گروه طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، اولین گام محدود کننده را علیه زنان و دختران برداشت و مکاتب دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم را مسدود کرد.
اکنون که نزدیک به دو سال از سلطه‌ی این گروه تروریستی بر افغانستان می‌گذرد، گزارش‌های از مسدود شدن مکاتب بر روی دختران بالاتر از صنف سوم منتشر شده است.
آوازه ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، ابتدا در ماه سرطان و زمانی که امتحانات چهار‌ونیم ماهه مکاتب در جریان بین مردم پخش شد؛ اما اکنون منابع مختلف از صدور چنین دستوراتی از سوی طالبان در شماری از ولایت‌های کشور، خبر داده‌اند و آوازه‌ها به واقعیت بدل شده است.
سه منبع مختلف از مکاتب دولتی و خصوصی شهر کابل به نیمرخ تأیید کرده‌اند که چنین گزارش‌های به آن‌ها رسیده است، اما هنوز از سوی وزارت معارف طالبان در این مورد، مکتوب رسمی یا دستور شفاهی دریافت نکرده‌اند.
بر اساس گزارش این منابع، در حال حاضر دانش‌آموزان دختر در شهر کابل تا صنف ششم می‌توانند به مکتب بروند و محدودیتی بر آموزش آن‌ها وضع نشده است.
اما بر اساس گزارش رسانه‌ها، طالبان در ولایت غزنی و شماری از ولایت‌های شرقی کشور مانع آموزش دختران بالاتر از 10 سال شده‌اند.
بی‌بی‌سی در گزارشی به نقل از منابعی در ولایت غزنی نوشته است که مسئولان وزارت معارف گروه تروریستی طالبان به مدیران مکتب‌های دولتی و برنامه‌های آموزشی کوتاه مدت گفته‌اند که «دختران بالای ۱۰ ساله اجازه تحصیل در مکاتب ابتدایی را ندارند».
یک دانش‌آموزش صنف ششم در شرق افغانستان نیز به بی‌بی‌سی گفته است که «به ما گفته شد دخترانی که قد بلند و بالای ۱۰ ساله هستند اجازه ورود به مکتب را ندارند».
ایندیپندینت فارسی نیز به نقل از منبعی در کمیته‌ی سویدن در ولایت غزنی نوشته است که آن‌ها دستوراتی را از ریاست معارف طالبان در ولایت غزنی مبنی بر منع آموزش دختران بالاتر از 10 سال، دریافت کرده‌اند.
وزارت معارف طالبان و سخنگویان این گروه تروریستی تا اکنون به این گزارش‌ها واکنشی نشان داده‌اند و آن را رد یا تأیید نکرده‌اند.
اما با توجه به سیاست‌های طالبان در قبال آموزش، کار و حضور زنان در اجتماع، می‌توان دریافت که چنین دستوری روی میز مسئولان وزارت معارف گروه تروریستی طالبان قرار دارد.
صدور تدریجی دستورات محدود کننده
گروه تروریستی طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، صدور تدریجی دستورات محدود کننده علیه زنان و سایر شهروندان کشور را به عنوان یک سیاست اصلی دنبال کرده‌اند.
این گروه در نزدیک به دو سال گذشته، بیش از ده فرمان برای محدود کردن دسترسی زنان و دختران افغانستان به آموزش صادر کرده‌اند؛ اما این فرامین و محدودیت‌ها، در بازه‌های زمانی مختلف و با وقفه‌های نسبتا طولانی از هم، صادر شده است.
آن‌ها در ابتدا در ماه دسامبر سال 2021 میلادی، تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها و ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را اعلام کردند.
سپس با آغاز سال تحصیلی جدید، پوشیدن لباس سیاه عربی و روبند را برای دانشجویان دختر اجباری اعلام کردند و صنف‌های درسی دخترانه را یکپارچه سیاه پوش کردند.
