پس از صدور فرمان ممنوعیت دختران از آموزش، کار و فعالیت‌های اجتماعی توسط گروه تروریستی طالبان، گرفتن سند تحصیلی که نتیجه‌ی سال‌ها تلاش و زحمت دختران است نیز محدود شده است. دختران برای پیگیری و طی مراحل کارهای اداری سند فراغت شان حتا اجازهی ورود به دانشگاه را ندارند.
شماری از دانشجویان دختر که موفق به طی مراحل کارهای اداری سند تحصیلی شان نشده‌اند ده‌ها فرصت کاری و نیز فرصت‌های تحصیلی در بیرون از کشور را از دست داده‌اند. شماری از این دختران به نیمرخ می‌گویند که گروه طالبان سند تحصیلی دختران را مانند سایر حقوق و آزادی آنها گروگان گرفته‌اند.
شفیقه نورزی، دانش‌آموخته‌ی ادبیات فارسی در دانشگاه کابل است که آخرین سمسترهای درسی‌اش را زیر سلطه‌ی طالبان به پایان رسانیده بود. او برای پیگیری سند فراغتش از بلخ به کابل آمده است. اما زمانی که به دانشگاه رفته بود طالبان او را از درب دانشگاه اجازهی ورود نداده وگفته‌اند که «تنها محصلانی می‌توانند اقدام به گرفتن سند تحصیلی کنند که تا سال 1401 خورشیدی از دانشگاه فارغ شده باشند.»
شفیقه این اقدام طالبان را گروگانگیری اسناد تحصیلی دختران می‌داند و بر این باور است که طالبان به هدف جلوگیری از فعالیت‌های زنان برای ارتقای کاری و تحصیلی‌شان دست به این کار زده‌اند.
«گروه طالبان ما را گروگان گرفته‌اند، نه اجازه میدهند درس بخوانیم و نه اجازه میدهند کار کنیم، حالا سندهای تحصیلی مان را هم گروگان گرفته‌اند که نتوانیم به بورسیه‌های تحصیلی برویم.»
دخترانی که قبل از سال 1401 از دانشگاه فارغ شده‌اند نیز اجازهی ورود به دانشگاه را ندارند. به دستور مسئولان طالبان در وزارت تحصیلات عالی تنها مردان خانواده مانند پدر، برادر یا شوهر زنان اجازه دارند کارهای اداری سند تحصیلی دختران را طی مراحل کنند.
شاه بی‌بی حسینی، دانش‌آموخته‌ی پرستاری در یکی از دانشگاه‌های خصوصی کشور که از ولایت دایکندی برای گرفتن سند فراغتش به کابل آمده بود. او نیز اجازهی ورود به دانشگاه و طی مراحل کارهایش را نیافت. مجبور شد پدرش را به کابل بخواهد. پدرش برای طی مراحل سند فراغت او به دانشگاه و وزارت تحصیلات عالی کشور رفته و پس از تلاش‌های زیاد توانسته است به تازگی سند تحصیلی او را بگیرد.
به گفته‌ی شاه بی‌بی، پدرش سواد کافی نداشته و در هنگام پیگیری کارهای اداری سند، اسم پدرکلانش اشتباه نوشته شده است و او قبل از سپردن سندش به پسته خانه مجبور است مدتها پشت دروازهی وزارت تحصیلات عالی سرگردان شود تا آن را اصلاح کند.
شاه بی‌بی با انتقاد از محدودیت‌های طالبان بر زنان و دختران می‌گوید: «چهار سال درس خواندم که پرستار شوم حالا که میخواهم کار کنم سند تحصیلی‌ام را به سختی گرفتم، آنهم با مشخصات اشتباه. به وزارت تحصیلات عالی هم که میروم همراه با پدرم به سختی داخل وزارت می‌شویم، اما مسئولان امروز و فردا می‌کنند. چون اکثر اوقات اتاق‌های کاری آنها خالی و مأموران نیز غیرحاضر اند.»
به گفته‌ی شاه بی‌بی او تاکنون چندین فرصت کاری در یک شفاخانه و یکی از نهادهای غیر دولتی را از دست داده است؛ زیرا هنگام درخواست وظیفه باید سند تحصیلی‌اش را ارائه می‌کرد.
یک منبع در دانشکده‌ی خبرنگاری دانشگاه کابل به شرط حفظ هویتش به نیمرخ «محدودیت در طی مراحل سند تحصیلی دختران» را پذیرفته و می‌گوید در جلسات رهبری دانشگاه با مسئولان طالبان در وزارت تحصیلات عالی این موضوع گفته شده و دلیل مشخصی برای آن ذکر نشده است. اما آنها مجبور اند برای پیگیری و انجام کارهای اداری سند تحصیلی با اقارب دختران دانشجو همکاری کنند.
این منبع می‌گوید: «دانشجویان ما که سند فراغت و یا فیصدی نمرات شان را از دانشگاه لازم دارند برای ما زنگ میزنند و بخاطر نداشتن اجازهی ورود شکایت می‌کنند و ما هیچ کاری برای آنها انجام داده نمی‌توانیم. ناچار استیم آنها را رهنمایی کنیم که پدر یا برادرشان را بفرستند.»
دخترانی که اقاربی چون پدر یا برادر ندارند همچنان هیچ راهی برای پیگیری سند تحصیلی شان ندارند. پس از فرمان ممنوعیت دختران از تحصیل در دانشگاه، کشورهای زیادی بورسیه‌های تحصیلی را برا ی دختران افغانستان اختصاص داده‌اند تا زنجیره‌ی آموزش دختران در افغانستان قطع نشود اما گروگانگیری سند تحصیلی دختران نزد طالبان و دشواری گرفتن پاسپورت و سفر زنان و دختران بدون همراه مرد، سبب محرومیت دختران از تحصیل شده است.
