امروز(سوم اسد 1402 خورشیدی) مهلت یک ماههی گروه تروریستی طالبان برای مسدود شدن آرایشگاههای زنانه در سراسر افغانستان به پایان رسید. قرار است امروز 12 هزار آرایشگاه زنانه مسدود و 60 هزار زن بیکار شوند. تعدادی از آرایشگاهها هماکنون مسدود شدهاند؛ زنان آرایشگر میگویند با جمع کردن وسایل کار شان، امید و آرزوهای شان را نیز جمع کردهاند.
سحر، شش سال پیش در غرب کابل سالن آرایشگاهش را راهاندازی کرد و از آن روز تا حال او هزینهی زندگی خانوادهاش را تأمین میکند، اما حالا مجبور شده است به دستور گروه تروریستی طالبان سالن آرایشگاهش را ببندد. او گفت: «جمع کردن وسایل آرایشگاه برایش خیلی سخت بود، چنانکه یکجا با وسایل کار، امید و آرزوهای مان را نیز جمع کردیم.»
سحر زمانی که دستور بسته شدن آرایشگاهها را میبیند باور نمیکند. «برای بار اول وقتی خبر شدم قرار است آرایشگاههای زنانه بسته شود شوکه شده بودم و باورم نشد، به خاطریکه در اینجا فقط زنان رفت و آمد دارند، ولی بعدا پشت دروازهی سالن اعلامیه چسبانده بود که اگر تا سوم ماه اسد سالن آرایشگاهتان را بسته نکنید با شما برخورد قانونی صورت میگیرد.»
وزارت امر به معروف و نهی از منکر گروه تروریستی طالبان در یک نامه رسمی که اوایل ماه سرطان نشر شد به تمام شهرداریها اعلام کرده بود که بنا به دستور شفاهی ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر این گروه، تمام آرایشگاههای زنانه تا یک ماه مهلت دارند کارشان را تعطیل کنند و پس از تاریخ سوم ماه اسد، هرگونه فعالیت آنها ممنوع است و با پیگرد مواجه خواهد شد.
تلاش این گروه برای تعطیل کردن آرایشگاههای زنانه بدون شک به بیکاری هزاران زن منجر میشود که مسئولیت خانوادههای شان را به عهده دارند. یک منبع از اتاق تجارت و سرمایهگذاری گفته است که در صورت متوقف شدن فعالیت آرایشگاههای زنانه در افغانستان، حدود ۶۰ هزار زن از فعالیت اقتصادی باز میمانند.
به گفتهی سحر، او بیشتر از پنجصد هزار افغانی در سالن آرایشگاهش هزینه کرده بود و برای هفت نفر دیگر نیز زمینهی کار را فراهم کرده بود که هرکدام آنها بخش بزرگی از هزینههای خانوادههای شان را تأمین میکردند.
«دخترانی که با من کار میکردند، حالا هر روز زنگ میزنند و با گریه میگویند حالا ما چه کار کنیم، اگر ما بیکار شویم خانوادههای مان ما را مجبور به ازدواج میکنند، زندگی برای ما تلخ شده و به جز ازدواج هیچ گزینهای نمانده است.»
یکی از دلیلهای گروه طالبان برای بسته کردن آرایشگاههای زنانه، جلوگیری از «اسراف» گفته شده است در حالی که این گروه اخذ مالیات از مردم را افزایش داده است که این بخش زیادی حاصل مالیات را در بخش نظامی هزینه میکنند و کمترین خدمات را به مردم ارائه میکنند.
با وجود اینکه گروه طالبان در این دوسال تسلط شان بر افغانستان حضور زنان در اجتماع را از بین برده است اما سحر هنوز امیدوار است که بتواند دوباره به کارش ادامه بدهد.
«به صاحب ساختمان که سالن آرایشگاهم آنجا بود گفتم که یک مدت دکان را به اجاره ندهد، شاید بتوانم دوباره سر کارم برگردم. آرایشگاه زنانه از نامش پیداست که هیچ مردی آنجا رفتوآمد ندارد، نمیدانم این کجایش غیر اسلامی است؟ قسمی که مردها به آرایشگاه ضرورت دارند، زنان بیشتر ضرورت دارند.»
