نخستین جشنوارۀ ادبی-هنری «زخمهای جنگ» از سوی موسسۀ حقوق بشر و دموکراسی افغانستان برگزار شد.
این برنامه روز چهارشنبه، 23 سرطان 1400 خورشیدی با موضوع «قربانیان، عدالت و صلح» در کابل برگزار شد.
در این برنامه دو کتاب با عنوانهای «نمیخواهم او هم خاکستر شود» و «میان دو انفجار» به شکل داستان و شعر رونمایی شد که روایتهای مختلفی از جنگ افغانستان ارائه میکند.
دکتر حمیرا قادری در این برنامه در مورد روایت جنگ گفت روایت زنان از جنگ، فراتر از روایت جنرالهاست.
او گفت: «چه کسی راوی جنگ است؟ زنان یا مردان؟ وقتی زن دارد روایت جنگ را انجام میدهد احساساتی را بیان میکند که فراتر از روایت جنرالها است: احساسات بشری است یعنی جنگ را روایت نمیکند انسان در جنگ را روایت میکند. تاریخ و روز و ساعت نمیگوید احساساتی را میگوید که از متن این جنگ برخاسته. بنابر این در افغانستان روایت از جنگ به وسیلۀ زنان خیلی روایت قویتری میتواند باشد.»
دکتر کاوه جبران در مورد نحوهی روایت جنگ گفت: «دو گونۀ ادبیات جنگ که یکی از سیاهیهای جنگ و دیگری از قهرمانیهای آن سخن میرانند.»
او افزود که ادبیات قربانی محور تنها شاخصه و کارکردش این است که در واقع جنایت را به حافظه بسپارد تا برای نسلهای آینده روایت کند که اگر ممکن باشد از تکرار فاجعه جلوگیری شود.
دکتر سرو رسا رفیعزاده از سخنرانان این برنامه گفت: دو چهرهی متفاوت از جبهه و جنگ وجود دارد که بیشتر روایتها از سنگر جنگ است ولی این جنگ پهلوهای نادیده و ناشنیدهای هم دارد که گلولهها فراتر از جبهه راه باز میکند و زندگی مردم را متأثر میسازد.
او افزود «در هرجنگی ما میبینیم یک جنگی هست در خود جبهه و جنگ دیگر جنگی هست که در پشت صحنۀ جبهه یا در پشت جبهه اتفاق میافتد و گلولههای جنگ از جبههها راهشان را باز میکنند و سینۀ افراد عادی را نشانه میروند و اینجا است که پلشتی جنگ ابعاد گستردهتری پیدا میکند.»
این برنامه حاوی رقابت میان نویسندگان داستانی و شاعران نیز بود.
در بخش ادبیات داستانی، داوران برنامه داستان «مرگ خواستن» از نوشتههای امید حقبین را برندهی مقام اول اعلام کرد و داستانهای «اتاق 115 و «تو چه فکر میکنی رضا؟» از عصمتالله کهزاد و معصومه امیری را به گونه مشترک در کرسی مقام دوم نشاندند. دو داستان دیگر از نورمحمدعلی چوپانی و رضا آغاز با عنوانهای «تایرهای کراچی چهار تایره» و «دنیای مردهها» مقام سوم جشنواره زخمهای جنگ را گرفتند.
در بخش شعر نیز سه آقای دیگر تندیس برتری گرفتند. رامین مظهر مقام اول، حکمتالله نظری مقام دوم و جلال نظری مقام سوم بخش شعر جشنواره زخمهای جنگ را از آن خود کردند.