بعد از تسلط گروه تروریستی طالبان فقر به گونه‌ی چشم‌گیر در حال افزایش است، اکنون بیش از شش میلیون نفر در افغانستان در معرض خطر قحطی شدید قرار دارند. بیشترین کسانی که در خطر قحطی و آسیب‌های وحشتناک ناشی از آن قرار دارند، زنان‌اند؛ زیرا آن‌ها به‌دلیل محدودیت‌ها در رفتار، تحصیل، کار و حضور در اجتماع، آخرین افرادی‌اند که به غذا، آب، سرپناه و مراقبت‌های بهداشتی دسترسی دارند.
اوچا (دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل)، روز پنجشنبه، ۲۴ حمل 1402 خورشیدی با نشر گزارش در مورد بحران فقر و غذا در افغانستان هشدار داده و گفته است که در صورت تأمین نشدن بودجه برای کمک به نیازمندان، احتمال «وقوع قحطی در افغانستان به بالاترین حد در دونیم دهه اخیر» خواهد رسید.
در گزارش اوچا آمده است که در سال ۲۰۲۳ میلادی به ۴.۶ میلیارد دالر بودجه برای کمک‌های بشردوستانه در افغانستان نیاز است، اما تا پایان سه ماه نخست این سال، تنها ۲۵۰ میلیون دلار، کمی بیشتر از ۵.۴ درصد از کل بودجه مورد نیاز را دریافت کرده‌اند.
براساس گزارش اوچا، نزدیک به ۲۰ میلیون شهروند افغانستان با گرسنگی شدید مواجه‌اند و از این میان شش میلیون نفر در «یک قدمی قحطی» قرار دارند و بنابراین، شمار افرادی که در افغانستان با قحطی احتمالی مواجه‌اند، بالاترین سطح در جهان است.
در این گزارش آمده است که نهادهای امدادرسان با کمبود بودجه در افغانستان مواجه‌اند و به همین دلیل میزان کمک‌ها را کاهش داده‌اند.
این نهاد همچنان افزده است: «سطح سوءتغذیه حاد و متوسط نیز افزایش یافته است و تخمین زده می‌شود که سال جاری حدود چهار میلیون کودک، مادر باردار و شیرده به سوءتغذیه حاد دچار شوند.»
در این گزارش آمده است: «برنامه جهانی غذا در ۲۰ مارچ اعلام کرد که با بودجه فعلی، آن‌ها فقط می‌توانند به چهار میلیون نفر از ۱۳ میلیون نیازمند، کمک‌های غذایی ارائه کنند، به این معنا که ۹ میلیون شهروند افغانستان که آسیب‌پذیر و گرسنه هستند کمک غذایی دریافت نخواهند کرد.»
گزارش اوچا نشان می‌دهد که نهادهای امدادرسان در سال ۲۰۲۲، برای بیش از ۲۶ میلیون شهروند افغانستان کمک ارسال کرده‌اند.
این نهاد با ابراز نگرانی از کاهش کمک‌های بشردوستانه به افغانستان، گفته است که خانواده‌های روستایی ذخایر غذایی‌شان را قبل از برداشت مزارع به پایان رسانده‌اند.
اوچا امیدوار است که با تأمین بودجه سازمان ملل برای کمک‌های بشردوستانه در افغانستان، روند توزیع کمک‌های بشردوستانه گسترش پیدا کند: «نهادهای امدادرسان از جامعه جهانی خواسته‌اند که فورا کمک‌های مالی بشردوستانه را تأمین کنند و نیازهای اساسی آسیب‌پذیرترین مردم افغانستان را در اولویت قرار دهند. کمک‌های بشردوستانه آخرین راه نجات برای میلیون‌ها نفر در افغانستان است.»
افغانستان کشوری است که شغل ۸۰ درصد مردم آن کشاورزی است؛ با این حال نامش در ردیف‌های بالای فهرست گرسنه‌ترین کشورهای جهان قرار دارد. از مجموع ۶۵ میلیون هکتار اراضی افغانستان، ۷.۸ میلیون هکتار آن قابل کشاورزی است؛ یعنی چیزی حدود ۱۲ درصد کل خاک افغانستان. اما حکومتداری ضعیف و به دنبال آن بحران‌های نزدیک به نیم قرن اخیر در افغانستان اجازه نداده است که این پهنه جغرافیایی دست‌کم نیاز غذایی مردم خود را تأمین کند.
بر اساس معیارهای جهانی، هر کشاورز می‌تواند برای ۱۰۰ نفر غذا تهیه کند؛ اما ۲۵ میلیون کشاورز در افغانستان نتوانسته‌اند برای ۳۵ میلیون ساکن این کشور غذا تهیه کنند. مسأله تغذیه و نبود آن که تبعاتی چون سوءتغذیه را به دنبال داشته، چالش بزرگی است که مردم افغانستان را درگیر کرده است.
آخرین گزارش شاخص جهانی گرسنگی در جهان که ۱۵ اکتبر 2022 میلادی نشر شده بود، نشان می‌دهد که در حال حاضر، ۵.۱ درصد کودکان افغانستان قبل از سن پنج سالگی تلف می‌شوند که سوءتغذیه عامل عمده مرگ‌ومیر آن‌ها است.
به صورت کلی تأمین مواد غذایی در افغانستان چالش بزرگی است و هرچند با توجه به سطح پایین زندگی در افغانستان معیار تغذیه در این کشور پایین است، ولی همین معیار پایین نیز در دسترس نیست و افغانستان به نگرانی بزرگ جهان در عرصه تغذیه تبدیل شده است.
کمبود شدید غذا و سرپناه که شروع جدی آن با تسلط گروه طالبان بر افغانستان رقم خورد، حالا دامن‌گیر همه مردم شده است؛ اما زنان و دختران به‌‌علت وضع محدودیت از سوی گروه طالبان و فرهنگ زن‌ستیزانه‌ی حاکم بر جامعه، بیشتر از مردان در معرض گرسنگی، بی‌سرپناهی و فقدان مراقبت‌های بهداشتی قرار دارند.
باور معمول که اکثرا زن ستیزانه می‌باشد در افغانستان به گونه‌ای است که به‌طور خودکار، در هر خانه‌ای مردان خانواده مقدم‌ترند و باید بهترین و بیشترین قسمت غذا و دیگر امکانات معیشتی را در اختیار داشته باشند. این یک برخورد کاملا عادی در میان خانواده‌های روستایی و فقیر است که پسران خانواده بیشتر از دختران به غذا و امکانات حفاظتی دسترسی داشته باشند.
با این اوصاف، به‌سادگی می‌توان اطمینان پیدا کرد که از ۲۴ میلیون نفری که براساس آمارهای سازمان ملل در افغانستان به کمک‌های فوری بشردوستانه نیاز دارند و شش میلیونی که گفته می‌شود یک گام با قحطی فاصله دارند، درصد زیادی از آنان، زنان و دختران‌اند. یافته‌های کمیسیون زنان سازمان ملل متحد نیز نشان می‌دهد که بافت اجتماعی افغانستان، زنان را «موجودات فداکار یا مجبور به فداکاری» بار آورده است و به این دلیل، «آنان همیشه آخرین افرادی‌اند که به غذا و امکانات برای زنده‌ماندن دسترسی دارند.»
