جنبش اعتراضی زنان افغانستان، همزمان با نشست شورای جهانی حقوق بشر در ژنیو، صدای خود را برای اعادۀ حقوقِ تضییع شدۀ زنانِ این سرزمین بلنـد کرد. این جنبش با تأکید بر آپارتاید جنسیتی و نقض فاحشِ حقوق بشر در افغانستان، خواهان اقدامات جدی و قانونی علیه رژیم تروریستی طالبان شده است.
همزمان با برگزاری نشست شورای جهانی حقوق بشر در ژنیو، تجمعات اعتراضی زنانِ افغانستان نیز اقدام به برگزاری اعتراضاتِ گسترده علیه آپارتاید جنسیتی طالبان در مقابل ساختمان سازمان ملل متحد در این شهر کردند. این اعتراضها به هدف اعلامِ نگرانی دربارۀ وضعیت حقوق بشریِ زنان در افغانستان و پاسخگویی طالبان در قبالِ جامعۀ جهانی برگزار شده است.
پروانه ابراهیم خیل، فعال حقوق زن و یک تن از اشتراککنندهگان این برنامۀ اعتراضی، به نمایندهگی از حلقاتِ اعتراضی زنان افغانستان، حاملِ نامهیی برای این نشست بینالمللی بود که توسط جامعۀ مدنی و زنان معترض افغانستان ترتیب شده است. در این نامه، آنها از نهادها و مجامع بینالمللی خواستهاند سکوتِ تأسفبارِ خود را در برابر تنها نمونۀ رژیمِ آپارتاید جنسیتی در جهان بشکنند و از مطالبات مشروعِ زنان افغانستان عملاً حمایت کنند.
معترضان در صدرِ مطالبات هفت فقرهیی خود، خواستار صدور قطعنامهیی از نشانی سازمان ملل متحد علیه آپارتاید جنسیتی در افغانستان و حذف سیستماتیکِ زنان از صحنۀ اجتماع شدهاند و در نهایت نیز اقدام پیشگیرانۀ شورای امنیت سازمان ملل را در صورت عدم پاسخگویی و تغییر در رفتار طالبان، جهت حفظ امنیت مردم افغانستان و جهان، تقاضا کردهاند.
تحریم اقتصادی و دیپلماتیک گروه طالبان و آزادی بیقیدوشرط فعالان سیاسی، مدنی و رسانهیی افغانستان از زندانهای این رژیم سرکوبگر، از موارد دیگرِ مطالبات زنان معترض بوده است.
پروانه ابراهیمخیل به عنوان یکی از نمایندهگان زنان معترض، میگوید: «ما مقابل دفتر سازمان ملل در ژنیو گرد آمدیم تا صدای زنانِ افغانستان باشیم که همه زیر ستم طالبان قرار دارند و همه با یکصدا میخواهیم به جهان بگوییم آپارتاید جنسیتی در افغانستان را به رسمیت بشناسند، زیرا طالبان گروهی نیستند که بهآسانی تغییر رویه بدهند مگر اینکه در برابرشان اقدامات جدی صورت بگیرد.»
خانم ابراهیمخیل در سخنانِ خود بهتکرار جامعۀ جهانی را به شناساییِ آپارتاید جنسیتی در افغانستان فرا میخواند و اظهار میکند که زنان افغانستان در معرض نقض حقوق اساسیِ خود قرار دارند و جهان باید اقدامات قانونی و تضمینی را برای حفظ حقوقِ آنها روی دست بگیرد.
خانم مرسل علی یکی دیگر از فعالان زنِ اشتراککننده در این برنامۀ اعتراضی به نیمرخ میگوید: این اعتراضها به منظور جلبِ توجه جهانیان به نقض حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان و وادار کردنِ طالبان به پاسخگویی و حسابدهی در قبال جامعۀ بینالمللی برگزار شده است؛ زیرا گروه تروریستی طالبان در نقض حقوق بشر از تمام خطوط قرمز عبور کرده است. اما وی ابراز امیدواری میکند که حضور آقای ریچارد بنت، گزارشگر ویژۀ سازمان ملل در این اعتراضات، تأییدی بر شنیده شدنِ صدای زنان معترض در داخل نشست سازمان ملل است.
