخواهید دید که در رسانه کار بکند، خانمی نخواهید دید که روزنامه‌نگار مسلکی باشد و درد یک خانم را بنویسد.»
او می‌گوید که وجود روزنامه نگاران زن در یک جامعه، یک نیاز اساسی است تا بتوانند که درد زنان را بازتاب بدهند و به گوش جهان برسانند.
این خبرنگار زن می‌گوید که «اگر وضعیت چنین پیش برود، آینده خیلی تاریک برای زنان روزنامه‌نگار می‌بینم، هرچند که حالا نیز وجود زنان در رسانه‌ها خیلی کم‌رنگ شده است.»
خانم وفا می‌گوید که اکنون شرایط بسیار سخت و دشوار است، اما نباید «پا پس بکشیم» و اگر او امثال او از کار دست بکشند، «زنان خبرنگار از جامعه حذف می‌شوند.»
او می‌گوید تا زمانی که توان دارد به عنوان یک خبرنگار زن کار خواهد کرد و روزی دیگر توانایی کار نداشته باشد و یا مجبور شود که کار نکند، دیگر شاید مسئولیتی هم به گردن او نباشد.
