نویسنده: آرتمیس اکبری، رییس سازمان «افغان الجیبیتی»
طالبان در روز ۱۵ اگست ۲۰۲۱ میلادی که مصادف است با ۲۴ اسد یا مرداد ۱۴۰۰ خورشیدی، تمامی ولایات بزرگ افغانستان از جمله کابل، پایتخت را به تصرف خود درآودند.
پس از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ و روی کار آمدن دوبارهی طالبان بر مسند قدرت در افغانستان، موجی از نگرانی در بارهی وضعیت حقوق بشر، حقوق زنان، حقوق دگرباشان و همچنین آزادی رسانهها را در افغانستان و جهان برانگیخت. هرچند ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، در همان روزهای نخست اعلام کرده بود که «در امارت اسلامی، زنان و رسانهها میتوانند در چارچوب اسلام کار کنند» اما در دو سال گذشته در عمل همه چیز برای زنان و دگرباشان معکوس رقم خورده است.
در دو سالی که از اشغال افغانستان توسط طالبان گذشت، در این مدت زمان کوتاه، دستاوردهای نسبی در زمینه گسترش حقوق بشر، حقوق زنان، کودکان، اقلیتهای مذهبی و قومی و جنسیتی به طور کلی از بین رفت. در حالی که افراد جامعه «الجیبیتیکیو» افغانستانی حتا در حکومتهای پیشین نیز امنیت نداشتند، وضعیت آنها با آمدن طالبان وخیمتر شد و در شرایط بحرانی قرار گرفتند. تسلط دوباره طالبان، سبب شد که کشور تبدیل به جهنم و قتلگاهی پرخطر برای آنان شود.
از همان روزهای نخست اشغال، طالبان به دنبال اجرای افراطی شریعت و تفسیر تند از احکام اسلامی برآمد و به سرعت دست به شناسایی و دستگیری افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، ترنس و به طور کلی تمامی افراد «الجیبیتیکیو» زد و احکام غیرانسانی شلاق، سنگسار و خراب کردن دیوار بر سر آنها را صادر کرد. طالبان این بار در حالی مدعی بودند که تغییر کردهاند که گل رحیم، یکی از قضات طالبان، در گفتوگو با خبرگزاری BILD آلمان در رابطه با مجازات برای رابطه با همجنس گفته بود: «برای همجنسگرایان دو مجازات وجود دارد: یا سنگسار یا باید پشت دیواری بایستد که بر سر او سقوط کند. دیوار باید ۲.۵ تا ۳ متر ارتفاع داشته باشد.»
معاون دادگاه عالی طالبان اعلام کرده که دادگاههای این گروه در سراسر افغانستان حکم سنگسار کردن ۳۷ نفر و حکم «کشتن زیر دیوار» را برای چهار نفر دیگر صادر کردهاند.
عبدالمالک حقانی در ویدیویی گفت که مجازات کشتن زیر دیوار برای چهار نفر به دلیل انجام «فعل بد» صادر شده است. منظور طالبان از فعل بد، همجنسگرایی و رابطه با همجنس است.
طالبان سابقه بسیاری در سرکوب و قتل افراد «الجیبیتیکیو» دارد. طالبان در بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ افراد بسیاری را به دلیل داشتن رابطه با همجنس مجازات کردهاند.
طبق گزارش رویترز، در فبروری سال ۱۹۹۸ بهدستور ملاعمر، سه نفر در شهر قندهار بهجرم رابطه با همجنس، بهمدت ۳۰دقیقه زنده زیر خاک دفن شدند. خبرگزاری AIP میگوید این دستور را شخص رهبر طالبان داده بود و گفته بود که اگر پس از ۳۰ دقیقه زنده ماندند، آنها در امان میمانند و بخشیده میشوند. پس از ۳۰ دقیقه وقتی خاک را کنار زدند، هر سه نفر زنده مانده بودند و گویا به بیمارستان منتقل شدند.
در مارچ سال ۱۹۹۸، طالبان دو نفر بهنامهای بسمالله (۲۲ ساله) و عبدالسامی (۱۸ ساله) را بهجرم رابطه با همجنس، زیر نام «لواط» در شهر هرات اعدام کردند. خبر اعدام آنها توسط رادیو شریعت طالبان اعلام شد.
سرکوب و قتل جامعه «الجیبیتیکیو» در حالی رخ می دهد که ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان در مصاحبهای با رادیو آزادی اروپا، زیست افراد همجنسگرا در افغانستان را انکار کرد و مدعی شد که در افغانستان افراد همجنسگرا وجود ندارند.
ذبیحالله مجاهد در مصاحبه با رادیو آزادی اروپا بخش افغانستان، گفت: «موضوع اصلی این است که افغانستان یک کشور اسلامی است و اینجا همجنسگرایی جرم است. جامعۀ ما هم این را نمیپذیرد و اسلام هم آن را جدا رد میکند. بنابراین، ما در جامعۀ خود همچون کسانی(همجنسگرایان) را نداریم و اگر برخی از افراد از اثر اشغال پیدا شده باشند طبعاً که خلاف جامعه و ارزشهای دینی ما است و جلوش گرفته خواهد شد.»
در حالی که بسیاری از کشورها در مسیر جرمزدایی از روابط همجنسخواهانه، در صدد تصویب قوانین حمایتی برای دگرباشاناند، افغانستان در دو سال گذشته عقبگرد بیپیشینهای در مسألهی حقوق زنان، دگرباشان و بهطور کلی حقوق بشر داشته است.