مرسل علی همچنان بر وجود یک تیم متحد و منسجم برای تداومِ این اعتراضات تأکید کرده و میگوید: «اعتراض و وادار کردن طالبان به پاسخگویی، نیاز به تلاش جمعی و گروهی دارد و تلاش یک شمارِ معدود نمیتواند این هدف را برآورده کند.»
از سوی دیگر، خانم حماسه کوهستانی یکی دیگر از زنانِ فعالِ شرکتکننده در این برنامۀ اعتراضی در گفتوگو با نیمرخ خاطرنشان میسازد که در راهاندازی این اعتراضات نهتنها زنانِ بسیاری مشارکت داشتند، بل برخی فعالان مدنیِ مرد افغانستان نیز به سهمِ خود به آنها یاری رساندهاند. خانم کوهستانی در این زمینه مشخصاً از آقای حسین شریفی نام میبرد که در کنار تیم اعتراضیِ آنها در پیشبرد بهترِ اعتراضات نقش ایفا کرده است.
مصور بیگانه، از جملۀ حاضران در این برنامۀ اعتراضی نیز در گفتوگو با نیمرخ، هدف اصلیِ جنبش اعتراضی فعالانِ حقوق زنان را اثباتِ وجود نگاهِ تبعیضآمیز و اِعمالِ آپارتاید جنسیتی میان زنان و مردان در افغانستان ـ که توسط سازمان ملل متحد نادیده گرفته شده ـ عنوان میکند. او معتقد است که محدودیتها و آپارتاید جنسیتی در افغانستان به اندازهییست که این کشور باید به عنوان «قربانی سیاست آپارتاید جنسیتی» شناخته شود. مصور همچنان در سخنانِ خود در مورد پارهیی از مشکلات زنان افغانستان چنین میگوید: «هفتصد روز گذشته است که دختران افغانستان نمیتوانند به مکاتب بروند و این تنها یکی از مشکلاتیست که زنان در این کشور با آن روبهرو هستند. منع پارک رفتن و منع اشتغال زنان نیز از دیگر محدودیتهاییست که زنان در افغانستان با آن مواجه هستند.»
در همین حال، خانم مرسل علی با اظهار خُرسندی و خوشبینی نسبت به آینده میگوید: «اعتراضها و اعتصاباتِ زنان با استقبال گستردهیی همراه بوده و بسیاری از مردم به عنوان اعلامِ همبستهگی در کنارِ ما قرار گرفتهاند.»
حضور آقای سرمست و تیم ارکستر انستیتوت ملی افغانستان، ریچارد بنت گزارشگرِ ویژۀ سازمان ملل با همکارانش و تعداد زیاد دیگری از مدافعانِ حقوق زنان در کنار معترضان نیز از نکات برجستۀ اعتراضات اخیر است.
همچنین برخی از اشتراککنندهگان در این برنامۀ اعتراضی، برگزاری این اعتراضات را همزمان با برگزاری نشست شورای جهانی حقوق بشرِ سازمان ملل با حضور نمایندهگان کشورهای مختلف، یک نقطۀ قوت برای معترضان و امیدواریِ بیشتر نسبت به شنیده شدن مطالباتِ آنان ارزیابی میکند. تاهنوز تأثیر ملموسِ این اعتراضات بر سیاستهای بینالمللی نسبت به حکومت طالبان رونما نشده است؛ اما فعالان حقوقِ زن در افغانستان امیدوارند با گسترش دامنۀ اعتراضات و افزایش آگاهی جهان دربارۀ آپارتاید جنسیتی در این کشور، جامعۀ جهانی به سمتِ تصمیمگیری جدی علیه گروه تروریستی طالبان حرکت کنـد.