هیأتی از گزارشگران ویژه‌ی سازمان ملل متحد به شمول ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر این سازمان برای افغانستان و دوروتی استرادا تانک، رییس گروه کاری تبعیض علیه زنان و دختران، پس از یک سفر هشت روزه به افغانستان، گزارش ابتدایی خود را در مورد «سرکوب سیستماتیک حقوق زنان و دختران» منتشر کرده‌اند.
مأموریت این هیأت بین 27 اپریل و چهارم ماه می انجام شده است و آن‌ها با شماری از اعضای گروه تروریستی طالبان، جامعه مدنی، گروه‌های زنان، کار آفرینان، رهبران مذهبی، معلمان، خبرنگاران، قربانیان نقض حقوق بشر، نهادهای سازمان ملل متحد و جامعه دیپلماتیک دیدار کرده‌اند.
این هیأت علاوه بر کابل و محلات اطراف آن، به شهر مزار شریف، مرکز ولایت بلخ در شمال کشور نیز سفر کرده است.
در گزارش این هیأت آمده است که سفر آن‌ها به افغانستان در شرایط «بحران انسانی مزمن» و «آشفتگی عمیق» ناشی از ممنوعیت کار زنان در دفاتر سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیر دولتی که در تداوم صدور فرامان‌های تبعیض‌آمیز ممنوعیت تحصیل و آموزش زنان بود، انجام شد.
قرار است این هیأت گزارش نهایی سفر خود به افغانستان و بررسی وضعیت زنان را، در ماه جون سال جاری میلادی ارایه کند.
«افراطی‌ترین اشکال زن ستیزی»
هیأت سازمان ملل متحد در گزارش خود گفته است که گروه تروریستی طالبان از زمان فروپاشی نظام جمهوریت به «افراطی‌ترین اشکال زن ستیزی» حکومت می‌کنند.
آن‌ها همچنین گفته‌اند که این گروه «چارچوب قانونی و سازمانی» را نابود کرده‌اند و «پیشرفت نسبی به سوی برابری جنسیتی به دست آمده در دو دهه گذشته را از بین می‌برند.»
در این گزارش آمده است که طالبان «تفسیر خاصی از دین را تحمیل می‌کنند» که برای اکثر قریب به اتفاق شهروندان افغانستان قابل قبول نیست.
هیأت سازمان ملل متحد گفته است که آن‌ها از همه کسانی که «تجربه‌های قدرتمند» خود را با آن‌ها در میان گذاشته‌اند، به ویژه زنان و دخترانی که حقوق و آزادی‌های اساسی آن‌ها در حال نابودی است، قدردانی می‌کنند.
این هیأت همچنان گفته است که به همه‌ی زنان و دختران «شجاع و الهام‌بخش» که علی‌رغم حاکمیت استبدادی و فضای ترسناکی که در آن زنده مانده‌اند و به مقاومت و مبارزه طاقت‌فرسا برای کرامت انسانی خود ادامه می‌دهند، ادای احترام می‌کنند.
هیأت سازمان ملل متحد گفته است از «وخامت دوامدار» وضعیت حقوق بشر در افغانستان که برای چندین دهه درگیر نزاع داخلی و نقض تاریخی حقوق بشر بوده که همه اعضای جامعه، به ویژه زنان و دختران و اقلیت‌ها، را متأثر کرده، «عمیقا متأسف» است.
«تبعیض نظام‌مند مبتنی بر جنسیت»
هیأت سازمان ملل متحد در گزارش خود گفته است که آن‌ها در جریان سفر خود به افغانستان، نمونه‌های از «تبعیض نظام‌مند مبتنی بر جنیست» و چگونی ویران شدن زندگی زنان افغانستان با وضع محدودیت بر حقوق بشری آن‌ها را مستند کرده‌اند.
یکی از زنانی که با هیأت سازمان ملل متحد در این سفر مصاحبه کرده، در مورد وضعیت زنان افغانستان گفته است که «ما زنده‌ایم، اما زندگی نمی‌کنیم.»
بسیاری از زنانی که با هیأت سازمان ملل متحد مصاحبه کرده‌اند، وضعیت خود را همانند «حبس خانگی» توصیف کرده‌اند و از گفته‌اند که دچار احساس شدید ترس و اضطراب هستند.
این هیأت گفته است که طالبان از زمان تسلط بر افغانستان، علاوه بر نقض حق تحصیل، کار، آزادی تردد، صحت، استقلال بدنی، تصمیم‌گیری، آزادی تجمع مسالمت‌آمیز و دسترسی به عدالت، نظام محافظت از قربانیان خشونت خانوادگی را نابود کرده‌اند، زنان و دختران را در وضعیت بیچارگی قرار داده‌اند، قانون شدید در مورد پوشش وضع کرده‌اند و زنان و دختران زیادی را به اتهام «جرایم اخلاقی» گرفتار کرده‌اند.
بر اساس گزارش هیأت سازمان ملل، اقدامات گروه طالبان علیه زنان، منجر به افزایش میزان ازدواج کودکان، ازدواج اجباری و خشونت مبتنی بر جنسیت با معافیت از مجازات شده و زنانی‌که علیه این اقدامات اعتراض کرده‌اند با تهدید، آزار و اذیت، گرفتاری خودسرانه و شکنجه مواجه‌اند.
هیأت سازمان ملل متحد گفته که آن‌ها به ویژه در مورد وضعیت سلامت روانی و دلایل افزایش خودکشی در میان زنان و دختران نگران هستند.
این هیأت گفته است که محدودیت‌های طالبان بر ممنوعیت آموزش و تحصیل زنان و اینکه فقط داکتر زن می‌توانند از زنان مراقبت کنند، ممکن است زمینه‌ساز مرگ‌های قابل پیش‌گیری گردد و اگر این محدودیت‌ها فوراً لغو نشود، ممکن است که این مرگ‌ها «زن‌کشی» به شمار رود.
در گزارش این هیأت آمده است که «وضعیت وخیم تبعیض جنسیتی نهادینه شده در افغانستان» در هیچ کجای جهان نظیر ندارد و اعضای این هیأت گفته‌اند که آن‌ها عمیقاً نگران ارتکاب آشکار آزار و اذیت متداوم مبتنی بر جنسیت در افغانستان هستند.
در این گزارش آمده است که «جامعه‌ی بین‌‌الملل نمی‌تواند چشم خود را ببندند. موضوع حقوق زنان و دختران در افغانستان و حضور معنادار آن‌ها در هر بحثی باید همچنان به عنوان بالاترین اولویت در آجندای بین‌المللی باشد. زنان و دختران نباید ابزار مقاصد سیاسی شده و هرگز نباید به عنوان ابزار چانه‌زنی مورد استفاده قرار بگیرند.»
هیأت سازمان ملل متحد گفته است که جامعه‌ی بین المللی همچنان در وضعیت افغانستان دخیل بماند، گام‌های مشخصی در جهت حمایت از پاسخگویی در مورد نقض جدی حقوق بشر بردارد و سازمان ملل باید نسبت به این کشور روی‌کرد مبتنی بر حقوق بشر اتخاذ کند.
