شورای امنیت سازمان ملل متحد شام سهشنبه (4 میزان 1402 خورشیدی) نشستی را دربارۀ اوضاع افغانستان در نیویارک برگزار کرد که گفتوگو دربارۀ وضعیت زنان افغانستان نیز بخشی از آجندای آن بود.
در این نشست، نصیراحمد فایق سرپرست نمایندهگی افغانستان در سازمان ملل نیز حضور داشت و در مورد وضعیت ناگوار زنان، گسترش افراطگرایی و آپارتاید جنسیتی در افغانستانِ تحت سیطرۀ طالبان صحبت کرد. آقای فایق با اشاره به تلاش طالبان برای هدایت جامعه به سمت افراطیت، بر تأمین حقوق زنان و مبارزه با وضعیت جاری در افغانستان تأکید کرد.
نصیراحمد فایق گفت که گروه طالبان با تمرکز بر تأسیس و گسترش مدرسههای دینی، افراطیت را در میان جوانان ترویج کرده و آیندۀ یک ملت و کشور را به خطر میاندازند.
او در این باره افزود: «از زمان تسلط طالبان بر افغانستان، پانزده هزار مدرسه ایجاد شده و حداقل صدهزار استاد در این مدرسهها جذب شدهاند. ما وظیفه داریم که افغانستان را از بند افراطگرایی و آپارتاید جنسیتی آزاد کنیم و به زنان، دختران و جوانان کشور اجازه دهیم که در رشد و شگوفایی جامعه سهیم شوند.»
از سوی دیگر، منیر اکرم نمایندۀ پاکستان در نشست شورای امنیت سازمان ملل، به حمایت ازگروه طالبان پرداخت و خواستار به رسمیتشناسیِ این گروه توسط سازمان ملل متحد شد. او در آغاز سخنانش به نصیراحمد فایق تاخت و صحبتهای او را نظر شخصی و بیربط به اوضاع افغانستان توصیف کرد. اما آقای فایق در واکنش به این سخنان گفت: «پاکستان درحالی خود را قربانی تروریسم میداند که نمایندهاش از طالبان حمایت میکند.»
منیر اکرم در بخشی از سخنانِ خود که با واکنش نصیراحمد فایق همراه شد، گفت که پاکستان تلاش میکند که یک راهحلِ پایدار برای مسالۀ حقوق زنان در افغانستان پیدا کند و از سازمان ملل متحد خواست که کرسی نمایندهگی ملل متحد را به طالبان واگذار کند و تحریمها علیه این گروه را نیز بردارد.
همچنین در این نشست رزا اوتونبایوا رییس هیأت معاونت سازمان ملل در افغانستان، با ارایۀ گزارشی در مورد اوضاع جاری در افغانستان، سیاستهای طالبان که موجب محرومیت زنان از حقوق اساسیشان شده است را برای جامعۀ بینالمللی «غیرقابل قبول» خواند و گفت: هدف ما این است که طالبان را به سمتی سوق بدهیم که مطابق قوانین بینالمللی و فرهنگ مردم افغانستان عمل کنند.
او تأکید کرد که گفتوگو با گروه طالبان، به معنای به رسمیتشناختنِ این گروه نیست، بلکه این گفتوگوها نشاندهندۀ تلاش سازمان ملل برای تغییر سیاستهای طالبان است.
اوتونبایوا گفت که در مورد نمایندهگی طالبان از مردم افغانستان تردیدها و سوالهای فراوانی وجود دارد و این راه را برای رسیدن به مشروعیت دشوار میکند و مسلماً بدون جلب مشروعیت داخلی، طالبان نمیتوانند مشروعیت جهانی کسب کنند.
کریمه بنون گزارشگر ویژۀ پیشینِ ملل متحد و کارشناس حقوق بینالملل نیز در این نشست از نهادهای سازمان ملل خواست که در برابر طالبان به اقداماتِ عملی روی بیاورند و تصویب قطعنامههایی را در دستور کار قرار دهند که رفتار طالبان در برابر زنان افغانستان را به عنوان آپارتاید جنسیتی معرفی و محکوم کند.