در اواسط سال 1401 خورشیدی و با فرا رسیدن امتحانات سراسری کانکور، این گروه دختران را از اشتراک در امتحان کانکور منع نکرد، اما بر انتخاب رشته‌های دانشگاهی توسط دختران محدودیت وضع کرد و به آن‌ها اجازه ندادند که شماری از رشته‌ها را انتخاب کنند.
در نهایت این گروه تحصیل دختران در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی، اشتراک دختران در امتحان کانکور عمومی و آموزش آن‌ها را در مراکز آموشی خصوصی، کورس‌های زبان انگلیسی و مراکز آموزشی کوتاه مدت، ممنوع کرد.
اکنون، به نظر می‌رسد که این گروه در حال برداشتن آخرین گام برای ممنوعیت کامل آموزش زنان و دختران در افغانستان و مسدود کردن مکاتب دخترانه دوره ابتدائیه هستند.
صدور تدریجی این دستورات، باعث شده است که در جامعه‌ی خسته از تنش و جنگ افغانستان، واکنش در برابر آن، به حد قابل انتظار شدید نباشد و تنها زنان علیه آن به خیابان بیایند.
از سوی دیگر، صدور تدریجی این دستورات باعث شده است که جامعه با چنین محدودیت‌ها و فشارها از لحاظ روانی خو بگیرد و سطح واکنش شدید و یا خشونت‌آمیز در برابر آن، کاهش یابد.
صدور دستورات شفاهی
منابع مختلفی که با رسانه‌ها در مورد ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف سوم و سن 10 ساله صحبت کرده‌اند، تأیید کرده‌اند که چنین دستوراتی به آن‌ها داده شده و اجرایی می‌شود، اما هنوز مکتوب رسمی در این مورد صادر نشده است.
صدور دستورات محدود کننده به صورت شفاهی، یکی از تازه‌ترین شگردهای سیاسی گروه تروریستی طالبان است که باعث می‌شود آن‌ها در میزهای که برای تعامل چیده می‌شود، به سادگی چنین گزارش‌های را انکار کنند؛ همان‌گونه که تا حالا تمام گزارش‌های نهادهای معتبر بین‌المللی را «پروپاگند» خوانده اند و انکار کرده‌اند.
نمونه‌های بارز این سیاست، صدور دستور شفاهی ممنوعیت آموزش دختران در مراکز آموزشی خصوصی و آموزشگاه‌های زبان انگلیسی و ممنوعیت فعالیت آموزشی سازمان های بین‌المللی بود.
با توجه به گزارش‌ها در مورد ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف سوم و یا بزرگتر از 10 ساله، احتمال این وجود دارد که گروه طالبان به صورت شفاهی به مکاتب دولتی و خصوصی چنین دستوری را صادر کنند و این سیاست را آهسته آهسته در تمام ولایت‌های کشور پیاده کند.
احتمال این می‌رود که گروه تروریستی طالبان این سیاست تندروانه و زن‌ستیزانه را در سال تعلیمی سال 1403 خورشیدی به صورت کامل اجرایی کنند، اما از هم اکنون با ممنوعیت‌های پراکنده در شماری از ولایت‌ها، اذهان را برای پذیرش چنین سیاستی محک می‌زنند.
با ممنوعیت آموزش دختران در دوره ابتدائیه، آپارتاید جنسیتی به شکل تمام و کمالش در افغانستان پیاده می‌شود؛ اما هنوز نمی‌توان اطمینان داشت که جهان نابرابر کنونی، وضعیت زنان افغانستان را در زیر سلطه‌ی این گروه تروریستی به عنوان آپارتاید جنسیتی به رسمیت بشناسد.
مگر می‌شود از جهانی که هر روز بیشتر بر طبل تعامل با طالبان می‌کوبد و از این گروه تروریستی در هوتل‌های پنج ستاره قطر پذیرایی می‌کند، انتظار شناسایی دستورات زن‌ستیزانه این گروه را به عنوان آپارتاید جنسیتی داشت؟