در ادامهی اعتراضها در برابر دستورهای زنستیزانهی گروه طالبان، این گروه تظاهرات زنان آرایشگر را که به اعتراض در برابر دستور بسته شدن آرایشگاهها به خیابان رفته بودند با خشونت و لتوکوب کردن معترضان سرکوب کردند.
سحر که خودش در تظاهرات اشتراک کرده بود به نیمرخ گفت: «گروه طالبان با استفاده از شلیک گلوله و ماشین آبپاش ما را مجبور به عقبنشینی کردند، افراد طالبان به خاطر ترساندن ما فیرهای هوایی میکردند، ما را لتوکوب کردند و چند نفر را هم با خودشان بردند.»
به گفتهی سحر، زنان آرایشگر به اتحادیه پیشهوران هم شکایت کردهاند، اما این اتحادیه به آنها گفته است که باید صبر کنید و تظاهرات راه حل نیست. «اتحادیه پیشهوران به خاطر ترس از طالبان و از دست دادن کارشان حالا مخالف فعالیت آرایشگاهها است و هیچگونه اقدام برای بسته نشدن سالنها انجام نداده است. آنها به ما میگویند: قرآن بخوانید تا مشکل تان حل شود.»
سحر حالا از ادامه زندگی بدون حق کار ناامید شده است. «من به خاطر این حرفه خیلی زحمت کشیدهام تا اینجا رسیدم، اگر گروه طالبان اجازه ندهد مجبورم راه مهاجرت را پیش بگیرم، ولی نمیدانم به کجا، این برایم وحشتناک است و از طرفی زندگی زیر سایهی گروه طالبان برای زنان حکم زندگی در قبر را دارد.»
رویا (نام مستعار)، یکی دیگر از آرایشگرانی است که همراه با دخترش در یک محلهی پر رفتوآمد شهر کابل سالن آرایشگری داشت.
او قبل از صادر شدن دستور منع فعالیت آرایشگاهها زمانی سالن آرایشگاهش را بست که محتسبان امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان به مرکز کار او هجوم بردند. حالا او بیشتر از هشت ماه میشود که بیکار است و با گذشت هر روز فقر و مشکلات بیشتر بر او فشار میآورد.
«مادرم در دوران قبلی طالبان آرایشگاه مخفی داشت و در خانه کار میکرد، من هم این کار را از مادرم یاد گرفته بودم، وقتی کابل سقوط کرد فکر میکردم که ممکن است یک روز آرایشگاهها بسته شود، به خاطریکه مادرم از دروهی قبل طالبان قصه میکرد و خودم هم کمکم به یاد داشتم که مادرم وسایلش را داخل تنور پنهان میکرد.»
حدود هشت ماه پیش، افراد طالبان به آرایشگاه او هجوم میبرند و وسایل کارش را میشکنند. محتسبان طالبان به او گفته بود که «شما در ترویج فحشا با کافران همکاری میکنید.»
رویا آن روز وحشتناک را هنوز دقیق به یاد دارد. «بعد از چاشت بود و دو مشتری داشتیم. تازه کارشان تمام شده بود که از پشت دروازه صدای یک مرد آمد که میگفت: سر تان را بپوشانید ما داخل میاییم. خیلی ترسیده بودیم که دو نفر با لباسهای سفید داخل شدند و اول آیینهها را شکستند، یکی شان به من گفت: باید به حوزه بیایی و تعهد بدهی که دیگر دروازه دکان را باز نمیکنی.»
به گفتهی رویا، افراد محل در مورد آنها به طالبان گزارش داده بود. «یک کوچه بالاتر از محل کارم یک مسجد و مدرسه دینی بود که شاگردانش بیشتر از پیش سالن ما رفتوآمد داشتند، قبلا هم چند بار با سنگ به دروازه آرایشگاه زده بودند.»
حالا که قرار است شغل آرایشگری هم از زنان گرفته شود، زنان انزوای بیشتر و مردم فقر شدیدتری را تجربه خواهند کرد.این همه در حالی است که بیشتر از 90 درصد مردم افغانستان با فقر شدید دست و پنجه نرم میکنند و خارج شدن زنان از چرخهی اقتصادی این فقر را چند برابر کرده است که افزایش چشمگیر کودکان کار یکی از پیامدهای فوری آن است.