او همچنان از یوناما خواست که همۀ موارد و بخشهای مأموریتِ خود در مورد حقوق زنان در افغانستان را تعقیب و تطبیق کند.
رابرت وود معاون نمایندۀ ایالات متحده در سازمان ملل نیز یافتههای اخیر یوناما در مورد شکنجه و کشتار مقامهای دولت پیشین و نیروهای پیشین امنیتی و دفاعی در دو سال حاکمیت طالبان در افغانستان را غیرقابل قبول خواند و گفت: «نقش جامع یوناما برای گزارش و نظارت بر این نقض حقوق بشر و همچنین برای تقویت حقوق و توانمندسازی زنان سازنده است.»
آقای وود افزود: «اعضای شورای امنیت سازمان ملل باید به همکاری با یکدیگر ادامه دهند تا طالبان را تحت فشار بگذارند که از رفتارهای ویرانگر دست بردارند. شورای امنیت سازمان ملل باید طالبان را تحت فشار قرار دهد که با پایان بخشیدن به نقض حقوق بشر و اجازه دادن به حمایت از افراد نیازمند، وارد گفتوگوهای جدی با مردم افغانستان شوند.»
باربارا وودوارد، نمایندۀ بریتانیا در سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت ملل متحد دربارۀ افغانستان، گفت که «باید به طالبان دربارۀ هزینۀ سیاستهایشان وضاحت داده شود.»
او افزود: «به رسمیت شناختن بینالمللی نباید روی میز باشد. رفعِ تحریمها نباید مطرح شود. و زمانیکه پنجاه درصد مردم افغانستان [زنان] از جامعه دور شدهاند، افغانستان نمیتواند به ثبات و خودکفایی برسد.»
باربارا وودوارد تأکید کرد که در نبود حکومت فراگیر در جامعه، رسیدن به صلح و ثبات نیز امکانپذیر نخواهد بود.
سیما باهوس، مدیر اجرایی بخش زنان سازمان ملل در این نشست با اشاره به نقض حقوق زنان در افغانستان و انتظار آنها از جامعۀ بینالملل گفت: «ما باید در چهارچوب منشور سازمان ملل، با صدای زنان افغانستان هماهنگ شده و به جلو حرکت کنیم.»
باهوس با ارایۀ آمارهایی از میزان گسترش فقر و گرسنهگی در افغانستان، غلبۀ نورمهای مردسالار و بیرون شدنِ زنان از حوزههای تصمیمگیری، گفت؛ اوضاع کنونی محصول اشتباهات گذشته است که زنها از مذاکرات دوحه بیرون گذاشته شدند. او به منظور جبران گذشته، توصیه کرد که برای سازمانهای کمککننده به زنانِ افغانستان بودجه تخصیص داده شود، کمیتهیی برای رسیدهگی به مطالبات حقوق بشری آنها تعیین گردد و آپارتاید جنسیتی نیز وارد قوانین بینالملل شود.
نشست سازمان ملل دربارۀ افغانستان درحالی برگزار شده که چین و روسیه دو عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل، بهنوعی نقش حمایتی را برای طالبان در رقابت با غرب بازی میکنند. چنانکه سرپرست وزیرخارجۀ طالبان به روسیه سفر کرده و قرار است در نشست فرمت مسکو در غیابِ امریکا با نمایندهگان کشورهای منطقه پیرامون مسایل افغانستان از جمله صلح، امنیت و بازسازی صحبت کند.
به نظر میرسد زنان معترض افغانستان که به رسمیتشناسی آپارتاید جنسیتی در این کشور را توسط جامعۀ بینالملل یکی از اهداف عمدۀ خود تعیین کردهاند، با چالشهای فراوانی مواجهاند و برای رسیدن به این هدف باید تلاشها و پیگیریهای بلندمدتتری را روی دست بگیرند.