تسلط گروه تروریستی طالبان بر افغانستان در تمام عرصهها از مردم افغانستان قربانی گرفته و میگیرد. در این میان زنان و کودکان بیشتر از همه در معرض آسیبهای اجتماعی و صحی قرار گرفتهاند. تغذیهی نامناسب و سوء تغذیه مادران شیرده و کودکان یکی از مواردی است که در دوسال اخیر هر روز در حال افزایش است. بر اساس آمار که از سوی سازمان ملل به نشر رسیده است ۸۷۵ هزار کودک در سال ۲۰۲۳ از سوءتغذیه شدید و ۲.۳ میلیون کودک و ۸۴۰ هزار زن باردار و مادر شیرده از سوء تغذیه نیمهشدید رنج میبرند.
این وضعیت در شرایطی است که کمکهای جهانی به دلیل منع کار زنان از سوی گروه طالبان، روند کار نهادهای بشردوستانه را به چالش مواجه کرده و جامعهی جهانی از ادامهی کمکها به افغانستان خودداری کرده یا کمکهایشان را به گونهی چشمگیری کاهش داده است.
با این همه وزارت صحت گروه طالبان در این مورد چیزی نگفته، اما این وزارت در اواسط سال 1401 گفته بود که طی یک ماه بیشتر از 200 هزار زن و کودک به سوء تغذیه گرفتار شده است. با توجه به این آمار، طی چند ماه گذشته و کمشدن کمکهای بینالمللی و افزایش روزافزون فقر و بیکاری به احتمال زیاد آمار مبتلاها به سوء تغذیه چندین برابر شده باشد.
ساره، مادر چهار فرزند است که دو فرزند آخرش هر دو به سوء تغذیه گرفتار هستند. به گفتهی ساره یک فرزندش در زمان سقوط حکومت قبلی یک ساله بوده و فرزند آخریاش در تابستان 1401 به دنیا آمده است. او در ادامه به نیمرخ گفت: «فرزند سومیام در اوایل مشکل نداشت، وقتی طالبان قدرت گرفت و شوهرم بیکار شد، مجبور شدیم در غذاها تغییر بیاوریم و کمتر تنوع غذایی داریم به همین خاطر او دچار کاهش وزن شد و حالا سوی تغذی دارد؛ ولی فرزند آخریام با سوء تغذیه متولد شد، به خاطر که در دروان بارداری نتوانستم تغذیهی مناسب داشته باشم.»
ناامنی غذایی، یکی دیگر از دلیلهای اصلی افزایش سوء تغذیه است که مردم افغانستان همواره با آن روبهرو بوده و با تسلط گروه طالبان بیشتر از پیش افزایش یافته است. در تازهترین گزارش که از سوی سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل نشر شده است؛ افغانستان در جمع هفت کشور قرار دارد که مردم آن با ناامنی غذایی حاد روبهرو هستند. این گزارش نشان میدهد که حدود ۲۵۸ میلیون نفر در ۵۸ کشور و منطقه در سال ۲۰۲۲ با ناامنی غذایی حاد فاز سه تا پنج مواجه بودند، در حالیکه این رقم در سال ۲۰۲۱ در ۵۳ کشور و منطقه، ۱۹۳ میلیون نفر بوده است. این آمار بالاترین سطح مبتلاها به این بیماری را در هفت سال اخیر نشان میدهد.
داکتر هاجر (مستعار)، یکی از مسؤولین بخش تغذیه در شفاخانه نیمه خصوصی در غرب کابل، در این مورد به نیمرخ گفت: « تغذیه ناسالم و دریافت نکردن مواد کافی در زمان بارداری و بعد از آن باعث میشود افراد به سوء تغذیه دچار شوند.»
به گفتهی او تعداد مراجعان و بیماران سوء تغذیه در یک سال اخیر به این شفاخانه پنچ برابر شده است و مواد و داروی را که از سوی سازمانهای بینالمللی برای درمان بیماران سوی تغذی دریافت میکنند، بسیار اندک است که کمتر از 60درصد کل بیماران ثبت شده در این شفاخانه را پوشش میدهد. این داکتر به دلیل مشکلات امنیتی از ارایه معلومات کامل در مورد تعداد ثبت شدههای سوء تغذیه در این شفاخانه خود داری کرد.
ملالی 30 ساله یکی دیگر از مراجعه کنندهها در بخش تغذیه این شفاخانه است. او که دختر یکنیم سالهاش به سوء تغذیه گرفتار است از توزیع ناعادلانهی دارو و مواد درمانی به بیماران سوء تغذیه از سوی داکتران این شفاخانه شاکی است و در این باره به نیمرخ گفت: «من چندین بار به شفاخانه مراجعه کردم، ولی میگویند: مواد تمام شده است. امروز هم چندین نفر بدون داشتن کارت دریافت مقدار زیاد مواد را گرفتند.»
به گفتهی ملالی؛ داکتران این شفاخانه در زمان توزیع مواد و دارو به دوستانشان خبر میدهند و با آنها همکاری میکنند تا بدون داشتن کارت و با اینکه اصلاً مریض سوی تغذی ندارند مواد دریافت کنند.
با این همه صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونسف) با شکاف بحرانی بودجه برای فراهمساختن غذای درمانی آماده مواجه است، این نهاد با نشر توییتی در روز پنجشنبه (21 ثور) گفته است: «بدون بودجهی اضافی برای ذخیرهی امکانات صحی و درمان نجاتدهنده، هزاران کودک ممکن است بر اثر سوء تغذیهی حاد جانشان را از دست بدهند.»
این در حالی است که افغانستان در میان 10 کشور بالاترین میزان مرگومیر مادران و نوزادن را دارد. براساس گزارش جدید سازمان ملل متحد، افغانستان در میان ۱۰ کشور با بیشترین آمار مرگومیر مادران، نوزادن مرده بهدنیا آمده و مرگومیر نوزدان در هفتههای نخست بعد از ولادت است.
براساس این گزارش، سالانه بیش از ۴.۵ میلیون زن و نوزاد در جهان در جریان دوران حاملگی، ولادت یا در هفتههای نخست بعد از ولادت عمدتاً به خاطر عوامل قابل جلوگیری و تدوای میمیرند که برابر یک مرگ در هر هفت ثانیه است.بهگفتهی این نهاد؛ در هر دو ساعت یک زن در افغانستان بهدلیل عوارض زایمان و بارداری جان میدهد.
همچنان سازمان جهانی بهداشت از افزایش مرگ نوزادان و کودکان در افغانستان هشدار داده و با نشر توییتی نوشته بود؛ در افغانستان روزانه به طور متوسط 167 نوزاد و کودک به دلایل مختلف جانشان را از دست میدهند.