در ماه اگست سال ۲۰۲۲، قلندر عباد، وزیر صحت (بهداشت) گروه طالبان در یک کنفرانس مطبوعاتی که عملکرد وزارتش در یکسال گذشته را ارائه میکرد، در بارهی دیدگاه طالبان در مورد عملهای موسوم به بازتأیید جنسیت گفت: «تغییر جنسیت از نظر اسلام هیچ جواز ندارد که مردی بخواهد به زن تبدیل شود یا زنی به مرد.»
آقای عباد که خود پزشک است، افزود: «اگرچه امکان ندارد کاملا جنسیت آن طور که شاید و باید تغییر کند اما با بعضی ارگانها و هرمونها بعضی چیزها تغییر میکند که از نگاه شریعت هیچ جواز ندارد.»
او در ادامه گفت: «در مورد “عمل تغییر جنسیت” نیاز به نظر و فتوای شرعی است که در زمینه این وزارت استفتاء کرده است.»
لازم به ذکر است که اصطلاح «تغییر جنسیت» نادرست است و اصطلاح درست، عملهای موسوم به «تطبیق جنسیت» یا «بازتأیید جنسیت» است.
از زمان روی کار آمدن جنگجویان طالبان، جامعه الجیبیتیکیوی افغانستان در شرایط دشواری زندگی میکنند و بسیاری از آنها در تلاش برای فرار از افغانستان هستند.
افراد ترنس بسیاری تنها به دلیل بیان جنسیتی متفاوتشان با هنجارهای جامعه افغانستان، توسط طالبان دستگیر، شکنجه و یا حتا به قتل رسیدند.
سازمان «افغان الجیبیتی»، اولین نهاد رسمی جامعه الجیبیتیکیوی افغانستانی ساکن در کشور جمهوری چک اعلام کرد که در سال ۲۰۲۲، تعداد ۸۳۷ درخواست کمک را از جامعه الجیبیتیکیوی افغانستان بررسی کردهاند. ۷۲ درصد از این افراد به این سازمان گفته اند که به صورت مستقیم و از سمت طالبان، به دلیل گرایش جنسی و هویت جنسیتیشان مورد خشونت قرار گرفتهاند و ۶۷ تن، خشونت جنسی را از سمت نیروهای طالبان تجربه کرده بودند. همچنین ۸۵ درصد از افراد اعلام کرده بودند که از سمت اعضای خانواده خود مورد خشونت کلامی قرار گرفتهاند.
چنین وضعیتی سبب شده است بسیاری از اعضای جامعه «الجیبیتیکیو» از افغانستان به کشورهای همسایه بگریزند. آنها که در داخل ماندهاند نیز در ترس دائمی از دستگیری و کشته شدن به سر می برند.
علی عارفی از بنیانگذاران سازمان «افغان الجیبیتی» و مدیر مسئول بخش پناهجویان و پناهندگان این سازمان، گفت: «متأسفانه حتا وقتی جامعه الجیبیتیکیو افغانستانی از افغانستان خارج میشوند نیز با چالش و مشکلات فراوانی روبرو هستند چرا که بسیاری از کشورها برای آنها ویزا صادر نمیکند و همین مسأله سبب میشود که از طریق مسیرهای خطرناک و با کمک قاچاقبران انسان به کشورهای همسایه فرار کنند. ما گزارشهای بسیاری دریافت کردهایم که افراد الجیبیتیکیو افغانستانی توسط قاچاقبران مورد آزار و اذیت جنسی و تجاوز قرار گرفتهاند.»
علی عارفی در ادامه افزود که کشورهای همسایه افغانستان برای جامعه الجیبیتیکیو امن نیستند: «بسیاری از پناهجویان رنگینکمانی برای یک زندگی بهتر به ایران و پاکستان فرار میکنند اما شرایط برای اقلیتهای جنسی و جنسیتی در اینکشورها مناسب نیست. به طور مثال مجازات رابطه با همجنس در ایران شلاق، زندان و اعدام است.»
گفتگویی داشتم با ساجده، زن ترنسجندر افغانستانی که بعد از سقوط افغانستان به آلمان پناهنده شد. ساجده میگوید طالبان او را به خاطر ظاهرش لتوکوب کرده است: «طالبان من را در یک سرک ایستاد کردند و گفتند تو دختری یا بچه (پسر)؟ و بعد بدنم را تلاشی کردند و من را کتک زدند. موهایم را با شکل وحشیانهای بریدند و به من گفتند دیگر با این ظاهر در شهر ظاهر نشوم.»
ساجده در حالی که اشک میریخت گفت که هنوز به دلیل این اتفاق شبها نمیتواند بخوابد و کابوس میبیند: «من با اینکه به آلمان آمدم اما هنوز آرامش ندارم و هر شب کابوس میبینم. هر شب در خواب میبینم که طالبان میخواهند من را سنگسار کنند. قرص افسردگی مصرف میکنم و نزد روانشناس میروم اما هیچ تاثیری بالای روح و روانم ندارند. من هنوز میترسم.»
بر اساس گزارشهای سازمانهای مدافع حقوق جامعه «الجیبیتیکیو»، زندگی جامعهی رنگینکمانی در افغانستان ازهم پاشیده و فاجعهبار است. بحران روحی در میان اعضای این جامعه در یک سال گذشته، افزایش یافته است و موارد اقدام به خودکشی، افسردگی و اختلالات پس از تروما گسترش چشمگیری داشته است. در این میان، آنچه دورنمای زندگی برای اعضای جامعهی دگرباشان افغانستان را تارتر از همیشه مینمایاند، ناامیدی فراگیری است که شرایط سیاسی این روزها به بار آورده است. آیندهی نامعلوم، یأس عمیق و ترس بیپایان در افغانستان زیر سلطهی طالبان.